Τρίτη 19 Απριλίου 2016

Ημέρα εθελοντισμού στο Δημοτικό της Άρνισσας (15/4/2016)

Την Παρασκευή 15/4/2016 το σχολείο μας στα πλαίσια της ημέρας εθελοντισμού που θέσπισε ο Δήμος Έδεσσας, αποφάσισε σε συνεργασία με το Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων Δημοτικού και Νηπιαγωγείου  Άρνισσας, να πραγματοποιήσει μια σειρά από δράσεις και να αφιερώσει όλη την ημέρα σ’ αυτές .Έτσι αποφάσισε και στη συνέχεια υλοποίησε τις παρακάτω παρεμβάσεις στο σχολείο, αλλά και στα κεντρικά σημεία της Άρνισσας.
καθαριότητα του πάρκου και του γηπέδου από τις Α΄και Β΄τάξεις,
καθαριότητα του πεζοδρόμου από την Δ΄ τάξη και
καθαριότητα του χώρου του Ηρώου από την Γ΄τάξη.
Παράλληλα στο χώρο του σχολείου έγιναν από τις Ε΄ - ΣΤ΄ τάξεις και τους υπόλοιπους εκπαιδευτικούς:
 «φρεσκάρισμα» των διαγραμμίσεων των γηπέδων μπάσκετ και βόλλεϋ και των υπαρχόντων παιχνιδιών της αυλής (κουτσό – τετράγωνα)
σχεδίαση και  χρωματισμός τριών  νέων παιχνιδιών 4 square (τετράγωνα) στην αυλή
φύτευση λουλουδιών στον περίβολο δίπλα από τις κερκίδες
επιδιόρθωση του φράχτη (συρματόπλεγμα) δίπλα από τις κερκίδες και το γυμναστήριο.
Την ίδια ώρα ομάδα του συλλόγου Γονέων  με δικά τους υλικά (χρώματα, ασβέστη), έβαψαν τις δύο εξωτερικές αποθήκες του σχολείου, ενώ παράλληλα κόπηκαν και τα χόρτα της  πίσω και της κάτω αυλής.
Επίσης ένας γονέας ανέλαβε να κάνει το αυτόματο πότισμα του σχολικού κήπου, δημιουργώντας πρώτα την ανάλογη υποδομή υδροδότησης. Η αγορά των υλικών θα βαρύνει το σχολείο, αλλά η όλη τοποθέτηση θα γίνει εθελοντικά χωρίς αμοιβή.
Οι εντυπώσεις από την εθελοντική δράση ήταν θετικές και τα αποτελέσματα δικαίωσαν την κούραση όλων. Δόθηκε λοιπόν η ευκαιρία εκπαιδευτικοί – γονείς και μαθητές να συνυπάρξουν μέσα από τον σημαντικότερο δεσμό που τους ενώνει, το σχολείο, και να προσφέρουν στους χώρους του αλλά και στο ευρύτερο περιβάλλον.
Θα το ξανακάνουμε.
Ο δντής του σχολείου








Πέμπτη 14 Απριλίου 2016

Την Τετάρτη 6 Απριλίου 2016, 120η επέτειο από την έναρξη των 1ων Σύγχρονων Ολυμπιακών αγώνων και ημέρα του Ολυμπισμού, έγινε από μαθητές των Δημοτικών Σχολείων της Έδεσσας αναβίωση της Κλασσικής Ολυμπιάδας στο Δημοτικό Στάδιο Έδεσσας. Γραφείο Σχολικών Συμβούλων 1ης και 2ης Περιφέρειας Δημ. Εκπαίδευσης Πέλλας

Την Τετάρτη 6 Απριλίου 2016,  120η επέτειο από την έναρξη των 1ων Σύγχρονων Ολυμπιακών αγώνων και ημέρα του Ολυμπισμού, έγινε από μαθητές των Δημοτικών Σχολείων της Έδεσσας αναβίωση της Κλασσικής Ολυμπιάδας στο Δημοτικό Στάδιο Έδεσσας.
         Γραφείο Σχολικών Συμβούλων
            1ης και 2ης  Περιφέρειας
            Δημ. Εκπαίδευσης Πέλλας

Παρασκευή 8 Απριλίου 2016

«Δημιουργικότητα και συνεργασία σε Ολιγοθέσια και Πολυθέσια σχολεία. (Η περίπτωση των συνεργαζόμενων σχολείων ορεινού όγκου Έδεσσας)»

Φωτό και βίντεο απο την Ημερίδα ακολουθούν


Πρακτικά Ημερίδας
Άρνισσα 5 Απριλίου 2016
ΘΕΜΑ
Δημιουργικότητα και Συνεργασία σε Ολιγοθέσια και Πολυθέσια Σχολεία
Γραμματειακή υποστήριξη Κατερίνα Καραθάνου και Αθανάσιος Θεοδώρου

Ωρα Έναρξης : 9:30

Χαιρετισμός –οι  από τους σχολικούς  Συμβούλους

Η Ημερίδα χωρίζεται σε δυο μέρη: Εισηγήσεις και Προτάσεις
Εισήγηση από τον Σχολικό Σύμβουλο Φανιόπουλο Χριστόδουλο που κατατέθηκε  στα πρακτικά της ημερίδας με θέμα:

«Ολιγοθέσια Σχολεία Πλεονεκτήματα και Μειονεκτήματα»
Σχολεία ορεινού όγκου Έδεσσας 14
2015-2016

4Μονοθέσια 

5Διθέσια

2Τριθέσια

2Τετραθέσια

1 Εξαθέσιο
Τα ολιγοθέσια δημοτικά σχολεία αποτελούσαν ως το 1994 την πλειοψηφία των σχολείων της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης (Παπασταμάτης, 1998· Μπρούζος, 2002). Ο αριθμός τους όμως συνεχώς συρρικνώνεται(31,5 Κατσαντώνη, 2007% το 2007, 26% το 2013). Ο Bray (1987) ισχυρίζεται ότι στα ολιγοθέσια σχολεία η αλληλεπίδραση των παιδιών με τους συμμαθητές και τους δασκάλους τους είναι αρκετά περιορισμένη, λόγω του μικρού αριθμού παιδιών, σε αντίθεση με τα πολυθέσια σχολεία που προσφέρουν ποικιλία εμπειριών. Η έλλειψη επίσης πολλών μαθητών στην τάξη του ολιγοθέσιου μπορεί να έχει αρνητικά αποτελέσματα στην κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών (HMI, 1978).
Έρευνες ωστόσο που αναφέρονται στο ελληνικό πλαίσιο (π.χ. Καψάλης, 2001, 2002· Φύκαρης, 2002) αλλά και το εξωτερικό (π.χ. Galton et al., 1980· Gray & Feldman, 1997· Galton et al., 1998) δεν συμμερίζονται αυτά τα επιχειρήματα. Αντίθετα υποστηρίζουν ότι τα ολιγοθέσια σχολεία είναι εφάμιλλα των πολυθέσιων σχολείων. Από την πλευρά του ο Piaget (1976 στο Brown & Palincsar, 1989) τόνισε ότι η σκέψη αναπτύσσεται ιδανικά μέσα από την αλληλεπίδραση με τα μέλη της κοινότητας. Αν μάλιστα ένα μοτίβο αλληλεπίδρασης αφομοιωθεί από τους μαθητές, μπορεί να τους οδηγήσει σε περαιτέρω ανάπτυξη της σκέψης τους (Brown & Palincsar, 1989) και σε βελτιωμένη ακαδημαϊκή πορεία, χωρίς ωστόσο η αλληλεπίδραση να αποτελεί πάντα αναγκαία προϋπόθεση για την επίδοση των μαθητών (Bennett, 1985).
Επισημάνσεις
Η πολλαπλή εγκατάλειψη της υπαίθρου αντανακλάται πλήρως και στο σχολικό της δίκτυο. Τα μονοθέσια και τα άλλα ολιγοθέσια σχολεία αποτελούν εδώ και δεκαετίες την πλήρη έκφραση του φτωχού σχολείου: η έλλειψη πόρων και τα ελάχιστα μέσα είναι τα χρόνια χαρακτηριστικά τους.
Οι συνενώσεις και οι συγχωνεύσεις των μικρών σχολείων δεν λύνουν το πρόβλημα της στοιχειώδους εκπαίδευσης της υπαίθρου: στα ορεινά και απομονωμένα χωριά δεν υπάρχει εναλλακτική λύση, ενώ στα πεδινά χωριά με σταθερό πληθυσμό το αγροτικό σχολείο και η τοπική κοινωνία είναι τόσο συνυφασμένα που καθιστούν ασύμφορη παιδαγωγικά και κοινωνικά κάθε παρόμοια απόπειρα.
Πέρα από την συνεχιζόμενη πτωτική τάση, τα μονοθέσια έχουν να αντιμετωπίσουν και τις χρόνιες προκαταλήψεις: για να επιβιώνουν οφείλουν να αποδεικνύουν συνεχώς ότι έχουν λόγο ύπαρξης!
Τα μονοθέσια δεν ευθύνονται για το φαινόμενο του λειτουργικού αναλφαβητισμού. Τα μονοθέσια των παιδαγωγικών ακαδημιών, λ.χ., δεν μειονεκτούσαν ως προς τους άλλους τύπους πρότυπων σχολείων. Συνεπώς το πρόβλημα ανάγεται αλλού κι όχι στους όρους της εσωτερικής τους λειτουργίας.
Η συνδιδασκαλία και η μεγάλη κατάτμηση του διδακτικού χρόνου είναι αναμφίβολα οι πιο σοβαροί περιορισμοί. Μπορεί ωστόσο να τους εξαλείψει κανείς με συστηματικό προγραμματισμό και σωστή προετοιμασία. Ένας έμπειρος δάσκαλος μπορεί να αντεπεξέρχεται με μια ‘‘σφιχτή’’ χρήση του χρόνου που επιτυγχάνεται με την επιδέξια διαδοχή των δραστηριοτήτων και με κατάλληλη εκμετάλλευση των σιωπηρών εργασιών.
Κάποια από τα μειονεκτήματα που προβάλλονται ανέκαθεν, όπως η μειωμένη κοινωνική δυναμική και η περιορισμένη επικοινωνία είναι πλέον πολύ σχετικά, λόγω της μεγάλων δυνατοτήτων που παρέχουν οι νέες τεχνολογίες.
Τα Αναλυτικά Προγράμματα είναι προσανατολισμένα και προσαρμοσμένα στους όρους λειτουργίας των πολυθέσιων σχολείων. Υπάρχουν εγχειρίδια και διδακτικά υλικά για κάθε είδους κατηγορία μαθητών (μετανάστες, παλιννοστούντες κ.α.) αλλά για τα μονοθέσια σχολεία δεν προβλέπεται τίποτα...
Οι δάσκαλοι που έρχονται είναι συνήθως άπειροι και απροετοίμαστοι σχετικά με τις συνθήκες ζωής και εργασίας που επικρατούν στα μικρότερα χωριά της επαρχίας. Η αρχική τους κατάρτιση στα παιδαγωγικά τμήματα δεν προβλέπει κανενός είδους ευαισθητοποίηση και πρακτική εξάσκηση στις ιδιαίτερες συνθήκες των ολιγοθέσιων σχολείων. Όταν διορίζονται δεν επιμορφώνονται σχετικά ώστε να μπορούν να αντεπεξέρχονται πιο εύκολα στο έργο τους.
Το διδακτικό έργο τους είναι ασύγκριτα πιο κοπιώδες, αλλά αυτό δεν είναι λόγος για να κλείνουν τα μονοθέσια.
Τα μέτρα που ελήφθησαν προοδευτικά (διορισμοί σε δυσπρόσιτα κατ’ εξαίρεση, αυξημένη μοριοδότηση, επίδομα) αποτελούν αντιστάθμισμα στο πολιτισμικό σοκ που υφίστανται ιδίως όσοι έρχονται από τα αστικά κέντρα να εργαστούν ή και να ζήσουν στα χωριά της ελληνικής επαρχίας. Τα συγκεκριμένα μέτρα ωστόσο δεν είναι αρκετά: πρέπει ασφαλώς να συνδεθούν με το χρόνο παραμονής, ώστε όχι μόνο να προσελκύονται οι δάσκαλοι, αλλά και να μένουν εκεί για αρκετά χρόνια.
Με τις σιωπηρές εργασίες των μαθητών, τα μονοθέσια σχολεία και τα άλλα ολιγοθέσια σχολεία παρέχουν περιθώρια για ουσιαστική αυτενέργεια, εμπεδώνουν νέες γνώσεις και γεννούν ενδιαφέροντα για παραπέρα μάθηση, γιατί τα παιδιά καθώς βρίσκονται στην αυτή αίθουσα, ακούν τα μαθήματα των άλλων τάξεων και έχουν έτσι ανάλογες γνωστικές περιέργειες.
Με τις σιωπηρές εργασίες των μαθητών, τα μονοθέσια σχολεία και τα άλλα ολιγοθέσια σχολεία παρέχουν περιθώρια για ουσιαστική αυτενέργεια, εμπεδώνουν νέες γνώσεις και γεννούν ενδιαφέροντα για παραπέρα μάθηση, γιατί τα παιδιά καθώς βρίσκονται στην αυτή αίθουσα, ακούν τα μαθήματα των άλλων τάξεων και έχουν έτσι ανάλογες γνωστικές περιέργειες.
Με την συμφοίτηση μαθητών διάφορων ηλικιών στην αυτή αίθουσα, με τις ομάδες δραστηριοτήτων Ευέλικτης Ζώνης, που συγκροτούνται από μαθητές όλων των τάξεων και με τις ευκαιρίες κοινών παιχνιδιών εορτών και εκδρομών, τα σχολεία αυτά έχουν άριστες ικανότητες να καλλιεργήσουν ηθικές και κοινωνικές αρετές στους μαθητές των (προστασία και βοήθεια των μεγαλυτέρων προς τους μικρότερους, σεβασμός των μικρότερων προς τους μεγαλύτερους, αδελφική αγάπη, φυσική παιδική κοινότητα, με την μετακίνηση και την διατήρηση στο σχολείο της αυθόρμητης παιδικής συντροφιάς στο χωριό ή στην κοινότητα.)
Με την παραμονή του ίδιου δασκάλου πολλά χρόνια στο αυτό χωριό ή αυτή συνοικία και με την παρακολούθηση από τα παιδιά μαθημάτων, για πολλά επίσης χρόνια, από τον ίδιο δάσκαλο, τα ολιγοθέσια σχολεία έχουν την ευχέρεια να ασκήσουν βαθιά επίδραση στις ψυχές των μαθητών με την προσωπικότητα του δασκάλου όταν μάλιστα αυτός είναι φορέας πάθους παιδαγωγίας, όπως οφείλει να είναι ο δάσκαλος των ολιγοθέσιων σχολείων.
Ομαλή ένταξη αλλοδαπών - παλιννοστούντων μαθητών.
Μειονεκτήματα
Η πνευματική μόρφωση των μαθητών είναι οπωσδήποτε ελλιπής, γιατί δεν είναι δυνατόν να εξαντλούνται ολόκληρα τα κεφάλαια της διδακτέας ύλης κάθε χρόνο
• Η σύγχυση των μαθητών στη λογική σειρά των γνώσεων είναι αναπόφευκτη με τα συνδιδασκόμενα τμήματα και με τους εναλλασσόμενους Α και Β κύκλους συνδιδασκαλίας μαθημάτων στις μεσαίες και ανώτερες τάξεις.
Η κόπωση του δασκάλου είναι πολλή σοβαρή, γιατί υποχρεώνεται να προπαρασκευάζεται για τα μαθήματα πολλών τάξεων, να ελέγχει τους μαθητές του, που εργάζονται σιωπηρά, ενώ σύγχρονα διδάσκει και να ασκεί ταυτόχρονα παιδαγωγικό και διοικητικό έργο.
Η αναστάτωση του νευρικού συστήματος και της ψυχικής ηρεμίας των μαθητών και του δασκάλου είναι συχνή από τους αναπόφευκτους θορύβους των μαθητών που εργάζονται σιωπηρά και κινούνται στην αίθουσα.
Συμπεράσματα
Η αλληλεπίδραση των μαθητών των ολιγοθέσιων σχολείων δεν υστερεί σε σχέση με αυτή των μαθητών των πολυθέσιων σχολείων.
Οι μαθητές αλληλεπιδρούν με το δάσκαλο και τους συμμαθητές τους στα ολιγοθέσια σχολεία.
Ο ένας τύπος σχολείου δεν υπερτερεί έναντι του άλλου. Αντίθετα, θα πρέπει να τα προσεγγίζουμε έχοντας κατά νου ότι τα ολιγοθέσια και τα πολυθέσια σχολεία μπορούν να προσφέρουν το ίδιο καλές ή κακές υπηρεσίες στους μαθητές τους.
Από τα παραπάνω συνάγεται ότι χρειάζεται να αναθεωρήσουμε τη στάση μας απέναντι στα ολιγοθέσια σχολεία σε σχέση με τα επιχειρήματα που έχουν διατυπωθεί, ότι δηλαδή η αλληλεπίδραση και η κοινωνικοποίηση των μαθητών τους μπορεί να υστερεί.
Προτάσεις
Δημιουργία δικτύων συνεργαζόμενων σχολείων αναλόγως του γεωγραφικού ανάγλυφου της κάθε περιοχής (ορεινή, νησιωτική, πεδινή-αγροτική).
Επιμορφωτικές δράσεις σε κάθε ένα από τα παραπάνω δίκτυα με βάση τις επικρατούσες εκεί συνθήκες (σύνθεση μαθητικού πληθυσμού, εμπειρίες διδακτικού προσωπικού, υλικοτεχνικές υποδομές, αποθετήριο καλών πρακτικών από ενεργά μέλη του συγκεκριμένου δικτύου, αιτήματα εκπαιδευτικών).
Ενίσχυση από την Πολιτεία (κανονική λειτουργία Ολοήμερων Ολιγοθέσιων σχολείων- όχι κατά παρέκκλιση, εκπαιδευτικοί ειδικοτήτων με οργανική στα σχολεία του κάθε δικτύου, ειδικά βιβλία δασκάλου για τα ολιγοθέσια σχολεία, προτεραιότητα στην ενίσχυση της ηλεκτρονικής υποδομής σε σχολεία απομακρυσμένων δικτύων).
Ευχαριστίες
Σε όλους τους εκπαιδευτικούς του δικτύου
Στο προσωπικό του ΔΣ Άρνισσας
Στο Σύλλογο εκπαιδευτικών Έδεσσας
Στους Συλλόγους γονέων
Στο Δήμο Έδεσσας
Στον Πρόεδρο της Σχολικής Επιτροπής του Δήμου




Εισήγηση από τον Άγγελο Πατσιά  με Θέμα :
«Ολιγοθέσια …Οι πυρήνες των αλλαγών».
Γιατί να μιλάμε για αλλαγή;  Η εμπειρία στο Δημ. Σχ. Φουρφουρά.
Ο χρόνος κυλάει αλλιώς στα ολιγοθέσια . Το κουδούνι δεν είναι τόσο επιτακτικό.
Άποψη  του : θα πρέπει να υπάρχει μεταξύ συναδέλφων η ανάλογη σχέση.
Κάθε χρόνο 300 συμβούλια διδασκόντων, λόγω της κοινής μετακίνησης των συναδέλφων με το ίδιο αυτοκίνητο.
Απαραίτητη η συνεργασία μεταξύ Νηπιαγωγείου, Δημοτικού,  Γυμνασίου και  Λυκείου.
Το ολιγοθέσιο θα πρέπει να είναι συνδεδεμένο με την κοινότητα.
Εάν θέλει να είναι πνευματικό κέντρο τη κοινότητας
Με τη δημιουργία εργαστηρίων σε όλα τα χωριά
Για παράδειγμα εκδρομές και πικ - νικ σε διάφορα μέρη και παρά τον φυσικό ανταγωνισμό. Έτσι σβήνει ο ανταγωνισμός των γονιών  αλλά και των χωριών.
Δεν ακολουθήσαμε το ¨κράτα του γονείς μακριά από το σχολείο ¨, ήμασταν ανοιχτοί και σε κάθε πρόσκληση όλα αυτά ένωσαν την ομάδα με το χωριό.
Αν θέλεις να αλλάξεις κάτι πρέπει να έχεις την κοινότητα μαζί σου.
Δεν είναι μειονέκτημα η συνδιδασκαλία στη   με διαφορετικές ηλικίες. Το ολιγοθέσιο είναι το κατεξοχήν  ιδανικό για συνεργασία διαφορετικών  ηλικιών.
Αλλαγές στο χώρο  χρειάστηκαν οπωσδήποτε ( δίνει παραδείγματα  μιας αίθουσας).
Αλλαγές χωρίς έξοδα παράδειγμα τραπέζια από πανηγύρι..
Το μέσα και το έξω πρέπει να είναι μπλεγμένα, δεν ξέρουν τα παιδιά που κάνουν μάθημα, μεταφέρουμε το μάθημα παντού… στο βουνό σε ένα παλιό σπίτι.  θέλαμε να εκμεταλλευτούμε το έξω, για παράδειγμα κάναμε μια μετωπική τάξη έξω κάμπριο..  τάξη, στον αέρα… εξού και Φουρφουράς . Τάξεις μπορούν να γίνουν παντού αρκεί να το θέλουμε.

Νικώντας του φόβους…
Ένα παιχνίδι που πρέπει να μάθει στους μαθητές να ζουν ευτυχισμένα το αύριο Παράδειγμα : να επισκεφτούν και να δουλέψουν σε έναν αρχαιολογικό χώρο, να κάνουν σε ένα παλιό αρχοντικό για την γιορτή της 28 Οκτωβρίου.
Ψάχναμε πολλές αφορμές για τοπική ιστορία κάτι που βοηθάει να αντιληφθούν την ιστορία του τόπου, κάτι που δεν θα γνωρίζαμε ποτέ, για παράδειγμα για τους Μινωίτες (πως αποθήκευαν τις τροφές όπως οι γιαγιάδες του χωριού) μας μίλησαν όταν καθαρίσαμε και τις καλέσαμε σε ένα παλιό αρχοντικό που  ήταν διοικητήριο της κατοχής).
Μέθοδοι που αγαπήσαμε :
Αλληλοδιδακτική . Παράδειγμα: ένας  μαθητής  που έκανε  μάθημα για την αρχαία Αίγυπτο (δική του επιλογή) σε μαθητές της πρώτης  τάξης και αυτοί το θυμόντουσαν  και αργότερα.
Μαθήματα Επιλογής  και κοινές ευέλικτες ζώνες για τα ενδιαφέροντα των μαθητών.
Γίνε ό, τι  θες: μια πλατφόρμα  φωτοτυπίες  με πολλές σειρές από επαγγέλματα,  που τα παιδιά  επιλέγουν .  Εντύπων που ψάχνουν,  αποστολές που παίρνουν  και έτσι ενισχύουν τα ενδιαφέροντά τους.
Όλα αυτά συνοδεύονται με φωτογραφίες  και εικόνα από μαθητές της πέμπτης που διαβάζουν στους μαθητές της πρώτης αλλά και από τις άλλες δραστηριότητες.
Κοινόχρηστη μέρα: Οι στόχοι αναλυτικού προγράμματος που γίνονται σενάρια.
Πρωινό στο σχολείο. Δυο τρεις εβδομάδες δούλευαν ένα σχέδιο  και κάθε Παρασκευή ετοιμαζόταν  πρωινό  από τους μαθητές. Τέσσερα παιδιά στο πρώτο δίωρο ετοιμάζουν το πρωινό για τους υπόλοιπους, τρώνε και συζητούν.
Το συμβούλιο του σχολείου: κάθε εβδομάδα έκαναν  συζήτηση- ψυχανάλυση, ψήφιζαν  κανόνες, μιλούσαν ανοιχτά, αντιμετώπισαν καταστάσεις  χωρίς να κάνουμε κάτι εμείς οι μεγάλοι .
Ακολούθησε η κουβέντα για την εισήγηση.
Μια διαπίστωση από τον Γιώργο  Αναστασιάδη….
Ερώτηση αν έχεις καλεστεί να πεις αυτά σε  κάποιον σύμβουλο ή σε κάποιον της διοίκησης.
Δεν υπάρχει η τάση να με καλούνε , Ούτε και να δέχονται τέτοιες καινοτομίες γι αυτό και είμαι τόσο χαρούμενος που είμαι εδώ. Είναι όμως κοινή διαπίστωση ότι κανένας δεν μας είχε μάθει να κάνουμε μάθημα σε ολιγοθέσια, αυτό  το μαθαίναμε στην πράξη.
Κούτσουρος Νίκος : Έχει βραβευθεί το σχολείο σε διεθνή  Φόρoυμ και παρομοιάσθηκε με το σχολείο του Summer Hill. Αν είχαμε την ανάλογη στήριξη και την συνεχόμενη ενίσχυση μέσα από τους φορείς θα τα κάναμε τα σχολεία μοντέλα. Η άνεση του χρόνου και η δυνατότητα να τα διαμορφώνουμε χωρίς την αξιολόγηση μπορεί να  κάνει αυτά τα σχολεία μοντέλα. Κάναμε το πρώτο βήμα  στο δίκτυο  σχολείων και  αν στηριχθούν  θα ενισχυθούν και οι τοπικές κοινωνίες.  Θα πρέπει να παρθούν πρωτοβουλίες από τη διοίκηση  γιατί εκεί που έγιναν συνενώσεις  και γίνεται  εσωτερική μετανάστευση χωρίς να υπάρχει  αξιολόγηση συνθηκών.
Συνάδελφος: Δέκα χρόνια δουλεύω σε μονοθέσια, στην ίδια κατεύθυνση δούλεψα και εγώ. Με κλίμα συνεργασίας  το σχολείο  μπορεί να πάει ένα βήμα παραπέρα από το τυπικό. Πρώτα πρέπει να ξέρουμε ότι όλο αυτό  έχει μια κατεύθυνση, να ξέρουμε  τι σχολείο θέλουμε και τι δημιουργικότητα προσφέρουμε σε αυτά τα παιδιά.
Ερώτηση από Σχολικό Σύμβουλο : Το Συμβούλιο  του σχολείου πως λειτούργησε;
Εξηγήσαμε στα παιδιά να καταγράφουν τα θέματα  και να ακολουθούν τους κανόνες ομιλίας αλλά θα είστε υπεύθυνοι για τη λειτουργία του διαλόγου. Στην αρχή ήταν δύσκολο και ειδικά τα πρωτάκια δεν ήξεραν τι έπρεπε να κάνουν  αλλά αργότερα άρχισαν να καταλαβαίνουν τι γίνεται εκεί. Αυτή της στιγμή λύνονται σοβαρά ζητήματα, οι μαθητές  προτείνουν θέματα για τη  λειτουργία  του σχολείου και κανόνες.  Ο ενήλικας έχει λανθασμένη άποψη για τη δημοκρατία.  Τα παιδιά έχουν μια διαφορετική άποψη για τη δημοκρατία,  προσπαθούσαν να πείσουν  τους άλλους για την άποψη τους δε θέλουν να είναι οι άλλοι στεναχωρημένοι , θέλουν να συμφωνούν όλοι.
Ερώτηση Ελένη Καρτάλη.. Διαπίστωσα ότι ακόμη οι γονείς δεν είναι έτοιμοι να δεχτούν το συμβούλιο, σε μια προσπάθεια που κάναμε και εμείς.  Πως προσεγγίζουμε τους γονείς;
Απάντηση: Χρειάζεται προετοιμασία για να καταλάβουν τι ακριβώς θέλετε. Αυτά δε γίνονται από τη μια μέρα στην άλλη. Εμείς ήδη δουλεύαμε τέσσερα χρόνια  εκεί και ξέρανε πια είχαν συνηθίσει τις αλλαγές.Να τους κάνετε αυτή την προβολή,  να καταλάβουν ότι τα παιδιά θα είναι οι μελλοντικοί κάτοικοι του χωριού εξηγήστε τους λίγο παραπάνω.
Διάλειμμα
Χαιρετισμός από την πρόεδρο του Συλλόγου Δασκάλων Εδέσσης
Συγχαρητήρια για το δίκτυο. Πιστεύω ότι δεν πρέπει να αφήσουμε να χάσουμε κεκτημένα ετών . Οι προσπάθειες όλων μας,  το φιλότιμο των  εκπαιδευτικών  στην περίοδο αυτή της κρίσης είναι για να διατηρήσουμε το σχολείο ζωντανό  Ο Σύλλογος θα είναι πάντα κοντά σε κάθε εκδήλωση του Δικτύου, και σε όλους τους εκπαιδευτικούς.

Χαιρετισμός του εκπροσώπου του Δήμου της Σχολικής επιτροπής Κ. Χατζόγλου
Νοιώθω ότι ακόμη ανήκω στον κλάδο ίσως και λόγω της σχολικής επιτροπής, νοιώθω ότι είμαι δίπλα σας, θέλω να τονίσω ότι αυτό το οποίο ξεκίνησε με το δίκτυο είναι αρκετά πρωτοπόρο γιατί έχει να κάνει με τα προβλήματα που έχουν τα διάσπαρτα σχολεία στον ορεινό όγκο που έχει ιδιαίτερα προβλήματα προσπαθούμε να βοηθήσουμε όσο μπορούμε γιατί είναι αρκετά χαλεποί οι καιροί . Το βασικό πρόβλημα είναι η απόσταση και δεν έχουμε την ευκαιρία άμεσης πρόσβασης και επίλυσης του προβλήματος.  Έχουμε οργανώσει την επαφή και στο μέτρο του δυνατού, με υπερβάσεις προσπαθούμε όσο το δυνατόν περισσότερο.
Υπάρχει το πρόγραμμα που τρέχει σχετικά με τους εξοπλισμούς , προχωρήστε το και  μέσω των κτιριακών υποδομών μέσω ΟΣΚ ζητήστε όχι υπερβολικά πράγματα, ζητήστε κασετόφωνα, θρανία, υπολογιστές ελάχιστους… φωριαμούς.

Ακολούθησε ο χαιρετισμός του  κ.  Ακριτίδη
Χαίρομαι που είμαι μαζί σας παρακολουθώ τις δράσεις του δικτύου και  είναι μια ευχάριστη δραστηριότητα να παρακολουθείς. Τα ολιγοθέσια έχουν μείνει με παλιό πλαίσιο, προσπαθούν να προσαρμοστούν, είναι δύσκολο με τα ΑΠ να το κρατήσεις .Εύχομαι καλή δύναμη και να πετύχετε τους στόχους σας
Ακολούθησε ο χαιρετισμός του  κ.  Τσαλικίδη
Καλωσορίζω όλους τους συναδέλφους και την προσπάθεια που κάνετε. Λόγω φόρτου εργασίας δεν ήμασταν νωρίτερα.  Είναι δύσκολο με τι υποδομές της περιοχής μας να κάνουμε τις συνενώσεις, γνωρίζοντας ότι το σχολείο το ολιγοθέσιο δεν είναι και το καλύτερο. Οι υπηρεσίες που μας προσφέρουν ΚΤΕΛ και ΤΑΞΙ είναι δυσανάλογες με το οικονομικό κόστος . Νομίζω ότι στο φαντασιακό ή στο πως περνάτε εσείς στους μαθητές το ρόλο τους μέσω του δικτύου  αισθάνονται οι μαθητές ότι είναι σαν είναι μέτοχοι ενός σχολείου πολυδύναμου. Η διεύθυνση θα είναι στο πλευρό σας.
Ακολούθησε η σύνδεση με τον κ. Φύκαρη
Η σύνδεση έγινε μέσω Skype με το πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.
Έχει κάνει τη διδακτορική του διατριβή  σε ολιγοθέσια σχολεία.
Ευχαριστώ για την τιμή που μου κάνετε να με προσκαλέσετε.
Το λόγο πήρε ο Σχολικός σύμβουλος:   κ. Φύκαρη  σας καλέσαμε επειδή ξέρουμε ότι ασχολείστε με τα ολιγοθέσια σχολεία για  να μας πείτε κάποια πράγματα για αυτά και για το δίκτυο που έχουμε στην περιοχή μας να μας πείτε τη γνώμη σας .

κ. Φύκαρης:  Να πω ότι είμαι περιχαρής για αυτό που γίνεται , είναι μια προσπάθεια  που γίνεται εδώ και δυο χρόνια και φαίνεται ότι αποδίδει και καθιερώνεται.
Αναφέρεται στην κριτική που γίνεται στα ολιγοθέσια σχολεία και στο ότι κάποιοι τα θεωρούν αναποτελεσματικά.
Το ερώτημα είναι κατά πόσο τα παιδιά παίρνουν τη βασική κατάρτιση για να πορευθούν στη ζωή τους.
Και το δεύτερο  ερώτημα είναι το οικονομικό.
Από τον επιστημονικό χώρο   γίνεται μια έρευνα με τα ολιγοθέσια . Εμείς τα βλέπουμε από θετική πλευρά.  Ολιγοθέσια σχολεία  υπάρχουν σε όλες τις χώρες . Παράδειγμα η  Σκανδιναβία και  οι Ανατολικές χώρες. Τελευταία παρατηρείται στροφή προς τον τύπο αυτό και στην Αμερική,  διότι α αρνητικά φαινόμενα  όπως παραβατικότητα, δεν παρατηρούνται στο Ολιγοθέσιο σχολείο. Δεν έχουμε ούτε βία .Υπάρχουν χώρες όπως η Πορτογαλία,  όπου λειτουργούν χρόνια με τα δίκτυα  με το όνομα ΤΕΛΕΣΚΟΛΑ. Έτσι  οι μαθητές μένουν στο τόπο τους. Επίσης έχουν γίνει έρευνες όπως του Τζόνσον σχετικά με την επίδοση των μαθητών στη Δευτεροβάθμια  εκπαίδευση όπου διαπιστώνουμε από τις βαθμολογίες ότι οι μαθητές δεν υστερούν σε σχέση με τους υπόλοιπους μαθητές των πολυθέσιων σχολείων. Ένα  δείγμα με μαθητές από την βόρεια Ελλάδα,  έδειξε ότι η βαθμολογία τους είναι 15 με  16 σε σχέση με το είκοσι.  Τα πάνε πολύ καλά ακόμη και  σε μαθήματα που δεν έχουν παρακολουθήσει όπως την πληροφορική.
Έχω παρατηρήσει ότι έχουμε πολλούς φοιτητές από Ολιγοθέσια σχολεία .  Είναι σημαντική η συμμετοχή τους, ενώ  βγάζουν αισιοδοξία και σημαίνει ότι είναι έργο των δασκάλων.
Για το οικονομικό :Αν πάρουμε τα ποσοτικά δεδομένα, δεν είναι έτσι τα πράγματα. Από το 1992  ως το2013  έγιναν συνενώσεις σχολείων. Σε δεκαπέντε χρόνια ,στους νομούς …. Ιωαννίνων και αλλού,  ουσιαστικά δεν έχουμε εξοικονόμηση χρημάτων, αλλά έχουμε αύξηση λόγω υψηλού κόστους της μετακίνησης των μαθητών .Ακόμη πολλές φορές  χρειαζόμαστε  και περισσότερους δασκάλους.
Υπάρχουν και ποιοτικά χαρακτηριστικά, όπως  ο χρόνος που χρειάζονται  οι μαθητές για να μετακινηθούν. Τρεις ώρες επιπλέον επιβάρυνση, αναμονή για ταξί, λεωφορεία κλπ.
Επίσης είναι ένα ζήτημα ακόμη και τα προβλήματα προσαρμοστικότητας των μαθητών στα νέα τους σχολεία. Μια έρευνα που διεξήγαγε ο κ.  Τσιπλητάρης  έδειξε ότι υπάρχει αυξημένη παραβατικότητα στα λεωφορεία  με τα οποία μετακινούνται οι μαθητές.
Εν κατακλείδι
Στο διεθνή χώρο τα ολιγοθέσια σχολεία  δεν υστερούν  ούτε σε κοινωνικό  ούτε σε μορφωτικό επίπεδο Και μην ξεχνάμε ότι όταν κλείνει ένα σχολείο  ανοίγει μια φυλακή.

Τέλος : Ερωτήσεις από το κοινό
Ν. Κούτσουρος: Έχουμε διαμορφώσει μια συνολική πρόταση και θέλουμε να τη θέσουμε υπόψη σας.  Να υπάρχει ένα σταθερό πρόγραμμα στους εκπαιδευτικούς των ολιγοθέσιων.  Ρωτάω αν μπορεί το Πανεπιστήμιο να την πάρει υπό  την σκέπη του το δεύτερο ερώτημα έχει να κάνει με την απλοποίηση της ύλης σε σχέση με τα μαθήματα του δεύτερου κύκλου. Μπορεί να γίνει σε ηλεκτρονική μορφή από το Πανεπιστήμιο να το χρησιμοποιούμε εναλλακτικά;

Ζητάμε να γίνει αποθετήριο προτάσεων συνδιδασκόμενων μαθημάτων για τη διευκόλυνση των δασκάλων.
Κ. Φύκαρης : Θεωρείστε δεδομένη την υποστήριξη του πανεπιστημίου και προσωπικά δεσμεύομαι για το καλύτερο δυνατό στην αλληλεπίδρασή μας.
Το δεύτερο είναι σχετικά με την εκπαίδευση.  Έχω την εμπειρία : Δυστυχώς η τάση για κατάργηση έκανε πολλά τμήματα να μην ασχολούνται με το ζήτημα.  Ενώ διδάσκουμε το μάθημα δείχνουμε βίντεο με διδασκαλίες , αλλά  είναι πρόβλημα για το δάσκαλο.  Πρόταση  μας είναι να μπορεί να χρησιμοποιεί ο δάσκαλος αυτό το πρόγραμμα  και στα Ολοήμερα Σχολεία. Είναι ένα ζήτημα που προσπαθούμε να κάνουμε παρεμβάσεις.
Όσο αφορά το ΑΠ να προτείνουμε στο Υπουργείο τη διαφοροποίηση , μπορούμε να το κάνουμε. Για  παράδειγμα η  Αγγλία το έκανε και έχει  επικέντρωση στη βασική γνώση. Γεγονός είναι  ότι ο κόσμος φεύγει από την ύπαιθρο. Οι λόγοι είναι πρώτα γατί δεν έχει εργασία δεύτερο για το θέμα τη υγείας και τις  υποδομές και μετά για την εκπαίδευση των παιδιών.
Για τον κύκλο των μαθημάτων. Η διάταξη τη ύλης στηρίζεται στην σπειροειδή διάταξη του  Μπρούνερ.  Είναι ένα πρόβλημα για  να το συζητήσουμε στο Υπουργείο . Πιστεύω στις προτάσεις αυτές  γιατί  από κάτω μπορεί να γίνει η αποκέντρωση .
Στο ολιγοθέσιο επιτυγχάνεται η αρχή της αυτενέργειας .
Χαιρετισμοί και Ευχαριστίες.
Ακολουθεί  ο Α. Ταραντσόπουλος
Είναι ο δημιουργός του blog  του ορεινού όγκου και θα μιλήσει για αυτό. Παρουσιάζει μία -μια  όλες τις αναρτήσεις:
Δράσεις  στόχοι δράσεων .
Ιστορικό της ίδρυσης του δικτύου.
Ορισμός υπευθύνων και θεμάτων.
Καθορισμός δράσεων.
Κοινή δράση : η ιστορία των χωριών και των σχολείων  (Αναλυτικά για το κάθε χωριό).
Συνάντηση της 26/ 3/ 2015 και δημιουργία εφημερίδας και μπλοκ.
Συνάντηση 22  Απριλίου για τον καθορισμό της κοινής δράσης των σχολείων.
Η δύναμη μαθητών ορεινού όγκου τον Μάιο  στην Άρνισσα  .
Πρόγραμμα εκδηλώσεων  στην Άρνισσα .Από τα έσοδα της εφημερίδας πληρώθηκαν και τα λεωφορεία, οργανωμένο το πλαίσιο των εκδηλώσεων.
Φωτογραφίες από τι ς εκδηλώσεις  στο προαύλιο και στις τάξεις… με μεικτές ομάδες.
Τα πρώτα ορεινοφάγια .
Ήθη και έθιμα.
Κοινές εκδηλώσεις και εκδρομές.
Συναντήσεις.
Συγκεντρώσεις ρούχων και τροφίμων.
Το δεύτερο φύλλο της εφημερίδας « Κράτα με να σε κρατώ».
Κοπή βασιλόπιτας και πρόσκληση για σημερινή ημερίδα.

Ακολουθεί παρουσίαση του μπλοκ άνεμος φιλαναγνωσίας.

Ακολουθεί εισήγηση της κας Τάρη με θέμα : «Άνεμος φιλαναγνωσίας και δημιουργική Γραφή»

Προτάσεις για δραστηριότητες φιλαναγνωσίας.
Ερώτηση: Τα βιβλία που παρουσιάσθηκαν υπάρχουν στο μπλόγκ;
Απάντηση: Ναι….

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ
Ν. Κούτσουρος:
Η συγκεκριμένη πρόταση  εισηγείται τη διαμόρφωση ενός σταθερού  πλαισίου προγράμματος  που θα έχει ως σκοπό να ικανοποιήσει τις εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών και των εκπαιδευτικών των ολιγοθέσιων σχολείων  και να αναβαθμίσει ποιοτικά το παρεχόμενο εκπαιδευτικό έργο στο ολιγοθεσιακό σχολικό περιβάλλον.
Είναι μια προσπάθεια  βασισμένη στη διδακτική  εμπειρία και  στις μεθοδολογικές προσεγγίσεις που είναι κατάλληλες για την ολιγοθεσιακή διδασκαλία καθώς και στη χρήση των εφαρμογών Τ.Π.Ε. Ειδικά με τη χρήση του Διαδικτύου μπορεί  να αναπτυχθεί μια πλατφόρμα για την κατάρτιση, τη συνεργασία, τη δικτύωση και την ανταλλαγή ιδεών μεταξύ των δασκάλων, των μαθητών και των εξ αποστάσεως επιμορφωτών τους.
Η υποστήριξη αυτής της προσπάθειας αναμένεται  να εμπλουτίσει τις, έτσι κι αλλιώς, ελλιπείς για το αντικείμενο της συνδιδασκαλίας σε ολιγοθέσια σχολεία επαγγελματικές δεξιότητες των εκπαιδευτικών , καθώς επίσης και να βελτιώσει τις δυνατότητές τους να σχεδιάσουν και να αξιολογήσουν τις διδακτικές προτάσεις τους  έτσι ώστε να ενισχύουν τη σχέση μεταξύ του μακρινού ολιγοθεσιακού περιβάλλοντος σχολικής διδασκαλίας και της ευρύτερης εκπαιδευτικής κοινότητας.
Για να επιτύχει τους ανωτέρω στόχους, πιστεύουμε πως πρέπει να αξιοποιήσουμε και την εφαρμοσμένη και επιτυχημένη διεθνή εμπειρία στο θέμα αυτό.
Γενικά και στα διάφορα  εκπαιδευτικά συστήματα είναι αρκετά παρόμοιος ο τρόπος που λειτουργούν τα ολιγοθέσια σχολεία, ακόμα κι αν δίνονται   διαφορετικά ονόματα για το ίδιο πράγμα. Ολιγοθέσια είναι η τάξη που ο δάσκαλος πρέπει να διδάξει περισσότερες από μία ηλικιακές ομάδες. Με εξαίρεση την Αγγλία, τα ολιγοθέσια  σχολεία είναι συνήθως στις αγροτικές περιοχές και συνήθως σε περιοχές δύσκολης πρόσβασης. Στην Αγγλία, τα ολιγοθέσια σχολεία δεν βρίσκονται μόνο στις αγροτικές αλλά και στις αστικές περιοχές.
Οι εκπαιδευτικές ανάγκες της εκπαίδευσης στα ολιγοθέσια σχολεία με βάση και τη διεθνή εμπειρία  ομαδοποιήθηκαν σε κατηγορίες όπως φαίνονται κατωτέρω :
Γενικά ζητήματα
Ζητήματα προγράμματος σπουδών
Προετοιμασία για την ολιγοθεσιακή σχολική διδασκαλία
Μεθοδολογικά και διδακτικά ζητήματα
Ζητήματα ομαδοποίησης μαθητών
Συνεργασία με τις τοπικές και εκπαιδευτικές αρχές
Λειτουργικά ζητήματα
Κοινωνικά και πολιτιστικά ζητήματα
Ζητήματα επιμορφωτικού προγράμματος
Ο ρόλος των Τ.Π.Ε
Υποδομή
Διοίκηση
Κίνητρα παραμονής των εκπαιδευτικών

1.Γενικά ζητήματα
Βασική αρχή του σύγχρονου δημοκρατικού σχολείου είναι η διαμόρφωση κλίματος ίσων ευκαιριών στη μόρφωση των μαθητών. Η αρχή αυτή καταργείται από την ταυτόχρονη λειτουργία στη χώρα μας πολλών μορφών σχολείων διαφορετικών ταχυτήτων , κάποια από τα τα οποία εξοπλίζονται και στελεχώνονται επιλεκτικά σε βάρος των άλλων.
Η αρχή της αντιμετώπισης των σχολικών μονάδων όχι στη βάση του αριθμού των μαθητών τους αλλά κυρίως βάση των πραγματικών εκπαιδευτικών αναγκών των μαθητών τους, που αποτελεί την ουσία μιας δημοκρατικής εκπαιδευτικής πολιτικής,  αποτελεί όνειρο πλέον των εκπαιδευτικών.
Είναι αντιεπιστημονικό και άδικο  σήμερα να υπάρχουν διαφορετικοί τύποι σχολείων, τα οποία αντιμετωπίζονται διαφορετικά από την πολιτεία. Είναι απορίας άξιο π.χ γιατί τα ΕΑΕΠ σχολεία στελεχώνονται στα ολοήμερα και πρωινά τους τμήματα κατά προτεραιότητα με ειδικότητες (τις οποίες έχουν και στο πρωινό τους πρόγραμμα) , άσχετα αν στα τμήματα αυτά , μετά τις 14.00 φοιτούν λίγοι μαθητές και στην ουσία η διάρκεια των μαθημάτων είναι μόνο δύο διδακτικές ώρες (14.00 έως 14.50 διαρκεί η σίτιση των μαθητών άρα ο απομένων χρόνος είναι από τις 14:50 μέχρι τις 16:15 )  ενώ στα ολιγοθέσια σχολεία της υπαίθρου, όπου υπάρχουν περισσότερες εκπαιδευτικές ανάγκες, με πολύ περισσότερους μαθητές ιδιαίτερα στα ολοήμερα τμήματα,  να απουσιάζουν πλήρως οι ειδικότητες.
Η στήριξη της λειτουργίας των ολοήμερων τμημάτων καθώς και η οργάνωση των αντισταθμιστικών δομών της εκπαίδευσης μπορεί να κάνει το δημόσιο  σχολειό  ένα σχολείο των ανθρώπινων μέτρων.
Θεωρούμε επιτακτική ανάγκη σήμερα  να στηριχθεί η λειτουργία των ολιγοθέσιων σχολείων της υπαίθρου γιατί αυτά αποτελούν τα μοναδικά πολιτιστικά κύτταρα των χωριών που βρίσκονται. Είναι απόλυτα εξακριβωμένο πως χωριά που έχασαν τα σχολεία τους οδήγησαν τους κατοίκους στην εσωτερική μετανάστευση και την ύπαιθρο σε ερήμωση με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Η εμπειρία της Φινλανδίας, των Μοντεσσοριανών Σχολείων, του SOLE του Sugata Mitra αλλά και του σχολείου του Φουρφουρά στην  Κρήτη αποδεικνύουν πως η ποιοτική εκπαίδευση δεν συνάδει με το μεγάλο αριθμό των μαθητών αλλά με το περιεχόμενο της εκπαίδευσης, τις εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες των εκπαιδευτικών και την αλλαγή του παιδαγωγικού κλίματος στην τάξη. Ποιες όμως πρωτοβουλίες μπορεί να αναπτύξει ο εκπαιδευτικός μέσα σε ένα τόσο ασφυκτικό, από πλευράς ύλης και έλλειψης εξοπλιστικών μέσων, σχολικό περιβάλλον;
Είναι η μαγεία του μεγάλου να εξηγεί στον μικρό, με ένα κώδικα επικοινωνίας που εμείς οι μεγάλοι δε διαθέτουμε, είναι τα πρότυπα των συμπεριφορών, οι δόσεις παιδικότητας από τους μικρότερους, η υπευθυνότητα που αναπτύσσεται με τη φροντίδα ενός μικρότερου μέλους της ομάδας και τόσα άλλα που εδώ στην Ελλάδα τα έχουμε στα γνωστά μας ολιγοθέσια και δυστυχώς δεν µπορούµε να εκτιµήσουµε, ενώ η νοοτροπία μας έκανε να τα φοβόμαστε κιόλας.
Ίσως γιατί τα περισσότερα βρίσκονται πολύ μακριά από τα αστικά κέντρα, ίσως γιατί οι διευθύνσεις φροντίζουν να γεμίζουν τις πόλεις εις βάρος των χωριών, ίσως γιατί και στους εκπαιδευτικούς  φαντάζει τρομακτικό να διδάσκουν διαφορετικά μαθήματα στην ίδια τάξη -και  δικαιολογημένα γιατί ποτέ δεν εκπαιδεύτηκαν  επαρκώς ή καθόλου σε αυτή τη μεθοδολογία- ώστε τελικά δεν τα επιλέγουν.
Τα ολιγοθέσια γίνονται ακόμα πιο ολιγοθέσια, με αποτέλεσμα να κλείνουν και να ενώνονται  με άλλα σχολεία ώστε να πάρουν την τιμημένη ευχή ή κατάρα του πολυθέσιου. Και είναι πραγματικά κρίμα γιατί μέσα από τα ολιγοθέσια µπορούµε  να τελειοποιήσουμε τεχνικές αλληλοδιδασκαλίας και διερευνητικής μάθησης, που με τον αριθμό των μαθητών  που έχουν τα μεγάλα σχολεία δεν είναι εύκολο να αναπτυχθούν.
Σε τέτοια περιβάλλοντα το παιδί μπορεί να έχει το χρόνο του. Μπορεί να διαλέξει από ποιον θα μάθει. Από τον δάσκαλο ή τον συμμαθητή; Και δε θα περπατήσουμε σε απόλυτα άγνωστα νερά. Μπορούμε να αξιοποιήσουμε  τις γνώσεις που τόσα χρόνια μαζεύουν οι Νηπιαγωγοί μας, δηµιουργώντας εκπληκτικά πρότζεκτ ώστε να πετύχουν γνωστικούς στόχους ή δεξιότητες διαφόρων ειδών.
Ουσιαστικά μπορεί να δημιουργηθεί ένα εκπαιδευτικό σύστημα μέσα στο εκπαιδευτικό σύστημα το οποίο θα έχει τη δύναμη να αυτό-οργανώνεται και θα σέβεται τις ιδιαιτερότητες του κάθε τόπου.
Και αν αυτό πετύχει στα ολιγοθέσια, πράγμα που φαίνεται  όχι μόνο στο σχολείο του Φουρφουρά αλλά και σε πολλά άλλα ολιγοθέσια σχολεία, ανοίγονται δρόμοι ώστε η συνδιδασκαλία να μπει και στα μεγάλα σχολεία.
Τώρα μπορεί να ρωτήσει κάποιος αυτόν που  διδάσκει σε ολιγοθέσιο για το πώς βγαίνει η ύλη και όλα τα σχετικά. Η ύλη όμως δεν είναι οι ασκήσεις του βιβλίου. Είναι στόχοι, οι οποίοι προσεγγίζονται με όποιον τρόπο θες, μιας και το σχολικό βιβλίο είναι απλώς βοηθητικό εγχειρίδιο.
Θέλουμε να πιστεύουμε πως η πολιτεία θα αναγνωρίσει  την αξία που κρύβει η συνδιδασκαλία των ολιγοθέσιων και θα την κάνει  από μειονέκτημα, το δυνατότερο χαρτί της.
Σήμερα , με βάση τα στοιχεία της έκθεσης του Κέντρου Ανάπτυξης Εκπαιδευτικής Πολιτικής της ΓΣΕΕ (2015) , τα ολιγοθέσια σχολεία είναι 1223 από τα 4698 συνολικά ήτοι το 26% του συνόλου των ελληνικών σχολείων. Αν και έχουμε μια τρομακτική μείωση των σχολείων αυτών κατά 57% από το 2001 δεν είδαμε πουθενά ουσιαστικά αποτελέσματα αναβάθμισης της παρεχόμενης εκπαίδευσης στους μαθητές των καταργημένων ή συγχωνευμένων σχολείων.
Στην ουσία η μείωση αυτών των σχολείων δεν έγινε με γνώμονα την ποιοτική αναβάθμιση του παρεχόμενου εκπαιδευτικού έργου αλλά την εξοικονόμηση προσωπικού και πόρων.
Είναι λοιπόν εξαιρετικά σημαντικό  για τους δασκάλους να καταλάβουν το ρόλο ενός ολιγοθέσιου σχολείου και να εκτιμήσουν τη συμβολή και τη σημασία του στο εκπαιδευτικό σύστημα.
Έρευνες που αναφέρονται στο ελληνικό πλαίσιο (Καψάλης 2001, 2002 και Φύκαρης 2002) αλλά και στο εξωτερικό Galton 1980 Grey and Feldman 1997 Galton 1998) δεν συμμερίζονται τα επιχειρήματα πως η συνδιδασκαλία μαθητών διαφορετικών ηλικιακών ομάδων αποτελεί εμπόδιο στην εξέλιξη των μαθητών.
Αντίθετα ισχυρίζονται πως τα ολιγοθέσια σχολεία είναι εφάμιλλα των πολυθεσίων. Από τη μεριά του ο Piaget (1976 Brown and Palincsar) τόνισε ότι η σκέψη αναπτύσσεται ιδανικά μέσα από την αλληλεπίδραση  με τα μέλη της κοινότητας.
Αν μάλιστα το μοντέλο αλληλεπίδρασης αφομοιωθεί από τους μαθητές, μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω ανάπτυξη της σκέψης τους ( Brown and Palincsar, 1989) και σε βελτιωμένη ακαδημαϊκή πορεία, χωρίς ωστόσο η αλληλεπίδραση να αποτελεί πάντα την αναγκαία προϋπόθεση για την επίδοση των μαθητών( Bennett 1985).

2. Ζητήματα προγράμματος σπουδών
Το πρόγραμμα σπουδών και η προσαρμογή του στις ανάγκες ενός ολιγοθέσιου  σχολείου είναι θέματα που ενδιαφέρουν όλες τις  χώρες, αλλά σε διαφορετικό επίπεδο την κάθε μία. Κατά την εφαρμογή του προγράμματος ΜΟΥΣΑ οι Φινλανδοί εστίασαν  κυρίως στους τρόπους σύμφωνα με τους οποίους το νέο πρόγραμμα σπουδών τους μπορεί να εφαρμοστεί στα ολιγοθέσια  σχολεία. Ισπανοί και Έλληνες πρότειναν  (α) την εργασία ομάδων που θα βοηθήσουν τα κριτήρια της ανάπτυξης ενός αναλυτικού προγράμματος με  τρόπο που να ικανοποιεί τις ιδιαίτερες ανάγκες στις χώρες τους, και (β) την ανάπτυξη ενός συστήματος που παρέχει συνεχή βοήθεια και καθοδήγηση.
Το ΑΠΣ στα ολιγοθέσια σχολεία πρέπει να προσαρμοστεί στην πραγματικότητά τους και να  διαμορφωθεί έτσι ώστε, χωρίς να χάνει τα ποιοτικά του χαρακτηριστικά, θα διαμορφώνεται με βάση τις εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών της μικρότερης ηλικίας, προκειμένου να συνδιδαχτούν το ίδιο μαθησιακό αντικείμενο με συμμαθητές μεγαλύτερης ηλικίας.

3. Προετοιμασία για την ολιγοθεσιακή  σχολική διδασκαλία
Και οι Ισπανοί και οι Έλληνες   συνειδητοποιούν  ότι οι δάσκαλοι γενικά δεν είναι έτοιμοι για τη σχολική διδασκαλία στα ολιγοθέσια. Οι ακαδημαϊκές σειρές μαθημάτων στα πανεπιστήμια δεν εξετάζουν αυτόν τον τύπο σχολείων. Για αυτό τον λόγο, οι δάσκαλοι χρειάζονται τα θεωρητικά και πρακτικά σημεία αναφοράς που θα τους επιτρέψουν  να συνδυάσουν τη διδασκαλία τους με τις ανάγκες των μαθητών που φοιτούν σε αυτά τα σχολεία.
Τέτοια σημεία αναφοράς μπορούν να αποτελέσουν τη βάση για ένα πρόγραμμα κατάρτισης από οργανωτική, λειτουργική και μεθοδολογική άποψη. Λόγω των διαφορών στα εκπαιδευτικά συστήματα των διαφόρων  χωρών, μία πρόταση είναι το εκπαιδευτικό πρόγραμμα κάθε χώρας να  χρησιμοποιηθεί ως βάση για την εισαγωγή ενός εναλλακτικού εκπαιδευτικού προτύπου για τους δασκάλους στα σχολεία των άλλων χωρών.
4. Μεθοδολογικά και διδακτικά ζητήματα
Οι διδακτικές και μεθοδολογικές προσεγγίσεις της διδασκαλίας στα ολιγοθέσια σχολεία είναι αντικείμενα ενδιαφέροντα για όλες τις συμμετέχουσες χώρες. Το επιμορφωτικό αυτό πρόγραμμα πρέπει να παρέχει:
στοιχεία των νέων και διαφορετικών προσεγγίσεων εκμάθησης,
λεπτομερή θεωρητική υποστήριξη για την εφαρμογή αυτών των μεθόδων
επαρκή πληροφορία σχετικά με το πώς οι νέες μέθοδοι μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην ολιγοθέσια τάξη
Συγκεκριμένα, προβληματισμός αναπτύσσεται ιδιαίτερα στον τρόπο με τον οποίο ένα  επιμορφωτικό πρόγραμμα μπορεί να ενοποιήσει τα λογικά κριτήρια μεθόδου, επειδή    υπάρχει μια ευρεία παραλλαγή μεταξύ των αγροτικών σχολείων. Τέλος, ένα μέρος αυτού του επιμορφωτικού προγράμματος σε αυτόν τον τομέα πρέπει να υλοποιηθεί από τους βασικούς υποστηρικτές αυτής της δραστηριότητας (πανεπιστημιακοί κλπ), που θα βασίζεται όμως στις καταγεγραμμένες εκπαιδευτικές ανάγκες  των εκπαιδευτικών όπως θα  διαμορφώνονται μέσα από μια  ευρεία ανταλλαγή των απόψεων μεταξύ των δασκάλων των σχολείων αυτών.
5. Ζητήματα ομαδοποίησης μαθητών
Ο τρόπος που οι μαθητές στα ολιγοθέσια σχολεία διαμοιράζονται διαφέρουν μεταξύ των χωρών. Για την Αγγλία αυτός ο χωρισμός είναι αποτέλεσμα της διακριτικής ευχέρειας του δασκάλου και για αυτόν τον λόγο οι δάσκαλοι εκπαιδεύονται κατάλληλα με το στόχο να αναπτυχθεί η ικανότητα της εισαγωγής των κριτηρίων που θα τους βοηθήσουν να μοιράζουν τους μαθητές σε τάξεις μικτού ηλικιακού περιεχομένου. Για τη Φινλανδία, την Ισπανία και την Ελλάδα μια τέτοια ομαδοποίηση των μαθητών ακολουθεί τα κριτήρια που υπαγορεύονται από τα υπουργικά διατάγματα που εξετάζουν αυτό το ζήτημα συνεπώς δεν υπάρχει καμία συγκεκριμένη ανάγκη για τους δασκάλους να διδαχτούν πως θα χωρίζουν τους μαθητές σε τάξεις.
6. Λειτουργικά ζητήματα
α. Οργάνωση των δομών της αντισταθμιστικής αγωγής.
Είναι πλέον γενικευμένο φαινόμενο η ύπαρξη σημαντικού αριθμού μαθητών με ιδιαίτερα μαθησιακά προβλήματα και παρεκκλίνουσες συμπεριφορές σε όλα τα σχολεία της χώρας. Η αντιμετώπισή τους δυστυχώς γίνεται είτε ευκαιριακά (όταν περισσεύουν ώρες για τη συμπλήρωση του διδακτικού ωραρίου των μαθητών) είτε με την τοποθέτηση εκπαιδευτικών ΕΣΠΑ. Στη λογική μάλιστα της εφαρμογής του Ν.3699 γίνεται και κατά παρέκκλιση μοίρασμα τμημάτων όπου  δεν συμπληρώνεται ο προβλεπόμενος από το νόμο αριθμός των μαθητών στο τμήμα.
Όμως η πιστή τήρηση αυτού του κανόνα πολλές φορές αποβαίνει σε βάρος της εξυπηρέτησης των εκπαιδευτικών αναγκών για καθαρά τυπικούς λόγους.
Για παράδειγμα χωρίζεται τμήμα με 24,25 ή 26 μαθητές σε δύο τμήματα των 13 και 12 μαθητών και δεν χωρίζεται συνδιδασκόμενο τμήμα 13 μαθητών στους οποίους  συμπεριλαμβάνονται περιπτώσεις μαθητών με διαγνωσμένα από το ΚΕΔΔΥ προβλήματα που χρίζουν ειδικής αντιμετώπισης.
Πρότασή μας είναι η αλλαγή του πλαισίου για την αντισταθμιστική αγωγή στη βάση των διαπιστωμένων εκπαιδευτικών αναγκών με τη συνεργασία των δομών που μπορούν να διαπιστώσουν αυτές τις ανάγκες (Σχολικοί Σύμβουλοι-ΚΕΔΔΥ) .

β. Στήριξη και στελέχωση των ολοήμερων τμημάτων των σχολείων
Είναι πλέον δεδομένο πως τα ολοήμερα τμήματα των ολιγοθέσιων σχολείων λειτουργών “κατά παρέκκλιση” και χωρίς στελέχωση με ειδικότητες αν και ο αριθμός των μαθητών που τα παρακολουθεί είναι τις περισσότερες φορές υπερδιπλάσιος των αντίστοιχων σχολείων ΕΑΕΠ των πόλεων.
Η πρότασή μας εδώ είναι τα ολοήμερα τμήματα των ολιγοθέσιων σχολείων να στελεχώνονται, με βάση τον αριθμό των μαθητών τους , με ειδικότητες έτσι ώστε να μην λειτουργεί απλά ως φύλαξη των μαθητών, αλλά ο χώρος παροχής αντισταθμιστικής εκπαίδευσης σε θέματα (πληροφορική, ξένη γλώσσα, κλπ) που δεν προσφέρει το πρωινό πρόγραμμα διδασκαλίας.

7. Συνεργασία με τις τοπικές και εκπαιδευτικές αρχές
Οι τοπικές και οι εκπαιδευτικές αρχές μπορούν στη βάση της λειτουργίας δικτύων ολιγοθέσιων σχολείων, να στηρίξουν τη λειτουργία τους προσφέροντας στελέχωση σε ειδικότητες που θα μπορούν να καλύψουν το ωράριό τους σε όλα τα σχολεία του δικτύου και την οικονομική στήριξη  δράσεων συνεργασίας των σχολείων αυτών.
8. Κοινωνικά και πολιτιστικά ζητήματα
Γενικά επιδιώκεται  το όποιο επιμορφωτικό πρόγραμμα εφαρμοστεί στην κατεύθυνση αυτή να περιλάβει μια διάσταση που να στοχεύει στη μείωση της κοινωνικής και πολιτιστικής απομόνωσης των μαθητών των ολιγοθεσίων και της απομόνωσης των σχολείων αυτών. Σε αυτό το πλαίσιο πρέπει επίσης το πρόγραμμα να παρέχει τους ουσιαστικούς πόρους με τους οποίους οι δάσκαλοι όχι μόνο θα εμπλουτίσουν τη διδασκαλία τους αλλά και θα εργαστούν προς τη κοινωνική και πολιτιστική ενδυνάμωση των μαθητών.
9. Ζητήματα επιμορφωτικού προγράμματος
Πιστεύουμε πως  το επιμορφωτικό πρόγραμμα πρέπει  όχι μόνο να έχει  τη διάσταση της προετοιμασίας, αλλά και τη διάσταση της συνεχιζόμενης, της δια βίου εκπαίδευσης.
10. Ο ρόλος των Τ.Π.Ε.
Όλες οι πλευρές επιβεβαιώνουν ότι ο ρόλος των Τ.Π.Ε. στην ολιγοθέσια σχολική εκπαίδευση μπορεί να είναι ιδιαίτερα θεαματικός και λειτουργικός τόσο για  τους δασκάλους όσο και για τους μαθητές. Οι ΤΠΕ αυξάνουν κατά πολύ  τη δυνατότητα των εναλλακτικών τρόπων διδασκαλίας, που δεν προσφέρονται κανονικά σε ένα σχολικό περιβάλλον. Οι ΤΠΕ επίσης μπορούν  διευκολύνουν θεαματικά  και τη συνεργασία και επικοινωνία μεταξύ των ολιγοθέσιων σχολείων και της λοιπής εκπαιδευτικής κοινότητας.

11. Υποδομή
Οι υποδομές και ο σχολικός εξοπλισμός αποτελούν ζητήματα που αξίζουν να αναφερθούν και να τονιστούν. Στη χώρα μας είναι ανεπαρκείς ή  κακής ποιότητας και υπάρχει μια ανάγκη  να εφαρμοστούν εύκαμπτοι τρόποι που θα επιτρέψουν μια καλύτερη λειτουργία των υπαρχόντων σχολείων αξιοποιώντας και τους πόρους από το ΕΣΠΑ.
12. Διοίκηση
Οι ανάγκες της εκπαίδευσης για τους δασκάλους στα θέματα της διαχείρισης και της διοίκησης προκύπτουν μόνο στην Ελλάδα. Αυτή η ανάγκη είναι το αποτέλεσμα πολλών παραγόντων, ο σημαντικότερος των οποίων είναι (α) το γεγονός ότι η διαχείριση της εκπαίδευσης απουσιάζει από το πρόγραμμα του προπτυχιακού πολλών τμημάτων εκπαίδευσης και (β)  ο δάσκαλος στα ολιγοθέσια, που συχνά είναι νέος και άπειρος, πρέπει να αντιμετωπίσει, σε μια καθημερινή βάση, το σημαντικό διοικητικό πρόβλημα.
13. Κίνητρα παραμονής των εκπαιδευτικών
Καλό θα ήταν αν οι εκπαιδευτικοί των ολιγοθέσιων σχολείων λάμβαναν περισσότερα μόρια ειδικών συνθηκών από ότι τα αντιστοίχως μοριοδοτούμενα πολυθέσια σχολεία. Η αυξημένη αυτή μοριοδότηση θα μπορούσε να συνδυαστεί με τα χρόνια παραμονής των εκπαιδευτικών στα σχολεία αυτά.
Ο ρόλος των δικτύων συνεργαζομένων σχολείων
Σημαντικό ρόλο στην οργάνωση και εφαρμογή καινοτόμων δράσεων και προγραμμάτων μπορεί να παίξει η δημιουργία δικτύων συνεργαζομένων σχολείων . Η εμπειρία του Δικτύου Συνεργαζομένων Σχολείων Ορεινού Όγκου Έδεσσας αλλά και του δικτύου των Σχολείων των Ορέων της Κρήτης  δείχνει πόσο εύκολο είναι να αναβαθμιστεί η λειτουργία και την  αποδοτικότητα των εκπαιδευτικών παρεμβάσεων στα δίκτυα των συνεργαζόμενων σχολείων.
ΓΕΝΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΣΥΝΔΕΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΟΛΙΓΟΘΕΣΙΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΤΗΣ  ΥΠΑΙΘΡΟΥ
1. Αναβάθμιση του ρόλου των σχολικών συμβούλων
Ο σχολικός σύμβουλος θα πρέπει να αποτελέσει τον μοχλό της δια βίου επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών στη βάση των πραγματικών τους αναγκών. Αυτό, που καθίσταται επιτακτικότερο στα ολιγοθέσια σχολεία, σημαίνει την ανάληψη πρωτοβουλιών ώστε να αλλάξει το παιδαγωγικό κλίμα την τάξη και να οργανωθούν οι μεταβάσεις μεταξύ των βαθμίδων εκπαίδευσης. Σημαίνει ακόμα τη δρομολόγηση σταθερού επιμορφωτικού πλαισίου στήριξης των εκπαιδευτικών αναγκών των εκπαιδευτικών των ολιγοθέσιων σχολείων και την άμεση εμπλοκή τους στη διαδικασία της συγκρότησης των τμημάτων διδασκαλίας.
2. Θεσμοθέτηση της υποχρέωσης των γονέων για συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς.
Στα πρότυπα προηγμένων εκπαιδευτικά χωρών, πρέπει να υποχρεώνονται οι γονείς να συμμετέχουν ενεργά στις συναντήσεις με τους εκπαιδευτικούς και να ενδιαφέρονται ουσιαστικά για τη συνεργασία για την πρόοδο των παιδιών τους.
Η πολιτεία οφείλει να καθορίσει το πλαίσιο των ευθυνών και των γονέων  αναφορικά με την πρόοδο των μαθητών. Είναι απαράδεκτο οι γονείς να θεωρούν πως για όλα την ευθύνη την έχει ο εκπαιδευτικός.
Αυτό δεν σημαίνει την εμπλοκή των γονέων στη χάραξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας αλλά στην παράλληλη στήριξή της από τους ίδιους. Η αδιαφορία πολλών γονέων αποτελεί τροχοπέδη στην επιτυχία των στόχων του σχολείου.
3. Μείωση διδακτέας ύλης- χρόνου διδακτικών αντικειμένων-προσαρμογή των διδακτικών αντικειμένων σε συνθήκες συνδιδασκαλίας διαφορετικών ηλικιακών ομάδων.
Η μείωση των διδακτικών ωρών των Μαθηματικών, των Φυσικών  και της Μελέτης Περιβάλλοντος τουλάχιστον κατά μία ώρα θα ανακουφίσει τα παιδιά από ένα φόρτο δυσβάσταχτο. Ταυτόχρονα θα πρέπει να αλλάξουν τα διδακτικά βιβλία  γιατί περιέχουν θέματα αδιάφορα για τους μαθητές και πολλά από τα οποία επαναλαμβάνονται ασκόπως.
Θεωρούμε σωστό να ενταχθεί η Ευέλικτη Ζώνη στο γλωσσικό μάθημα για να δοθούν προεκτάσεις των διδακτικών θεμάτων προς την κοινωνία και το περιβάλλον και να αναπτυχθεί το ενδιαφέρον των μαθητών.
Πρέπει ακόμα να υπάρξει προσαρμογή των διδακτικών αντικειμένων, χωρίς να θιγεί η ποιότητα της παρεχόμενης ύλης, ώστε να μπορεί να προσκτηθεί ευκολότερα από τη μικρότερη ηλικιακή ομάδα του συνδιδασκόμενου τμηματος.
Σκεπτικό: Είναι γεγονός πως τα τελευταία χρόνια έχει υπάρξει μία συμπίεση της διδακτέας ύλης προς τα κάτω με αποτέλεσμα νια δημιουργείται μια τεράστια πίεση στους μαθητές που εκδηλώνουν φαινόμενα αντίδρασης για τη σχολική μάθηση , αδιαφορίας και ενδοσχολικής βίας.
Η επιλογή συγκεκριμένων μάλιστα σχολικών εγχειριδίων που σε πολλές περιπτώσεις είναι ακατάλληλα για το δημοτικό σχολείο (Μαθηματικά Ε, Ιστορία ΣΤ, Θρησκευτικά Ε και ΣΤ) επιτείνει το πρόβλημα.

4. Αξιολόγηση των Α.Π
Θεωρούμε πέρα για πέρα αντιεπιστημονικό φαινόμενο η αλλαγή των διδακτικών βιβλίων να γίνεται περιστασιακά και στη λογική απορρόφησης κονδυλίων από την ΕΕ, όπως έγινε πρόσφατα. Τα διδακτικά βιβλία που σήμερα έχουμε στο σχολείο, συγκρινόμενα με τα βιβλία που είχαμε πριν, υπολείπονται σε αξιακό περιεχόμενο και ενδιαφέροντα για τα παιδιά.
Τα βιβλία εκείνα που αποτέλεσαν προϊόντα των μαχόμενων εκπαιδευτικών ουδέποτε αξιολογήθηκαν. Ο αισθητικός εξωραϊσμός τους και η διαμόρφωση παράλληλα τετραδίου εργασιών πιστεύουμε πως θα ξανάδινε στο γλωσσικό μάθημα άλλα χαρακτηριστικά.

5. Επιστροφή των βιβλίων
Είναι απαράδεκτο για μια χώρα σε κρίση να σπαταλώνται χρήματα για την παραγωγή σχολικών βιβλίων , τα οποία μετά τη χρήση του καταστρέφονται (κυρίως στο γυμνάσιο και στο λύκειο).  Πιστεύουμε πως πρέπει να υπάρχει ένα βασικό βιβλίο (δίκην θεωρίας) το οποίο να χρεώνονται οι μαθητές και να επιστρέφεται και την επόμενη χρονιά να χρεώνεται σε άλλο μαθητή , όπως συμβαίνει σε προηγμένες χώρες του εξωτερικού (πχ Γερμανία) σε περίπτωση φθοράς αυτού του βιβλίου θα καλούνται οι γονείς να καταβάλουν την αξία του. Αυτό θα αυξήσει την υπευθυνότητα των μαθητών απέναντι στο βιβλίο τους. Παράλληλα να υπάρχει βιβλίο εργασιών που θα χρησιμοποιείται από το μαθητή και θα παραμένει σ΄ αυτόν.

6. Χορήγηση τίτλων στην ξένη γλώσσα.
Η διδασκαλία ξένης γλώσσας σε όλες τις βαθμίδες της υποχρεωτικής εκπαίδευσης θα αποκτήσει αξία αν οδηγεί στην απόκτηση τίτλου σπουδών μετά από εξετάσεις. Αυτό θα βοηθήσει οικονομικά την οικογένεια που είναι υποχρεωμένη να πληρώνει ιδιωτικά σχολεία για τη διδασκαλία ενός αντικειμένου που περιλαμβάνεται στο επίσημο πρόγραμμα του δημόσιου σχολείου.

7. Αξιολόγηση των μαθητών
Αλλαγή του υπάρχοντος αναχρονιστικού πλαισίου και εισαγωγή του θεσμού της περιγραφικής αξιολόγησης των μαθητών (βλέπε επισυναπτόμενο έντυπο)


Ακολουθούν προτάσεις  από το Δημ. Σχολείο Άρνισσας που καταθέτει ο Διευθυντής του
κ. Ι. Γκουγκούδης.
Προϋπόθεση για τη συμμετοχή στο διάλογο αποτελεί η ειλικρίνεια.
Η ηγεσία του Υπουργείου  πέφτει από τη μια αστοχία στην άλλη αναφορά στην χρηματοδότηση, στην έλλειψη ειδικοτήτων , στην υλικοτεχνική υποδομή. Πρόσθετη  βοήθεια η  ενισχυτική διδασκαλία.
Αναλογία εκπαιδευτικών και μαθητών
Πιστεύουμε ότι είναι αναγκαία η συμμετοχή στο διάλογο.
Κατάθεση προτάσεων :
Προτάσεις Δημοτικού Άρνισσας (στα πλαίσια του διαλόγου για την Παιδεία)
1. Απαρέγκλιτη στήριξη του δημόσιου χαρακτήρα της εκπαίδευσης
2. Διορισμούς μονίμων εκπαιδευτικών , ώστε να καλυφθούν τα κενά που υφίστανται- και κάλυψη ένας προς ένα (διορισμός για κάθε αποχώρηση)
3. Στήριξη του ολοημέρου σχολείου (Δημοτικού- Νηπιαγωγείου) με σταθερό πρόγραμμα χωρίς «παράθυρα» αποχωρήσεων, αναδιοργάνωση του προγράμματός του και δημιουργία υλικοτεχνικής υποδομής (χώρων εστιατορίου – ανάπαυσης – εργαστηρίων- κλπ).
Λειτουργία ομίλων (κλαμπ) στις ώρες του Ολοημέρου σχολείου (εικαστικά – ξένη γλώσσα –   μουσική – αθλητισμός). Διδακτική λειτουργία στηριγμένη στην αλληλοδιδακτική μέθοδο.
4. Υποχρεωτική διετής εκπαίδευση σε Νηπιαγωγείο
5. Καθιέρωση του θεσμού της ενισχυτικής διδασκαλίας
6. Μετάθεση ή απόσπαση εκπαιδευτικού με ταυτόχρονη αντικατάστασή του.
7. Οι μεταθέσεις και αποσπάσεις να γίνονται έως το τέλος Μαΐου.
8. Δραστική μείωση της διδακτέας ύλης
9. Θεσμοθέτηση χρόνου συνέλευσης των συλλόγων διδασκόντων εντός εργασιακού ωραρίου (έως 14:00)
10. Περιγραφική αξιολόγηση των μαθητών
11. Διαφάνεια στη κατανομή των χρηματοδοτήσεων από τις σχολικές επιτροπές (να υποχρεούνται στην δημόσια αναγραφή των διανεμούμενων πιστώσεων).
12. Σχολές γονέων για «εκπαίδευση – προετοιμασία» όσων εγγράφουν τα παιδιά τους στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση (συνεργασία εκπ/κών – σχολικού ψυχολόγου)
13. Υποστήριξη των Τμημάτων ένταξης, αλλά και γενικά του σχολείου  με σχολικούς ψυχολόγους. Περαιτέρω στελέχωση των ΚΕΔΔΥ, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα διάγνωσης στα σχολεία, για περιπτώσεις μαθητών που αδυνατούν οι κηδεμόνες τους να μετακινηθούν.
14. Πιστοποίηση ξένης γλώσσας από την υποχρεωτική εκπαίδευση(9χρονη).
15. Πιστεύοντας όντως στην αξιολόγηση ως μοχλό αναβάθμισης της παρεχόμενης εκπαίδευσης, προτείνουμε αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου από το σύλλογο διδασκόντων (με συνεργασία ίσως και των σχολικών συμβούλων)
16. Στήριξη των ολιγοθεσίων σχολείων με ειδικότητες.
17. ουσιαστικά μισθολογικά και μοριοδοτικά κίνητρα των δυσπρόσιτων σχολείων (ιδίως των νησιών της άγονης γραμμής).
18. Ύπαρξη χρηματικού κεφαλαίου (αναλογικού για κάθε σχολική μονάδα) για αντιμετώπιση άμεσων αναγκών (επισκευές – μικροέξοδα).
19. Καθιέρωση εβδομάδας ανοιχτών εκδηλώσεων του σχολείου (μαθητές- γονείς – εκπαιδευτικοί – φορείς): γαστρονομικές παραδόσεις – μουσικές εκδηλώσεις – θεατρικές πολιτιστικές – παρουσίαση ταινιών – βιβλίων – ανοιχτές θεματικές συζητήσεις.


Με τις τελευταίες συζητήσεις περάσαμε σε συνολικό επίπεδο.

Συνάδελφος: Αυτά που μας έδειξε ο Άγγελος Πατσιά ήταν πολύ ωραία αλλά είναι θέμα πολιτικής αν θα πάμε στην κατεύθυνση του Α. Πατσιά.
Στις προτάσεις που ειπώθηκαν  η ουσία είναι να βάλουμε καινοτομίες, να θεσμοθετηθεί η συνέλευση μαθητών και δασκάλων σε σχέση με το περιεχόμενο να λένε τη γνώμη τους σε σχέση με τα μαθήματα. Δεύτερον  να αυξηθούν οι σχέσεις και γονέων δασκάλων και μαθητών να αποκτήσουμε κουλτούρα συνεργασίας για  το περιεχόμενο της εκπαίδευσης.
Άλλη πρόταση είναι  η δημιουργία σχολικού κήπου σε όλα τα ολιγοθέσια. Να συμμετέχουν  οι μαθητές σε όλες τις διαδικασίες της παραγωγής  να υπάρχει μια επικοινωνία μεταξύ των σχολείων , εξερεύνηση της φύσης και εκεί γινόταν  ουσιαστική μάθηση και τοπική ιστορία.

Κλείσιμο
Αναφορά στην έκδοση του τρίτου φύλλου εφημερίδας
Αναφορά από το Κούτσουρο  για  ένα κοινό πρόγραμμα  των σχολείων σχετικά με τα ιστορικά μνημεία.
Ευχαριστίες .


                                            ΣΧΟΛ,ΣΥΜΒ. Κ .ΦΑΝΙΟΠΟΥΛΟΣ

ΣΧΟΛ.ΣΥΜΒ, Κ,ΤΑΡΗ

ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ Κ.ΦΥΚΑΡΗΣ






























  

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΟΛΙΓΟΘΕΣΙΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ
Δημιουργία ενός σταθερού πλαισίου επιμόρφωσης και κατάρτισης των ολιγοθεσιτών εκπαιδευτικών πάνω στην εκπαιδευτική πραγματικότητα που καλούνται να υπηρετήσουν (Διδασκαλία-διοίκηση), Το πλαίσιο αυτό θα υλοποιείται εξ αποστάσεως με την ευθύνη πανεπιστημιακού ιδρύματος και των σχολικών συμβούλων.
Απλοποίηση των βιβλίων των συνδιδασκόμενων τμημάτων ιδίως του 2ου κύκλου συνδιδασκαλίας, χωρίς να χάνεται η ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης.
Αλλαγή του τρόπου συγκρότησης των τμημάτων συνδιδασκαλίας στην περίπτωση που χρειάζεται η παροχή αντισταθμιστικής εκπαίδευσης σε μαθητές τους.
Δημιουργία αποθετηρίου διδακτικών προτάσεων εφαρμογής στο ολιγοθέσιο σχολείο, τις οποίες ο εκπαιδευτικός θα μπορεί να αξιοποιήσει με τη χρήση των ΤΠΕ
Στελέχωση των ολιγοθέσιων σχολείων με όλες τις ειδικότητες τόσο στο πρωινό όσο και στο ολοήμερο τμήμα τους αξιοποιώντας τα δίκτυα συνεργαζομένων σχολείων.
Αναβάθμιση των υποδομών των ολιγοθέσιων σχολείων ώστε να μπορούν να αξιοποιηθούν στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και στη χρήση εκπαιδευτικών προτάσεων του αποθετηρίου εφαρμόσιμων σχεδίων εργασίας.
Θεσμοθέτηση κινήτρων παραμονής των εκπαιδευτικών στα σχολεία αυτά μέσα από την αύξηση της μοριοδότησης τους και οικονομικής στήριξης των 

ΓΕΝΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΣΥΝΔΕΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΟΛΙΓΟΘΕΣΙΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΤΗΣ  ΥΠΑΙΘΡΟΥ

1. Αναβάθμιση του ρόλου των σχολικών συμβούλων
Ο σχολικός σύμβουλος θα πρέπει να αποτελέσει τον μοχλό της δια βίου επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών στη βάση των πραγματικών τους αναγκών. Αυτό, που καθίσταται επιτακτικότερο στα ολιγοθέσια σχολεία, σημαίνει την ανάληψη πρωτοβουλιών ώστε να αλλάξει το παιδαγωγικό κλίμα την τάξη και να οργανωθούν οι μεταβάσεις μεταξύ των βαθμίδων εκπαίδευσης. Σημαίνει ακόμα τη δρομολόγηση σταθερού επιμορφωτικού πλαισίου στήριξης των εκπαιδευτικών αναγκών των εκπαιδευτικών των ολιγοθέσιων σχολείων και την άμεση εμπλοκή τους στη διαδικασία της συγκρότησης των τμημάτων διδασκαλίας.

2. Θεσμοθέτηση της υποχρέωσης των γονέων για συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς.
Στα πρότυπα προηγμένων εκπαιδευτικά χωρών, πρέπει να υποχρεώνονται οι γονείς να συμμετέχουν ενεργά στις συναντήσεις με τους εκπαιδευτικούς και να ενδιαφέρονται ουσιαστικά για τη συνεργασία για την πρόοδο των παιδιών τους. 
Η πολιτεία οφείλει να καθορίσει το πλαίσιο των ευθυνών και των γονέων  αναφορικά με την πρόοδο των μαθητών. Είναι απαράδεκτο οι γονείς να θεωρούν πως για όλα την ευθύνη την έχει ο εκπαιδευτικός. 
Αυτό δεν σημαίνει την εμπλοκή των γονέων στη χάραξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας αλλά στην παράλληλη στήριξή της από τους ίδιους. Η αδιαφορία πολλών γονέων αποτελεί τροχοπέδη στην επιτυχία των στόχων του σχολείου.

3. Μείωση διδακτέας ύλης- χρόνου διδακτικών αντικειμένων-προσαρμογή των διδακτικών αντικειμένων σε συνθήκες συνδιδασκαλίας διαφορετικών ηλικιακών ομάδων.

Η μείωση των διδακτικών ωρών των Μαθηματικών, των Φυσικών  και της Μελέτης Περιβάλλοντος τουλάχιστον κατά μία ώρα θα ανακουφίσει τα παιδιά από ένα φόρτο δυσβάσταχτο. Ταυτόχρονα θα πρέπει να αλλάξουν τα διδακτικά βιβλία  γιατί περιέχουν θέματα αδιάφορα για τους μαθητές και πολλά από τα οποία επαναλαμβάνονται ασκόπως.
Θεωρούμε σωστό να ενταχθεί η Ευέλικτη Ζώνη στο γλωσσικό μάθημα για να δοθούν προεκτάσεις των διδακτικών θεμάτων προς την κοινωνία και το περιβάλλον και να αναπτυχθεί το ενδιαφέρον των μαθητών.
Πρέπει ακόμα να υπάρξει προσαρμογή των διδακτικών αντικειμένων, χωρίς να θιγεί η ποιότητα της παρεχόμενης ύλης, ώστε να μπορεί να προσκτηθεί ευκολότερα από τη μικρότερη ηλικιακή ομάδα του συνδιδασκόμενου τμηματος.
Σκεπτικό: Είναι γεγονός πως τα τελευταία χρόνια έχει υπάρξει μία συμπίεση της διδακτέας ύλης προς τα κάτω με αποτέλεσμα νια δημιουργείται μια τεράστια πίεση στους μαθητές που εκδηλώνουν φαινόμενα αντίδρασης για τη σχολική μάθηση , αδιαφορίας και ενδοσχολικής βίας.
Η επιλογή συγκεκριμένων μάλιστα σχολικών εγχειριδίων που σε πολλές περιπτώσεις είναι ακατάλληλα για το δημοτικό σχολείο (Μαθηματικά Ε, Ιστορία ΣΤ, Θρησκευτικά Ε και ΣΤ) επιτείνει το πρόβλημα.

4. Αξιολόγηση των Α.Π
Θεωρούμε πέρα για πέρα αντιεπιστημονικό φαινόμενο η αλλαγή των διδακτικών βιβλίων να γίνεται περιστασιακά και στη λογική απορρόφησης κονδυλίων από την ΕΕ, όπως έγινε πρόσφατα. Τα διδακτικά βιβλία που σήμερα έχουμε στο σχολείο, συγκρινόμενα με τα βιβλία που είχαμε πριν, υπολείπονται σε αξιακό περιεχόμενο και ενδιαφέροντα για τα παιδιά. 
Τα βιβλία εκείνα που αποτέλεσαν προϊόντα των μαχόμενων εκπαιδευτικών ουδέποτε αξιολογήθηκαν. Ο αισθητικός εξωραϊσμός τους και η διαμόρφωση παράλληλα τετραδίου εργασιών πιστεύουμε πως θα ξανάδινε στο γλωσσικό μάθημα άλλα χαρακτηριστικά.

5. Επιστροφή των βιβλίων
Είναι απαράδεκτο για μια χώρα σε κρίση να σπαταλώνται χρήματα για την παραγωγή σχολικών βιβλίων , τα οποία μετά τη χρήση του καταστρέφονται (κυρίως στο γυμνάσιο και στο λύκειο).  Πιστεύουμε πως πρέπει να υπάρχει ένα βασικό βιβλίο (δίκην θεωρίας) το οποίο να χρεώνονται οι μαθητές και να επιστρέφεται και την επόμενη χρονιά να χρεώνεται σε άλλο μαθητή , όπως συμβαίνει σε προηγμένες χώρες του εξωτερικού (πχ Γερμανία) σε περίπτωση φθοράς αυτού του βιβλίου θα καλούνται οι γονείς να καταβάλουν την αξία του. Αυτό θα αυξήσει την υπευθυνότητα των μαθητών απέναντι στο βιβλίο τους. Παράλληλα να υπάρχει βιβλίο εργασιών που θα χρησιμοποιείται από το μαθητή και θα παραμένει σ΄ αυτόν.

6. Χορήγηση τίτλων στην ξένη γλώσσα.
Η διδασκαλία ξένης γλώσσας σε όλες τις βαθμίδες της υποχρεωτικής εκπαίδευσης θα αποκτήσει αξία αν οδηγεί στην απόκτηση τίτλου σπουδών μετά από εξετάσεις. Αυτό θα βοηθήσει οικονομικά την οικογένεια που είναι υποχρεωμένη να πληρώνει ιδιωτικά σχολεία για τη διδασκαλία ενός αντικειμένου που περιλαμβάνεται στο επίσημο πρόγραμμα του δημόσιου σχολείου.


Προτάσεις Δημοτικού Άρνισσας (στα πλαίσια του διαλόγου για την Παιδεία)
1. Απαρέγκλιτη στήριξη του δημόσιου χαρακτήρα της εκπαίδευσης
2. Διορισμούς μονίμων εκπαιδευτικών , ώστε να καλυφθούν τα κενά που υφίστανται- και κάλυψη ένας προς ένα (διορισμός για κάθε αποχώρηση)
3. Στήριξη του ολοημέρου σχολείου (Δημοτικού- Νηπιαγωγείου) με σταθερό πρόγραμμα χωρίς «παράθυρα» αποχωρήσεων, αναδιοργάνωση του προγράμματός του και δημιουργία υλικοτεχνικής υποδομής (χώρων εστιατορίου – ανάπαυσης – εργαστηρίων- κλπ).
    Λειτουργία ομίλων (κλαμπ) στις ώρες του Ολοημέρου σχολείου (εικαστικά – ξένη γλώσσα –   μουσική – αθλητισμός). Διδακτική λειτουργία στηριγμένη στην αλληλοδιδακτική μέθοδο.
4. Υποχρεωτική διετής εκπαίδευση σε Νηπιαγωγείο
5. Καθιέρωση του θεσμού της ενισχυτικής διδασκαλίας 
6. Μετάθεση ή απόσπαση εκπαιδευτικού με ταυτόχρονη αντικατάστασή του.
7. Οι μεταθέσεις και αποσπάσεις να γίνονται έως το τέλος Μαΐου.
8. Δραστική μείωση της διδακτέας ύλης
9. Θεσμοθέτηση χρόνου συνέλευσης των συλλόγων διδασκόντων εντός εργασιακού ωραρίου (έως 14:00)
10. Περιγραφική αξιολόγηση των μαθητών
11. Διαφάνεια στη κατανομή των χρηματοδοτήσεων από τις σχολικές επιτροπές (να υποχρεούνται στην δημόσια αναγραφή των διανεμούμενων πιστώσεων).
12. Σχολές γονέων για «εκπαίδευση – προετοιμασία» όσων εγγράφουν τα παιδιά τους στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση (συνεργασία εκπ/κών – σχολικού ψυχολόγου)
13. Υποστήριξη των Τμημάτων ένταξης, αλλά και γενικά του σχολείου  με σχολικούς ψυχολόγους. Περαιτέρω στελέχωση των ΚΕΔΔΥ, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα διάγνωσης στα σχολεία, για περιπτώσεις μαθητών που αδυνατούν οι κηδεμόνες τους να μετακινηθούν.
14. Πιστοποίηση ξένης γλώσσας από την υποχρεωτική εκπαίδευση(9χρονη).
15. Πιστεύοντας όντως στην αξιολόγηση ως μοχλό αναβάθμισης της παρεχόμενης εκπαίδευσης, προτείνουμε αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου από το σύλλογο διδασκόντων (με συνεργασία ίσως και των σχολικών συμβούλων)
16. Στήριξη των ολιγοθεσίων σχολείων με ειδικότητες. 
17. ουσιαστικά μισθολογικά και μοριοδοτικά κίνητρα των δυσπρόσιτων σχολείων (ιδίως των νησιών της άγονης γραμμής).
18. Ύπαρξη χρηματικού κεφαλαίου (αναλογικού για κάθε σχολική μονάδα) για αντιμετώπιση άμεσων αναγκών (επισκευές – μικροέξοδα).
19. Καθιέρωση εβδομάδας ανοιχτών εκδηλώσεων του σχολείου (μαθητές- γονείς – εκπαιδευτικοί – φορείς): γαστρονομικές παραδόσεις – μουσικές εκδηλώσεις – θεατρικές πολιτιστικές – παρουσίαση ταινιών – βιβλίων – ανοιχτές θεματικές συζητήσεις.


Προτάσεις Δημοτικού Άρνισσας 
1.      Απαρέγκλιτη στήριξη του δημόσιου χαρακτήρα της εκπαίδευσης
2.       Διορισμούς μονίμων εκπαιδευτικών , ώστε να καλυφθούν τα κενά που υφίστανται- και κάλυψη ένας προς ένα (διορισμός για κάθε αποχώρηση)
3.       Στήριξη του ολοημέρου σχολείου (Δημοτικού- Νηπιαγωγείου) με σταθερό πρόγραμμα χωρίς «παράθυρα» αποχωρήσεων, αναδιοργάνωση του προγράμματός του και δημιουργία υλικοτεχνικής υποδομής (χώρων εστιατορίου – ανάπαυσης – εργαστηρίων- κλπ).
    Λειτουργία ομίλων (κλαμπ) στις ώρες του Ολοημέρου σχολείου (εικαστικά – ξένη γλώσσα –       μουσική – αθλητισμός). Διδακτική λειτουργία στηριγμένη στην αλληλοδιδακτική μέθοδο.
4.      Υποχρεωτική διετής εκπαίδευση σε Νηπιαγωγείο
5.      Καθιέρωση του θεσμού της ενισχυτικής διδασκαλίας
6.      Μετάθεση ή απόσπαση εκπαιδευτικού με ταυτόχρονη αντικατάστασή του.
7.      Οι μεταθέσεις και αποσπάσεις να γίνονται έως το τέλος Μαΐου.
8.      Δραστική μείωση της διδακτέας ύλης
9.      Θεσμοθέτηση χρόνου συνέλευσης των συλλόγων διδασκόντων εντός εργασιακού ωραρίου (έως 14:00)
10.  Περιγραφική αξιολόγηση των μαθητών
11.   Διαφάνεια στη κατανομή των χρηματοδοτήσεων από τις σχολικές επιτροπές (να υποχρεούνται στην δημόσια αναγραφή των διανεμούμενων πιστώσεων).
12.  Σχολές γονέων για «εκπαίδευση – προετοιμασία» όσων εγγράφουν τα παιδιά τους στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση (συνεργασία εκπ/κών – σχολικού ψυχολόγου)
13.  Υποστήριξη των Τμημάτων ένταξης, αλλά και γενικά του σχολείου  με σχολικούς ψυχολόγους. Περαιτέρω στελέχωση των ΚΕΔΔΥ, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα διάγνωσης στα σχολεία, για περιπτώσεις μαθητών που αδυνατούν οι κηδεμόνες τους να μετακινηθούν.
14.  Πιστοποίηση ξένης γλώσσας από την υποχρεωτική εκπαίδευση(9χρονη).
15.   Πιστεύοντας όντως στην αξιολόγηση ως μοχλό αναβάθμισης της παρεχόμενης εκπαίδευσης, προτείνουμε αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου από το σύλλογο διδασκόντων (με συνεργασία ίσως και των σχολικών συμβούλων)
16.  Στήριξη των ολιγοθεσίων σχολείων με ειδικότητες.
17.  ουσιαστικά μισθολογικά και μοριοδοτικά κίνητρα των δυσπρόσιτων σχολείων (ιδίως των νησιών της άγονης γραμμής).
18.  Ύπαρξη χρηματικού κεφαλαίου (αναλογικού για κάθε σχολική μονάδα) για αντιμετώπιση άμεσων αναγκών (επισκευές – μικροέξοδα).
19.  Καθιέρωση εβδομάδας ανοιχτών εκδηλώσεων του σχολείου (μαθητές- γονείς – εκπαιδευτικοί – φορείς): γαστρονομικές παραδόσεις – μουσικές εκδηλώσεις – θεατρικές πολιτιστικές – παρουσίαση ταινιών – βιβλίων – ανοιχτές θεματικές συζητήσεις.