ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΟΥ ΘΑ ΕΚΠΟΝΗΘΟΥΝ

Ε΄τάξης (Κάρτας Ηλίας) Δ.Σ ΑΡΝΙΣΣΑΣ

Ε΄ΤΑΞΗ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ

«Νόστιμα και υγιεινά προϊόντα από τη μάνα γη»(Αειφορική διαχείριση της γεωργικής γης)

·         Αειφορικές πρακτικές στη  γεωργία.

  

·         Βιολογική γεωργία

·         Κομποστοποίηση

  

·         Γνωριμία με τις  καλλιέργειες της περιοχής Βεγορίτιδας

Εκπαιδευτικό υλικό: Στην ιστοσελίδα του ΚΠΕ Νάουσας

Συνεργασία με το παραπάνω ΚΠΕ για επίσκεψη την άνοιξη και με τους 

τοπικούς συνεταιρισμούς ή βιοκαλλιεργητές.

Προεκτάσεις εφαρμογής: σχολικός κήπος

Ε΄ΤΑΞΗ

ΙΣΤΟΡΙΚΟ

Βυζαντινά κάστρα – Βιγλάτορες στα δερβένια της Μακεδονίας

« Η περίπτωση των κάστρων του Οστροβού και των γύρω περιοχών»

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ 

·         Να εξοικειωθούν με την αναζήτηση πληροφοριών από γραπτές πηγές, παραδόσεις, διαδίκτυο και την αναφορά στις πηγές τους

·         Να γνωρίσουν πότε, πού, πώς, με τι υλικά, από ποιους και γιατί χτίστηκε

·         Να γνωρίσουν τον τρόπο ζωής σε ένα κάστρο

·         Να συνδέσουν το τότε με το τώρα 

Εκπαιδευτικό υλικό:

Το Βυζαντινό Κάστρο - Εκπαιδευτικό πρόγραμμα(διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του Βυζαντινού Μουσείου Θεσσαλονίκης). Θα το υλοποιήσει ο συνάδελφος που θα κάνει την επίσκεψη εκεί. Εμείς έχουμε προγραμματισμένη επίσκεψη στις 24 Φεβρουαρίου2016 με ευθύνη υλοποίησης του προγράμματος από τον δάσκαλο της Ε` τάξης.

Επίσης μπορείτε να ζητήσετε εκπαιδευτικό υλικό από το ΚΠΕ Μολάων(θα σας σταλεί άμεσα) και να το προσαρμόσετε στις επιλογές που έχετε κάνει.  

Για περαιτέρω λεπτομέρειες στη διάθεσή σας.

Ηλίας Κάρτας

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ

Τα προγράμματα που θα εκπονήσουν οι συνάδελφοι και πιθανόν να ενδιαφέρουν για συνεργασίες άλλα σχόλεία του ορεινού όγκου.
Θα κάνουμε μια μερίδα στο BLOG για τα προγράμματα που θα εφαρμόσουν οι συνάδελφοι όλων των σχολείων (να αναφέρουν και λίγα λόγια για το κάθε πρόγραμμα) , ώστε να έχουν όλοι μια εικόνα για πιθανές συνεργασίες.

ΑΓΙΑ ΦΩΤΕΙΝΗ ΗΘΗ – ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ

                              ΑΓΙΑ ΦΩΤΕΙΝΗ
                                               ΗΘΗ – ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ

         ΕΘΙΜΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ
                                             
ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΗΣ «ΚΟΛΙΝΤΑΣ»
   Κάθε χρόνο προπαραμονή των Χριστουγέννων στις 24 Δεκεμβρίου, αναβιώνει το έθιμο της «Κόλιντα Μπάμπω» όπου κάτοικοι του χωριού ανάβουν φωτιές και φωνάζουν “ΚΟ-ΚΟ-ΚΟΟΟΟΛΙΝΤΑ ΜΠΑΜΠΩ”!!!
   Τα έθιμο  έχει πολλές ερμηνείες. Η επικρατέστερη όλων έχει να κάνει με την σφαγή του Ηρώδη. Σύμφωνα λοιπόν με την παράδοση, το βράδυ αυτό ο βασιλιάς Ηρώδης διέταξε την σφαγή όλων των αρσενικών νηπίων μέχρι 2 χρονών. Οι κάτοικοι ανάβουν φωτιές με την οποία προειδοποιούν τον κόσμο να προφυλαχτεί από τον βασιλιά...
    Τα παιδιά του χωριού ξημερώματα της 24ης Δεκεμβρίου μετά τις φωτιές, συγκεντρώνονται και πηγαίνουν από πόρτα σε πόρτα σε όλα τα σπίτια , φωνάζοντας   «Κόλιντα μπάμπω» που σημαίνει «σφάζουν γιαγιά». Οι νοικοκυρές των σπιτιών μοιράζουν σε καθένα από αυτά λόγω της νηστείας των Χριστουγέννων  από μια «κουλούρα»  (χειροποίητο ψωμί) και ανταλλάσουν  ευχές μεταξύ τους.

ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΗΣ «ΜΠΑΠΚΑΣ»
    Σύμφωνα με μαρτυρίες κατοίκων του χωριού «μπάπκα» σημαίνει το στομάχι του γουρουνιού και το έθιμο σχετικά με αυτό γινόταν ως εξής:
    Μετά τη «κόλιντα»  σε κάθε σπίτι  ακολουθούσε η σφαγή του γουρουνιού, από το οποίο κρατούσαν το κρέας, τα έντερα, το λίπος και το στομάχι (μπάπκα). Συγκεκριμένα το στομάχι το γέμιζαν με χοντροκομμένο κρέας, πράσο και λίγο ρύζι.  Αφού το έραβαν και το έψηναν το κρατούσαν μέχρι την επόμενη μέρα, όπου το έτρωγαν νωρίς το πρωί μετά τη Χριστουγεννιάτικη λειτουργία.
    Πολλοί κάτοικοι ισχυρίζονται ότι το έθιμο της «μπάπκας» συμβολίζει το τύλιγμα του Χριστού που μόλις είχε γεννηθεί (όπως τυλίγουν τα νεογέννητα βρέφη), για αυτό  και το  συνόδευαν με λαχανοντολμάδες,  όπου το τύλιγμά τους συμβολίζει το ίδιο.


     

ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΑΓΡΑ

ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΗΣ ΣΥΓΧΩΡΕΣΗΣ
Την Κυριακή της Αποκριάς πηγαίνουμε στους παππούδες και στις γιαγιάδες μας να τους ζητήσουμε συγχώρεση.
Μόλις τους δούμε κάνουμε μετάνοια και τους φιλάμε το χέρι. Εκείνοι χαμογελάνε και μας δίνουν χρήματα.
Αυτό το κάνουμε πριν ξεκινήσουμε τη νηστεία της Μεγάλης Σαρακοστής για να περάσουμε όλη τη Σαρακοστή χωρίς να έχουμε πικρίες και θυμούς.
Χρήστος Μποζίνης Τάξη Ε.

ΤΟ ΞΥΡΙΣΜΑ ΤΟΥ ΓΑΜΠΡΟΥ
Την ημέρα του γάμου, το πρωί, μαζεύονται οι φίλοι του γαμπρού να τον ξυρίσουν. Τον βάζουν να καθίσει  σε μια καρέκλα και η μητέρα του φέρνει μια πετσέτα και τα ξυριστικά σύνεργα. Αρχίζουν να τον ξυρίζουν και ταυτόχρονα παίζουν τα όργανα ένα συγκινητικό σκοπό και οι γονείς παρακολουθούν με συγκίνηση  και καμάρι.
Στο τέλος όλος ο κόσμος περνάει και ρίχνει χρήματα στην πετσέτα που βρίσκεται στα πόδια του γαμπρού.
Κώστα Μποζίνης Τάξη ΣΤ

ΓΙΟΡΤΗ  ΚΕΡΑΣΙΟΥ

Η  γιορτή κερασιού είναι ένα λαϊκό πανηγύρι που γίνεται για να διαφημιστεί το κεράσι του Άγρα που είναι το κύριο προϊόν του χωριού μας.
Η γιορτή είναι κινητή και γιορτάζεται ένα Σαββατοκύριακο του Ιουλίου.
Η γιορτή γίνεται στο γήπεδο του Άγρα και τριγύρω στήνονται μικρά σπιτάκι όπου πουλιούνται διάφορα πράγματα και προσφέρονται κεράσι δωρεάν.
Ελειθερία Δαλκαλίτση Τάξη ΣΤ

ΠΑΝΑΓΙΤΣΑ Ιστορίες από το παρελθόν ,ήθη και έθιμα

ΠΑΝΑΓΙΤΣΑ Ιστορίες από το παρελθόν ,ήθη και έθιμα


Η σύζευξη
Το 1924 οι Πόντιοι ήρθαν στο χωριό μας . Οι χωριανοί δούλευαν σε έργα κρατικά , όπως οι σιδηροδρομικές γραμμές και σε άλλα έργα. Οι υπόλοιποι δούλευαν στα χωράφια τους . Για να οργώσουν χρειαζόντουσαν δυο βόδια . Τύχαινε όμως κάποιοι να είχαν ένα βόδι και επειδή υπήρχε αγάπη και βοήθεια για τον συνάνθρωπο τους έκαναν σύζευξη. Δηλαδή ο ένας έπαιρνε του άλλου το ένα βόδι , έτσι είχε δυο και έκανε τη δουλειά του . Τις δουλειές τις πραγματοποιούσαν με τα ζώα μια και δεν υπήρχαν μηχανήματα .

Το έθιμο του γάμου ΝΟΤΣΑΓΓΕΛ
Όταν παντρευόντουσαν  δυο άνθρωποι ο γάμος έπρεπε να γίνει στην εκκλησία από το χωριό που κατάγονταν η νύφη . Μετά το γάμο το αμέσως το επόμενο πρωί  η νύφη γυρνούσε στα στενά συγγενικά της σπίτια τραγουδώντας και χορεύοντας το χορό Νοτσαγγελ.

Το έθιμο της Αποκριάς
Στα καρναβάλια πάντα υπήρχε το έθιμο της καμήλας .Ήταν περίπου 15-20 άτομα που από πάνω τους υπήρχε ένα πανί και έτσι φαινόντουσαν σαν καμήλα. Συνοδευμένη με την ποντιακή λύρα γυρνούσαν , τραγουδώντας και χορεύοντας στο χωριό .Οι άνθρωποι του χωριού τους κερνούσαν στο πέρασμα τους .

Το λαϊκό δικαστήριο


Οι άνθρωποι στο χωριό δεν έλυναν τα προβλήματα τους πηγαίνοντας στα δικαστήρια . Όταν υπήρχε ένα σοβαρό πρόβλημα στο χωριό μαζεύονταν σε ένα σπίτι μαζί με τους πιο έμπειρους και ηλικιωμένους του χωριού , συζητούσαν το θέμα έδιναν λύση που θα ήταν σεβαστή από όλους .

Έθιμα της Κερασιάς

Έθιμα της Κερασιάς

«Περιφορά του Σταυρού την ημέρα των Φώτων»
Στο πάρκο του χωριού έχουμε ένα σιντριβάνι. Εκεί ρίχνει ο παπάς τον Σταυρό ανήμερα των Φώτων. Τα νέα παιδιά ηλικίας 15 – 20 χρονών βουτάνε στα παγωμένα νερά για να τον πιάσουν. Μόλις τελειώσει το έθιμο αυτό και αλλάξουν ρούχα τα παιδιά, ο παπάς τους εμπιστεύεται τον Σταυρό για περιφορά. Τον γυρνάνε από σπίτι σε σπίτι ραντίζοντας με αγιασμό για ευλογία. Οι νοικοκύρηδες για το καλό τους δίνουν χρήματα και αυγά. Παλιότερα δε δίνανε χρήματα γιατί δεν είχαν, μόνο αυγά. Οι νεότεροι άρχισαν να δίνουν χρήματα, αλλά δε σταμάτησαν και το έθιμο των αυγών.
Πασιαλής Τάσος, Β΄ τάξη

«Προυσταβάινε» και «Λάμκα»
Σε πολλά ημερολόγια γράφει δίπλα από την Κυριακή της Τυρινής σε παρένθεση (Συγχωρήσεως). Την ημέρα του «Προυσταβάινε», λοιπόν, ζητάνε συγχώρεση από όσους ίσως πληγώσαμε άθελά μας ή ηθελημένα καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς. Όλη η οικογένεια συγκεντρώνεται στο σπίτι των παππούδων και οι μικρότεροι φιλάνε το χέρι των μεγαλύτερων ζητώντας έτσι συγχώρεση. Οι μεγαλύτεροι τους δίνουν σε αντάλλαγμα χρήματα. Μόλις τελειώσει το έθιμο αυτό, ακολουθεί το έθιμο της «Λάμκας». Έχουμε βρασμένα και ξεφλουδισμένα αυγά. Δένουμε ένα αυγό από τη μια άκρη της κλωστής και στην άλλη δένουμε ένα λεπτό ξύλο – κατά προτίμηση πλάστη. Ο μεγαλύτερος της οικογένειας κρατά τον πλάστη και οι μικρότεροι προσπαθούν με το στόμα μόνο (τα χέρια τα έχουν πίσω) να φάνε το αυγό. Το έθιμο αυτό συμβολίζει ότι πρέπει να νηστέψουμε για τη σαρακοστή που ακολουθεί. Κλείνουμε δηλαδή το στόμα μας με ένα αυγό και το ανοίγουμε πάλι με αυγό την Ανάσταση.
Μάντη Κατερίνα, Β΄ τάξη
Πασιαλής Γιώργος, Γ΄τάξη


J «Το προζύμι του γάμου»
Ένα έθιμο του χωριού μας για τον γάμο είναι ι το προζύμι. Αυτό γίνεται λίγες μέρες πριν από τη στέψη. Το προζύμι γίνεται από τρεις ανύπαντρες κοπέλες συγγενείς ή φίλες της νύφης. Η μια ρίχνει το νερό, η άλλη το αλεύρι και η τρίτη το ζυμώνει. Νωρίτερα τρία μικρά αγόρια κοσκινίζουν το αλεύρι. Αυτό γίνεται για να είναι το πρώτο παιδί του ζευγαριού αγόρι. Από το ζυμάρι αυτό θα φτιαχτούν τα πρόσφορα (λειτουργιές) για την Κυριακή το πρωί, και τα κουλουράκια σε σχήμα «Ω» με τα οποία καλούν τους Αγίους της εκκλησίας. Μόλις τελειώσει το ζύμωμα, σκεπάζουν την πινακωτή και οι συγγενείς ρίχνουν χρήματα. Μετά χορεύουν τρεις χορούς γύρω από το ζυμάρι. Έπειτα παίρνουν την πινακωτή και συνεχίζεται το γλέντι με παραδοσιακούς χορούς και τραγούδια, μεζέδες και ποτά.
Παπαδημητρίου Σοφία, ΣΤ΄ τάξη

«Τα Κερασιώτικα»
Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Κερασιάς «Αριστοτέλης» κάθε χρόνο διοργανώνει το φεστιβάλ «Τα Κερασιώτικα». Πραγματοποιείται τον μήνα Αύγουστο με το τέλος της συγκομιδής των κερασιών και διαρκεί τρεις ημέρες. Στο φεστιβάλ ο κόσμος μπορεί να παρακολουθήσει χορευτικά συγκροτήματα άλλων περιοχών (συλλόγων), οι οποίοι είναι καλεσμένοι καθώς και τις τοπικές ενδυμασίες αυτών. Στη διάρκεια των τριών ημερών ο κόσμος θα ακούσει τρία διαφορετικά μουσικά συγκροτήματα. Σκοπός της εκδήλωσης είναι η διατήρηση της πολιτιστικής παράδοσης.
Τρίπτση Μαρία, ΣΤ΄ τάξη

«Τα Δημητριάτικα»
«Τα Δημητριάτικα» είναι ένα έθιμο που το κάνουμε κάθε χρόνο, όταν γιορτάζει η εκκλησία μας του Αγίου Δημητρίου. Είναι ένα πανηγύρι – έθιμο που γίνεται κάθε χρόνο στην Κερασιά και διαρκεί από το πρωί ως το βράδυ. Όλος ο κόσμος διασκεδάζει με χορούς και τραγούδια, με φαγητό και άφθονο ποτό.
Πασιαλής Πέτρος, Ε΄ τάξη

ΗΘΗ ΚΙ ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΚΑΤΩ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΥ

ΗΘΗ ΚΙ ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΚΑΤΩ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΥ
Ο κάθε κατοικημένος τόπος έχει την ιστορία του , τα ήθη και τα έθιμά του. Στο Κάτω Γραμματικό ,οι κάτοικοι γιορτάζουν παραδοσιακά τις  μεγάλες γιορτές της Χριστιανοσύνης :Χριστούγεννα , Πρωτοχρονιά ,Θεοφάνεια, Πάσχα , όπως επίσης και τις Απόκριες και την Πρωτομαγιά τηρώντας τα ήθη και τα έθιμα .
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ
Κάθε οικογένεια γιορτάζει την ονομαστική γιορτή και  φιλοξένει τους πιο στενούς συγγενείς. Ο εορτασμός αρχίζει από την Εκκλησία , όπου παραδίδουν ότι χρειάζεται για τη λειτουργία –τη λειτουργιά, το πεντάρτο, το λάδι και το κρασί-. Από νωρίς το πρωί η εορτάζουσα οικογένεια προσκαλεί  τους ηλικιωμένους συγγενείς. Μαζεύονται οι καλεσμένοι με επικεφαλής τον παπά , ο οποίος ευλογεί το γεύμα. Ακολουθεί το γεύμα από τη σούπα μέχρι το επιδόρπιο. Όταν η γιορτή γινόταν σε εποχή νηστείας , οι νοικοκυρές ετοίμαζαν νηστίσιμα φαγητά. Πρώτα σούπα νηστίσιμη από ρύζι , ένα φαγητό με ρεβίθι τριμμένο , σαρμάδες(ντολμαδάκια) κ.α. Οι φίλοι και οι φίλες του εορτάζοντα πηγαίνουν στο σπίτι του. Εκεί στην αυλή του ξεκινούν το τραγούδι κ στήνουν ένα μικρό γλέντι .
ΧΡΥΣΑΝΘΕΙΑ
Ο πατριάρχης Χρύσανθος αποτέλεσε σημαντική προσωπικότητα στο Κάτω Γραμματικό. Γεννήθηκε στο Κάτω Γραμματικό και προσέφερε σημαντικό έργο. Είναι μεγάλη τιμή για την περιοχή να έχει γεννήσει έναν τέτοιο μεγάλο άνδρα, ο οποίος έφερε σε πέρας το έργο του στα δύσκολα χρόνια της τουρκοκρατίας. Κάθε χρόνο οι κάτοικοι του χωριού διοργανώνουν  πολιτιστικές εκδηλώσεις «Χρυσάνθεια», που γίνονται συνήθως στις  24-25 Αυγούστου, οι οποίες τιμούν την προσωπικότητα του Μακαριστού Οικουμενικού Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Χρυσάνθου Α’ (1768-1834).Το βράδυ της 24ης Αυγούστου πραγματοποιούνται  μουσικοχορευτικές  εκδηλώσεις στην πλατεία του χωριού , όπου  παρουσιάζονται τοπικοί χοροί από χορευτικά συγκροτήματα της περιοχής, συνοδεία ορχήστρας. Ακολουθεί γλέντι .Την επομένη ,της 25ης Αυγούστου  το πρωί, μετά τη Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό Αγίου Δημητρίου Κάτω Γραμματικού, πραγματοποιείται επιμνημόσυνη δέηση στο μνημείο του Πατριάρχη Χρύσανθου Α’ και στη συνέχεια ο Πολιτιστικός Σύλλογος  προσφέρει κεράσματα στους παρευρισκόμενους.
ΑΓΙΟΥ ΤΡΥΦΩΝΟΣ
Ανήμερα του Αγίου Τρύφωνος , ο οποίος είναι ο προστάτης των κλαδευτάδων , ο παπάς του χωριού βγάζει το άγιασμα και αγιάζει όλους όσοι παρευρίσκονται στην εκκλησία. Μετά οι γυναίκες παίρνουν λίγο αγιασμό για να αγιάσουν το σπίτι. Έπειτα οι άντρες παίρνουν  το αγίασμα και ρίχνουν στα χωράφια τους  με τα  καρποφόρα δέντρα για την επόμενη χρονιά να είναι γερά και δυνατά για να τα κλαδέψουν.

Η ΠΟΥΓΑΤΣΑ
Η «πουγάτσα» είναι ένα είδος ψωμιού που το έφτιαχναν για τους γάμους και το περπάτημα των παιδιών. Ήταν πάντα στολισμένη .Οι γυναίκες έφτιαχναν με λίγη ζύμη διάφορα σχέδια και τα τοποθετούσαν πάνω στη «πουγάτσα» και έπειτα την έψηναν .Όταν ένα μικρό παιδί έκανε τα πρώτα του βήματα , η μητέρα του παιδιού έφτιαχνε την  «πουγάτσα» Πάντα στολισμένη. Όταν το παιδί περπατούσε , η μητέρα έπαιρνε  την  «πουγάτσα»  και την έβαζε να κατρακυλάει πίσω από το παιδί , έτσι ώστε να έχει σταθερό και καλό περπάτημα.
Σχετική βιβλιογραφία:  «Το Γραμματικό της επαρχίας της Έδεσσας του νομού Πέλλας»- Αναστασίου Γουσόπουλου  συνταξιούχου Δασκάλου (1986)
Μαρτυρίες γονέων του χωριού

Η ΠΡΩΤΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΤΩΝ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΔΡΑΣΕΩΝ

1-ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΗΚΕ Η ΕΚΔΟΣΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΜΕ ΤΑ ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΟΡΕΙΝΟΥ ΟΓΚΟΥ
2-ΕΓΙΝΕ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΣΤΟΥΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΥΝ ΤΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ  ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ  ΑΛΛΕΡΓΙΩΝ .

ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΑΡΝΙΣΣΑΣ

"Τζαμαλάρια" στην Άρνισσα
7 Ιανουαρίου, ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ

Τα «Τζαμαλάρια» ή «τζάμαρλα» είναι ένα χορευτικό- λατρευτικό δρώμενο των κατοίκων της Άρνισσας, με ρίζες πολλών αιώνων, παραπλήσιο με έθιμα που τελούνται σε διάφορες περιοχές της Μακεδονίας.
Το βασικό θέμα του εθίμου είναι ο ΓΑΜΟΣ, μια από τις σημαντικότερες τελετές των ανθρώπων, που σατιρίζεται με διάφορους τρόπους. Ένα αγόρι ντύνεται νύφη με παραδοσιακή τοπική φορεσιά, ενώ δυο άλλα που υποδύονται τα αδέλφια της νύφης, είναι οι Καπεταναίοι, την κρατάνε αγκαζέ και τη συνοδεύουν στη γαμήλια τελετή. Οι Καπεταναίοι προσπαθούν να προστατέψουν την τελετή του γάμου από το Μπουμπάρι, το ζιζάνιο που αποτελεί το άλλο κεντρικό πρόσωπο του εθίμου. Το Μπουμπάρι προσπαθεί να δώσει με τις ενέργειες και τις κινήσεις του ένα κωμικό και ταυτόχρονα τραγικό χαρακτήρα στην όλη παράσταση. Όλα τα παραπάνω μέλη του «θιάσου» και ένα πλήθος ατόμων με αγροτικές ενδυμασίες και κουδούνια (τζαμαλάρηδες), γυρνάει στους δρόμους του χωριού γλεντώντας. Το γλέντι συνοδεύεται από τοπική μουσική με χάλκινα μουσικά όργανα.
Στις κεντρικές πλατείες του χωριού γίνεται αναπαράσταση μιας σκηνής που μπορεί να έχει αρκετά στοιχεία αυτοσχεδιασμού, αλλά περιστρέφεται γύρω από το παρακάτω θέμα: Oι τζαμαλάρηδες δεν επιτρέπουν στο ζευγάρι να χαρούν τον έρωτά τους αλλά τους παρενοχλούν ή τους προτείνουν άλλο ταίρι. Το Μπουμπάρι με τη σειρά του ορμάει και αρπάζει τη νύφη, αλλά τα αδέλφια τον ρίχνουν στο έδαφος και το σκοτώνουν. Το Μπουμπάρι πειράζοντας τη Νύφη σκοτώνεται από τους Καπεταναίους με πολλά και βαριά χτυπήματα από τις μαγκούρες, «λασταγκάρκες» τους. Στη συνέχεια το λόγο παίρνει ο Μπάετς- Παινευτής, ένα ακόμη βασικό πρόσωπο της παρέας, ο οποίος παινεύει τα μέλη του σώματος του σκοτωμένου Μπουμπαριού και εικονικά τα μοιράζει, ανάλογα με τη χρησιμότητά τους στον κόσμο που παρακολουθεί και με κάποιο τρόπο συμμετέχει στο δρώμενο.
Η παράσταση τελειώνει με την ανάσταση του Μπουμπαριού και τα τρελά από τη χαρά πηδήματα των τζαμαλάρηδων, που προσπαθούν με αυτό τον τρόπο να προκαλέσουν θόρυβο χαράς τραγουδώντας πολλές φορές ως ρεφραίν στα επιφωνήματα χαράς το: «Μαύρη προβατίνα, άσπρο γάλα, μπρους-μπρους».
Στο χορευτικό-λατρευτικό δρώμενο των Τζαμαλάρηδων, στα πειράγματα που απευθύνει το Μπουμπάρι στη Νύφη και κυρίως στα λόγια του Παινευτή, υπάρχουν πολλοί συμβολισμοί, στους οποίους εμφανής είναι η προσπάθεια των μελών της κοινότητας να εξευμενίσουν μαγικά τις φυσικές δυνάμεις, που πίστευαν ότι επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά τις δραστηριότητές τους. Η γονιμότητα, η βλάστηση της γης, η καλή σοδειά και η προκοπή των κοπαδιών είναι μερικά από τα θέματα που γίνονται αντικείμενο σχολιασμού. Μια από τις διάφορες εκδοχές λέει ότι η Νύφη συμβολίζει το νέο χρόνο, τα αδέρφια συμβολίζουν τους αγγέλους, ενώ το Μπουμπάρι το Κακό.
Ο «γάμος» είναι η αρχή μιας νέας γόνιμης εποχής,ενώ το δυαδικό σχήμα ζωής – θανάτου αναπαρίσταται από την πάλη ανάμεσα στο Μπουμπάρι και τους Καπεταναίους/ αδέλφια. Ο διαρκής κύκλος του θανάτου και της ανάστασης της φύσης, περιγράφεται από το θάνατο και την ανάσταση του Μπουμπαριού. Παράλληλα, η πρόκληση δυνατού θορύβου από την κρούση των κουδουνιών με τα οποία είναι ζωσμένοι οι τζαμαλάρηδες, σύμφωνα με τις παλιότερες δεισιδαίμονες αντιλήψεις απομάκρυνε τους διαβόλους, τους καλικαντζάρους και γενικότερα κάθε κακό.

Κωνσταντίνα Γέσιου -ΣΤ` τάξη                

 
 Αποκριάτικα Έθιμα της Άρνισσας

     Στην Άρνισσα την Κυριακή της Αποκρέω οι νοικοκυρές έσφαζαν έναν πετεινό τον οποίο μαγείρευαν με ρύζι.    Η εβδομάδα μετά την Κυριακή της Αποκρέω μέχρι την Κυριακή της Τυροφάγου λεγόταν "Άσπρη Εβδομάδα", γιατί υπήρχε η συνήθεια να τρώνε μόνο γαλακτοκομικά προϊόντα και αυγά. Οι γυναίκες δεν λούζονταν την εβδομάδα αυτή, για να μην ασπρίσουν τα μαλλιά τους.
    Την Κυριακή της Τυροφάγου έβγαζαν όργανα στην πλατεία του χωριού και κόσμος χόρευε και διασκέδαζε. Πολλοί μασκαρεμένοι πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι, και οι νοικοκυρές τους υποδέχονταν με γλυκά και ελάχιστα χρήματα. Την εποχή εκείνη οι στολές των μασκαράδων βασίζονταν στην φαντασία όσων τις φορούσαν και τις έραβαν από παλιά κομμένα ρούχα. Την ίδια ημέρα έφτιαχναν πίτα μόνο με τυρί(μπούρικ). Έπειτα άρχιζε η νηστεία του Πάσχα.
    Το βράδυ της Τυρινής επικρατούσε το έθιμο της "συγχώρεσης" (Προσταβάινε). Οι κάτοικοι επισκέπτονταν τους γονείς τους, τα πεθερικά τους, τους κουμπάρους τους και αφού τους φιλούσαν το χέρι, ζητούσαν με αυτό τον τρόπο συγχώρεση. Στα παιδιά έδιναν χρήματα οι συγγενείς.
                                                                                                                                           
     
                                                         
                                          Άννα Ράδη  -    Κατερίνα Παλάκα (Ε` τάξη)                                                      

Το έθιμο του αυγού ή της Λάμκας
      Το έθιμο της "Λάμκας" υπάρχει από τα πολύ παλιά χρόνια και επιβιώνει έως τις μέρες μας στα χωριά της περιοχής μας.
     Την τελευταία Κυριακή  της Αποκριάς μαζεύονταν όλη η οικογένεια γύρω από το τραπέζι, συνήθως το βράδυ, και πριν αρχίσει το φαγητό , ο παππούς της  οικογένειας  έπαιρνε τη ρόκα που έγνεθαν οι γυναίκες το μαλλί ή έναν πλάστη, και έδενε στο κέντρο μια μακριά κλωστή. Στην άλλη άκρη της  κλωστής  έδενε  ένα αυγό βρασμένο και ξεφλουδισμένο. Κούναγε τη ρόκα περιστροφικά στο τραπέζι και όλα τα παιδιά καθισμένα πάντοτε, προσπαθούσαν να πιάσουν το αυγό με το στόμα τους.
       Όποιο παιδί έπιανε το αυγό είχε την έννοια της οικογένειας και γινόταν όλα τα χατίρια του επειδή θεωρούνταν το πιο επιδέξιο από όλα τα παιδιά ή ο παππούς του έδινε ένα συμβολικό δώρο σαν επιβράβευση.
       Έτσι μ' αυτή την συμβολική εκδήλωση η οικογένεια ετοιμάζονταν να μπει στην Σαρακοστή "καθαρή" από μικρές ή μεγάλες "αμαρτίες" και να προετοιμαστεί για τη μεγάλη γιορτή της Ορθοδοξίας, το Πάσχα.
       Λέγεται ότι συμβολικά το στόμα σφραγίζει με το αυγό και ανοίγει με το αυγό το Πάσχα (κόκκινα αυγά).


                                                                                                                                                                Παπαζήση  Κωνσταντίνα(Γ` τάξη) –Σουγάρη Γεωργία (ΣΤ` τάξη)

Λάζαρα και Λαζαράκια
 Από τα πολύ παλιά χρόνια υπάρχει ένα έθιμο στον τόπο μας, που αναβιώνει ακόμα και σήμερα.
Το έθιμο "Λάζαρα".
Την Κυριακή του Βαΐων, μετά το σχόλασμα της εκκλησίας, μαζεύονταν παρέες κοριτσιών, έπαιρναν ένα ψάθινο καλάθι το οποίο είχαν στολίσει από την προηγούμενη ημέρα με πολλά λουλούδια και πολύχρωμες κλωστές -κορδέλες, και τραγουδούσαν "σήκω Λάζαρε και μην κοιμάσαι''. Οι νοικοκυρές τους έδιναν αβγά, καραμέλες και σπάνια κάποιο κέρμα μικρής αξίας. Τα κορίτσια φορούσαν τις τοπικές ενδυμασίες τους όπως...φουστάνια μακριά, πολύχρωμες ποδιές και μαντήλες στο κεφάλι καθώς και τις "ντουμπλές" τους. Οι ντουμπλές ήταν ένα είδος κρεμαστού που αποτελούνταν από φλουριά μεγάλα.
   Όταν γύριζαν όλο  το χωριό πήγαιναν σε κάποιο σπίτι και μοίραζαν τα αβγά που είχαν μαζέψει, για να τα βάψουν την Μεγάλη Πέμπτη. Το μεσημέρι της ίδιας ημέρας όλες οι νοικοκυρές μαγείρευαν ψάρι με κρεμμύδια στο φούρνο.
 Τα "Λαζαράκια" ήταν κουλουράκια γλυκά πλασμένα σε σχήμα ενός μικρού φασκιωμένου παιδιού, που συμβόλιζαν τον πεθαμένο Λάζαρο.
Τα έφτιαχναν το Σάββατο. Έφτιαχναν ακόμη τα ίδια κουλούρια αλλά με ζύμη ψωμιού και τα έτρωγαν αντί για ψωμί.
Στις μέρες μας λίγα είναι τα κορίτσια που λένε τα "Λάζαρα" κυρίως στα χωριά, και χωρίς τις τοπικές ενδυμασίες του τόπου μας.
Σήκω Λάζαρε και μην κοιμάσαι
ήρθε η μάνα σου από την πόλη
σου έφερε χαρτί και κομπολόι .
Οι  κοτούλες σας  αυγά γεννάνε
κι οι φωλίτσες σας δεν τα χωράνε .
Δώστε μας και μας να τα χαρούμε
και του χρόνου πάλι να ξαναρθούμε.
( Δακτυλογραφήθηκε από το Τραϊανό Σερέτη)
                                     Κωνσταντίνα Παπαζήση- Γ` τάξη

Βαρβαρίτσα και Αγία Βαρβάρα

Κάθε  χρόνο στο χωριό μας γίνεται το έθιμο της Βαρβαρίτσας. Την παραμονή της γιορτής μετά τον εσπερινό μαζεύονται παρέες παιδιών και ανάβουν φωτιές. Τα αγόρια του χωριού μαζεύουν  ξύλα για τις φωτιές  αρκετές μέρες πιο νωρίς . Τα παλιά χρόνια οι παππούδες έπαιρναν σε ένα μπρίκι  φακή, το βάζανε  στη φωτιά  και δίνανε  στα  παιδιά  να φάνε  για να μην  αρρωσταίνουν. Τα παιδιά  της περιοχής  με μια βέργα  (ταπούζα), η οποία ήταν  από κάτω σαν μπαλίτσα,  λέγανε ένα  τραγούδι  περπατώντας γύρω από την φωτιά «τσιβριβρί, τσιβριβρί». Έπαιρναν στάχτη από τη φωτιά και την πήγαιναν έξω από το κοτέτσι για να γεννούν οι κότες.
Όταν ανάβει η φωτιά λένε το τραγούδι: « Βαρβαρίτσα, Νικολίτσα, κάρο ξύλα(κόλα ντάρβα), κάρο αλεύρι(κόλα μπράσνο), Βάρβαρα», που σηματοδοτούσε  την αρχή του χειμώνα.
 Οι νοικοκυρές φτιάχνουν νηστίσιμες  λιχουδιές για τα παιδιά, όπως πιτουλίτσες και λουκουμάδες.
Το ξημέρωμα της Αγίας Βαρβάρας έπαιρναν την  ταπούζα και τις βρασμένες φακές και λέγανε τα κάλαντα( τα λόγια που έλεγαν και στη φωτιά). Οι νοικοκύρηδες έπαιρναν δυο –τρία σπυριά φακές από τους καλαντάρηδες για υγεία και έδιναν ξερά σύκα, ξυλοκέρατα, αλεύρι ή χρήματα.
Αυτό το έθιμο γίνεται στην Άρνισσα από τα παλιά τα χρόνια, πολύ πριν χτιστεί η εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας. Σύμφωνα με τον βίο της Αγίας Βαρβάρας, διέταξαν τον αποκεφαλισμό της και όρισαν την  ποινή να την εκτελέσει ο ίδιος ο πατέρας της που ήταν και επιθυμία του, αφού αυτή ήταν χριστιανή και εκείνος ειδωλολάτρης. Την στιγμή όμως που  είχε τελειώσει το έγκλημα του, έπεσε νεκρός χτυπημένος από κεραυνό κατά θεία δίκη. Η φωτιά της Βαρβαρίτσας μάλλον συμβολίζει αυτό το γεγονός. Η  Αγία Βαρβάρα  είναι προστάτιδα της Άρνισσας.
Κείμενο: Σταυρούλα Μπόγια - Ευθύμης  Σιπάκης (Β’ τάξη)
Δαχτυλογράφηση: Θεοδώρα Παπαδοπούλου - Άννα Ράδη (Στ’ τάξη)    

Έθιμα Ζέρβης

                                                 Έθιμα Ζέρβης

Τα έθιμα της Ζέρβης δε διαφέρουν μ' αυτά του υπόλοιπου πληθυσμού της περιοχής  μας . Δεν αλλοιώθηκαν, ούτε χάθηκαν, παρότι το γένος μας, και ειδικότερα η περιοχή μας, έπαθε πολλά από κατακτητές.
Κάλαντα – Φωτιές
Μέρες νωρίτερα τα παιδιά αρχίζουν να συγκεντρώνουν ξύλα στην πλατεία του χωριού για να είναι εκεί τη νύχτα της προπαραμονής των Χριστουγέννων τα μεσάνυχτα μεταξύ 23 και 24 Δεκεμβρίου . Οι κάτοικοι του χωριού το πρωί της προπαραμονής σφάζουν το γουρούνι τους για να το έχουν για το τραπέζι των  Χριστουγέννων μετά την νηστεία . Κάθε γειτονιά είχε τη δική της φωτιά . Καθένας την  ήθελε καλύτερη, γιατί η φωτιά ζεσταίνει «τους τσοπάνους που τούτη τη στιγμή επισκέπτονται τον νεογέννητο Χριστό». Τα παιδιά τραγουδούν τα κάλαντα και παίρνουν ως δώρα μανταρίνια, αμύγδαλα, ζαχαρωτά και χριστόψωμα, τα λεγόμενα «κολατσίνα» .Τα ίδια δώρα προσφέρουμε και την Πρωτοχρονιά.  Σήμερα η φωτιά είναι μόνο μία στην πλατεία του χωριού.
Τα Θεοφάνεια ντυνόμαστε καρναβάλια και γυρίζουμε σε όλο το χωριό για να μαζέψουμε δώρα  που θα μας δώσουν οι κάτοικοι του χωριού .Οι στολές μας είναι φτιαγμένες από παλιά ρούχα και υφάσματα.                   Το φαγητό εκείνης της ημέρας είναι πίτα που τα φύλλα της τα ψήνουμε σε ξυλόσομπα . Σε ένα φύλλο βάζουμε κέρματα , σε ένα άλλο κλωστή και σε ένα άλλο άχυρο. Όποιος βρει τα χρήματα θα αναλάβει τα έξοδα της οικογένειας , την κλωστή θα αναλάβει τα χωράφια  και το άχυρο τα ζώα .  

ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΤΡΟΦΙΜΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΡΟΥΧΑ

ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΘΗΚΑΝ ΣΤΟ ΚΑΛΕΣΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΥΛΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ

Ο Σχολικός Σύμβουλος της 2ης Περιφέρειας καλεί σε συνάντηση τους υπεύθυνους του δικτύου συνεργαζόμενων σχολείων ορεινού όγκου Έδεσσας

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ, ΠΕΡ. Δ/ΝΣΗ Π/Δ ΕΚΠ/ΣΗΣ Κ. ΜΑΚ/ΝΙΑΣ ΓΡΑΦΕΙΟ  ΣΧΟΛΙΚΟΥ  ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ             2ΗΣ  ΠΕΡΙΦ. Δ.Ε.  Ν. ΠΕΛΛΑΣ _______ Tαχ. Δ/νση               :  Φλωρίνης 73                     Ταχ. Κώδ.                :  582 00  Έδεσσα Πληροφορίες          :  Φανιόπουλος Χ.  Τηλέφωνο               :  23810 24290 Fax                                     :  23810 24290 Κινητό              :  6977355340 E-mail                                        : faniopoulos@sch.gr Site               users.sch.gr/faniopoulos

Έδεσσα,    03-11-2015              Αριθ. Πρωτ. : 308                                                                                  Προς                        ·         Αγίου Αθανασίου ·         Άγρα ·         Άρνισσας ·         Βρυτών ·         Ζέρβης ·         Καρυδιάς ·         Κερασιάς ·         Μεσημερίου ·         Νησίου ·         Παναγίτσας ·         Περαίας ·         Σωτήρα ·         Αγίας Φωτεινής ·         Κάτω Γραμματικού

   

ΘΕΜΑ: «Δίκτυο συνεργαζόμενων σχολείων ορεινού όγκου Έδεσσας μετάθεση ημερομηνίας»

       Ο Σχολικός Σύμβουλος της 2ης Περιφέρειας  καλεί σε συνάντηση τους υπεύθυνους του δικτύου συνεργαζόμενων σχολείων ορεινού όγκου Έδεσσας (Άγιος Αθανάσιος, Άγρας, Άρνισσα, Βρυτά, Ζέρβη,  Καρυδιά, Κερασιά, Μεσημέρι, Νησί, Παναγίτσα, Περαία, Σωτήρα από την 2^η Περιφέρεια και Αγία Φωτεινή και Κάτω Γραμματικό από την 1^η Περιφέρεια) την ΤΕΤΑΡΤΗ  11 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2015 και ώρα 12:00-14:00 στο Δημοτικό Σχολείο Άρνισσας. Θέμα της συνάντησης  είναι η έκδοση εφημερίδας του δικτύου και ο προγραμματισμός εκδηλώσεων και δράσεων του δικτύου.

        

         

                                                                    Ο  Σχολικός  Σύμβουλος

                                                                Φανιόπουλος Χριστόδουλος