ΤΗΝ ΤΡΙΤΗ 15/12/15
ΦΩΤΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ
ΦΩΤΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ
ΩΡΑ 18΄00
ΣΤΑ ΜΙΚΡΑ ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΑΚΙΑ ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ ΘΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙ ΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΜΕΣΩ ΤΟΥ blog
Δευτέρα 14 Δεκεμβρίου 2015
Τετάρτη 9 Δεκεμβρίου 2015
ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ
ΟΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΝΑ ΠΕΡΑΣΟΥΝ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 11/12/15 ΑΠΟ ΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΟΥ Κ.ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ ΝΑ ΠΑΡΑΛΑΒΟΥΝ ΤΙΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ
Δευτέρα 30 Νοεμβρίου 2015
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΟΥ ΘΑ ΕΚΠΟΝΗΘΟΥΝ
Ε΄τάξης (Κάρτας Ηλίας) Δ.Σ ΑΡΝΙΣΣΑΣ
Ε΄ΤΑΞΗ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ
«Νόστιμα και
υγιεινά προϊόντα από τη μάνα γη»(Αειφορική διαχείριση της γεωργικής
γης)
·
Αειφορικές πρακτικές στη
γεωργία.
·
Βιολογική γεωργία
·
Κομποστοποίηση
·
Γνωριμία με τις καλλιέργειες της
περιοχής Βεγορίτιδας
Εκπαιδευτικό υλικό: Στην ιστοσελίδα του ΚΠΕ
Νάουσας
Συνεργασία με το παραπάνω ΚΠΕ για επίσκεψη την άνοιξη
και με τους
τοπικούς συνεταιρισμούς ή βιοκαλλιεργητές.
Προεκτάσεις εφαρμογής: σχολικός κήπος
Ε΄ΤΑΞΗ
ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Βυζαντινά κάστρα –
Βιγλάτορες στα δερβένια της Μακεδονίας
« Η περίπτωση των
κάστρων του Οστροβού και των γύρω περιοχών»
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΙ
ΣΤΟΧΟΙ
·
Να εξοικειωθούν με την
αναζήτηση πληροφοριών από γραπτές πηγές, παραδόσεις, διαδίκτυο και την αναφορά
στις πηγές τους
·
Να γνωρίσουν πότε, πού,
πώς, με τι υλικά, από ποιους και γιατί χτίστηκε
·
Να γνωρίσουν τον τρόπο
ζωής σε ένα κάστρο
·
Να συνδέσουν το τότε με
το τώρα
Εκπαιδευτικό
υλικό:
Το Βυζαντινό Κάστρο -
Εκπαιδευτικό πρόγραμμα(διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του Βυζαντινού Μουσείου
Θεσσαλονίκης). Θα το υλοποιήσει ο συνάδελφος που θα κάνει την επίσκεψη εκεί.
Εμείς έχουμε προγραμματισμένη επίσκεψη στις 24 Φεβρουαρίου2016 με ευθύνη
υλοποίησης του προγράμματος από τον δάσκαλο της Ε` τάξης.
Επίσης μπορείτε να
ζητήσετε εκπαιδευτικό υλικό από το ΚΠΕ Μολάων(θα σας σταλεί άμεσα) και να το
προσαρμόσετε στις επιλογές που έχετε κάνει.
Για περαιτέρω
λεπτομέρειες στη διάθεσή σας.
Ηλίας
Κάρτας
ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ
Τα προγράμματα που θα εκπονήσουν οι συνάδελφοι και πιθανόν να ενδιαφέρουν για συνεργασίες άλλα σχόλεία του ορεινού όγκου.
Θα κάνουμε μια μερίδα στο BLOG για τα προγράμματα που θα εφαρμόσουν οι συνάδελφοι όλων των σχολείων (να αναφέρουν και λίγα λόγια για το κάθε πρόγραμμα) , ώστε να έχουν όλοι μια εικόνα για πιθανές συνεργασίες.
Θα κάνουμε μια μερίδα στο BLOG για τα προγράμματα που θα εφαρμόσουν οι συνάδελφοι όλων των σχολείων (να αναφέρουν και λίγα λόγια για το κάθε πρόγραμμα) , ώστε να έχουν όλοι μια εικόνα για πιθανές συνεργασίες.
Πέμπτη 26 Νοεμβρίου 2015
ΑΓΙΑ ΦΩΤΕΙΝΗ ΗΘΗ – ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ
ΑΓΙΑ ΦΩΤΕΙΝΗ
ΗΘΗ – ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ
ΕΘΙΜΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ
ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΗΣ «ΚΟΛΙΝΤΑΣ»
Κάθε χρόνο προπαραμονή των Χριστουγέννων στις 24 Δεκεμβρίου, αναβιώνει το έθιμο της «Κόλιντα Μπάμπω» όπου κάτοικοι του χωριού ανάβουν φωτιές και φωνάζουν “ΚΟ-ΚΟ-ΚΟΟΟΟΛΙΝΤΑ ΜΠΑΜΠΩ”!!!
Τα έθιμο έχει πολλές ερμηνείες. Η επικρατέστερη όλων έχει να κάνει με την σφαγή του Ηρώδη. Σύμφωνα λοιπόν με την παράδοση, το βράδυ αυτό ο βασιλιάς Ηρώδης διέταξε την σφαγή όλων των αρσενικών νηπίων μέχρι 2 χρονών. Οι κάτοικοι ανάβουν φωτιές με την οποία προειδοποιούν τον κόσμο να προφυλαχτεί από τον βασιλιά...
Τα παιδιά του χωριού ξημερώματα της 24ης Δεκεμβρίου μετά τις φωτιές, συγκεντρώνονται και πηγαίνουν από πόρτα σε πόρτα σε όλα τα σπίτια , φωνάζοντας «Κόλιντα μπάμπω» που σημαίνει «σφάζουν γιαγιά». Οι νοικοκυρές των σπιτιών μοιράζουν σε καθένα από αυτά λόγω της νηστείας των Χριστουγέννων από μια «κουλούρα» (χειροποίητο ψωμί) και ανταλλάσουν ευχές μεταξύ τους.
ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΗΣ «ΜΠΑΠΚΑΣ»
Σύμφωνα με μαρτυρίες κατοίκων του χωριού «μπάπκα» σημαίνει το στομάχι του γουρουνιού και το έθιμο σχετικά με αυτό γινόταν ως εξής:
Μετά τη «κόλιντα» σε κάθε σπίτι ακολουθούσε η σφαγή του γουρουνιού, από το οποίο κρατούσαν το κρέας, τα έντερα, το λίπος και το στομάχι (μπάπκα). Συγκεκριμένα το στομάχι το γέμιζαν με χοντροκομμένο κρέας, πράσο και λίγο ρύζι. Αφού το έραβαν και το έψηναν το κρατούσαν μέχρι την επόμενη μέρα, όπου το έτρωγαν νωρίς το πρωί μετά τη Χριστουγεννιάτικη λειτουργία.
Πολλοί κάτοικοι ισχυρίζονται ότι το έθιμο της «μπάπκας» συμβολίζει το τύλιγμα του Χριστού που μόλις είχε γεννηθεί (όπως τυλίγουν τα νεογέννητα βρέφη), για αυτό και το συνόδευαν με λαχανοντολμάδες, όπου το τύλιγμά τους συμβολίζει το ίδιο.
ΗΘΗ – ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ
ΕΘΙΜΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ
ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΗΣ «ΚΟΛΙΝΤΑΣ»
Κάθε χρόνο προπαραμονή των Χριστουγέννων στις 24 Δεκεμβρίου, αναβιώνει το έθιμο της «Κόλιντα Μπάμπω» όπου κάτοικοι του χωριού ανάβουν φωτιές και φωνάζουν “ΚΟ-ΚΟ-ΚΟΟΟΟΛΙΝΤΑ ΜΠΑΜΠΩ”!!!
Τα έθιμο έχει πολλές ερμηνείες. Η επικρατέστερη όλων έχει να κάνει με την σφαγή του Ηρώδη. Σύμφωνα λοιπόν με την παράδοση, το βράδυ αυτό ο βασιλιάς Ηρώδης διέταξε την σφαγή όλων των αρσενικών νηπίων μέχρι 2 χρονών. Οι κάτοικοι ανάβουν φωτιές με την οποία προειδοποιούν τον κόσμο να προφυλαχτεί από τον βασιλιά...
Τα παιδιά του χωριού ξημερώματα της 24ης Δεκεμβρίου μετά τις φωτιές, συγκεντρώνονται και πηγαίνουν από πόρτα σε πόρτα σε όλα τα σπίτια , φωνάζοντας «Κόλιντα μπάμπω» που σημαίνει «σφάζουν γιαγιά». Οι νοικοκυρές των σπιτιών μοιράζουν σε καθένα από αυτά λόγω της νηστείας των Χριστουγέννων από μια «κουλούρα» (χειροποίητο ψωμί) και ανταλλάσουν ευχές μεταξύ τους.
ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΗΣ «ΜΠΑΠΚΑΣ»
Σύμφωνα με μαρτυρίες κατοίκων του χωριού «μπάπκα» σημαίνει το στομάχι του γουρουνιού και το έθιμο σχετικά με αυτό γινόταν ως εξής:
Μετά τη «κόλιντα» σε κάθε σπίτι ακολουθούσε η σφαγή του γουρουνιού, από το οποίο κρατούσαν το κρέας, τα έντερα, το λίπος και το στομάχι (μπάπκα). Συγκεκριμένα το στομάχι το γέμιζαν με χοντροκομμένο κρέας, πράσο και λίγο ρύζι. Αφού το έραβαν και το έψηναν το κρατούσαν μέχρι την επόμενη μέρα, όπου το έτρωγαν νωρίς το πρωί μετά τη Χριστουγεννιάτικη λειτουργία.
Πολλοί κάτοικοι ισχυρίζονται ότι το έθιμο της «μπάπκας» συμβολίζει το τύλιγμα του Χριστού που μόλις είχε γεννηθεί (όπως τυλίγουν τα νεογέννητα βρέφη), για αυτό και το συνόδευαν με λαχανοντολμάδες, όπου το τύλιγμά τους συμβολίζει το ίδιο.
Τετάρτη 25 Νοεμβρίου 2015
ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΑΓΡΑ
ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΗΣ ΣΥΓΧΩΡΕΣΗΣ
Την Κυριακή της Αποκριάς πηγαίνουμε στους παππούδες και στις γιαγιάδες μας να τους ζητήσουμε συγχώρεση.
Μόλις τους δούμε κάνουμε μετάνοια και τους φιλάμε το χέρι. Εκείνοι χαμογελάνε και μας δίνουν χρήματα.
Αυτό το κάνουμε πριν ξεκινήσουμε τη νηστεία της Μεγάλης Σαρακοστής για να περάσουμε όλη τη Σαρακοστή χωρίς να έχουμε πικρίες και θυμούς.
Χρήστος Μποζίνης Τάξη Ε.
ΤΟ ΞΥΡΙΣΜΑ ΤΟΥ ΓΑΜΠΡΟΥ
Την ημέρα του γάμου, το πρωί, μαζεύονται οι φίλοι του γαμπρού να τον ξυρίσουν. Τον βάζουν να καθίσει σε μια καρέκλα και η μητέρα του φέρνει μια πετσέτα και τα ξυριστικά σύνεργα. Αρχίζουν να τον ξυρίζουν και ταυτόχρονα παίζουν τα όργανα ένα συγκινητικό σκοπό και οι γονείς παρακολουθούν με συγκίνηση και καμάρι.
Στο τέλος όλος ο κόσμος περνάει και ρίχνει χρήματα στην πετσέτα που βρίσκεται στα πόδια του γαμπρού.
Κώστα Μποζίνης Τάξη ΣΤ
ΓΙΟΡΤΗ ΚΕΡΑΣΙΟΥ
Η γιορτή κερασιού είναι ένα λαϊκό πανηγύρι που γίνεται για να διαφημιστεί το κεράσι του Άγρα που είναι το κύριο προϊόν του χωριού μας.
Η γιορτή είναι κινητή και γιορτάζεται ένα Σαββατοκύριακο του Ιουλίου.
Η γιορτή γίνεται στο γήπεδο του Άγρα και τριγύρω στήνονται μικρά σπιτάκι όπου πουλιούνται διάφορα πράγματα και προσφέρονται κεράσι δωρεάν.
Ελειθερία Δαλκαλίτση Τάξη ΣΤ
Την Κυριακή της Αποκριάς πηγαίνουμε στους παππούδες και στις γιαγιάδες μας να τους ζητήσουμε συγχώρεση.
Μόλις τους δούμε κάνουμε μετάνοια και τους φιλάμε το χέρι. Εκείνοι χαμογελάνε και μας δίνουν χρήματα.
Αυτό το κάνουμε πριν ξεκινήσουμε τη νηστεία της Μεγάλης Σαρακοστής για να περάσουμε όλη τη Σαρακοστή χωρίς να έχουμε πικρίες και θυμούς.
Χρήστος Μποζίνης Τάξη Ε.
ΤΟ ΞΥΡΙΣΜΑ ΤΟΥ ΓΑΜΠΡΟΥ
Την ημέρα του γάμου, το πρωί, μαζεύονται οι φίλοι του γαμπρού να τον ξυρίσουν. Τον βάζουν να καθίσει σε μια καρέκλα και η μητέρα του φέρνει μια πετσέτα και τα ξυριστικά σύνεργα. Αρχίζουν να τον ξυρίζουν και ταυτόχρονα παίζουν τα όργανα ένα συγκινητικό σκοπό και οι γονείς παρακολουθούν με συγκίνηση και καμάρι.
Στο τέλος όλος ο κόσμος περνάει και ρίχνει χρήματα στην πετσέτα που βρίσκεται στα πόδια του γαμπρού.
Κώστα Μποζίνης Τάξη ΣΤ
ΓΙΟΡΤΗ ΚΕΡΑΣΙΟΥ
Η γιορτή είναι κινητή και γιορτάζεται ένα Σαββατοκύριακο του Ιουλίου.
Η γιορτή γίνεται στο γήπεδο του Άγρα και τριγύρω στήνονται μικρά σπιτάκι όπου πουλιούνται διάφορα πράγματα και προσφέρονται κεράσι δωρεάν.
Ελειθερία Δαλκαλίτση Τάξη ΣΤ
ΠΑΝΑΓΙΤΣΑ Ιστορίες από το παρελθόν ,ήθη και έθιμα
ΠΑΝΑΓΙΤΣΑ Ιστορίες από το παρελθόν ,ήθη και έθιμα
Η σύζευξη
Το 1924 οι Πόντιοι ήρθαν στο χωριό μας . Οι χωριανοί δούλευαν σε έργα κρατικά , όπως οι σιδηροδρομικές γραμμές και σε άλλα έργα. Οι υπόλοιποι δούλευαν στα χωράφια τους . Για να οργώσουν χρειαζόντουσαν δυο βόδια . Τύχαινε όμως κάποιοι να είχαν ένα βόδι και επειδή υπήρχε αγάπη και βοήθεια για τον συνάνθρωπο τους έκαναν σύζευξη. Δηλαδή ο ένας έπαιρνε του άλλου το ένα βόδι , έτσι είχε δυο και έκανε τη δουλειά του . Τις δουλειές τις πραγματοποιούσαν με τα ζώα μια και δεν υπήρχαν μηχανήματα .
Το έθιμο του γάμου ΝΟΤΣΑΓΓΕΛ
Όταν παντρευόντουσαν δυο άνθρωποι ο γάμος έπρεπε να γίνει στην εκκλησία από το χωριό που κατάγονταν η νύφη . Μετά το γάμο το αμέσως το επόμενο πρωί η νύφη γυρνούσε στα στενά συγγενικά της σπίτια τραγουδώντας και χορεύοντας το χορό Νοτσαγγελ.
Το έθιμο της Αποκριάς
Στα καρναβάλια πάντα υπήρχε το έθιμο της καμήλας .Ήταν περίπου 15-20 άτομα που από πάνω τους υπήρχε ένα πανί και έτσι φαινόντουσαν σαν καμήλα. Συνοδευμένη με την ποντιακή λύρα γυρνούσαν , τραγουδώντας και χορεύοντας στο χωριό .Οι άνθρωποι του χωριού τους κερνούσαν στο πέρασμα τους .
Το λαϊκό δικαστήριο
Οι άνθρωποι στο χωριό δεν έλυναν τα προβλήματα τους πηγαίνοντας στα δικαστήρια . Όταν υπήρχε ένα σοβαρό πρόβλημα στο χωριό μαζεύονταν σε ένα σπίτι μαζί με τους πιο έμπειρους και ηλικιωμένους του χωριού , συζητούσαν το θέμα έδιναν λύση που θα ήταν σεβαστή από όλους .
Η σύζευξη
Το 1924 οι Πόντιοι ήρθαν στο χωριό μας . Οι χωριανοί δούλευαν σε έργα κρατικά , όπως οι σιδηροδρομικές γραμμές και σε άλλα έργα. Οι υπόλοιποι δούλευαν στα χωράφια τους . Για να οργώσουν χρειαζόντουσαν δυο βόδια . Τύχαινε όμως κάποιοι να είχαν ένα βόδι και επειδή υπήρχε αγάπη και βοήθεια για τον συνάνθρωπο τους έκαναν σύζευξη. Δηλαδή ο ένας έπαιρνε του άλλου το ένα βόδι , έτσι είχε δυο και έκανε τη δουλειά του . Τις δουλειές τις πραγματοποιούσαν με τα ζώα μια και δεν υπήρχαν μηχανήματα .
Το έθιμο του γάμου ΝΟΤΣΑΓΓΕΛ
Όταν παντρευόντουσαν δυο άνθρωποι ο γάμος έπρεπε να γίνει στην εκκλησία από το χωριό που κατάγονταν η νύφη . Μετά το γάμο το αμέσως το επόμενο πρωί η νύφη γυρνούσε στα στενά συγγενικά της σπίτια τραγουδώντας και χορεύοντας το χορό Νοτσαγγελ.
Το έθιμο της Αποκριάς
Στα καρναβάλια πάντα υπήρχε το έθιμο της καμήλας .Ήταν περίπου 15-20 άτομα που από πάνω τους υπήρχε ένα πανί και έτσι φαινόντουσαν σαν καμήλα. Συνοδευμένη με την ποντιακή λύρα γυρνούσαν , τραγουδώντας και χορεύοντας στο χωριό .Οι άνθρωποι του χωριού τους κερνούσαν στο πέρασμα τους .
Το λαϊκό δικαστήριο
Οι άνθρωποι στο χωριό δεν έλυναν τα προβλήματα τους πηγαίνοντας στα δικαστήρια . Όταν υπήρχε ένα σοβαρό πρόβλημα στο χωριό μαζεύονταν σε ένα σπίτι μαζί με τους πιο έμπειρους και ηλικιωμένους του χωριού , συζητούσαν το θέμα έδιναν λύση που θα ήταν σεβαστή από όλους .
Έθιμα της Κερασιάς
Έθιμα της Κερασιάς
«Περιφορά του Σταυρού την ημέρα των Φώτων»
Στο πάρκο του χωριού έχουμε ένα σιντριβάνι. Εκεί ρίχνει ο παπάς τον Σταυρό ανήμερα των Φώτων. Τα νέα παιδιά ηλικίας 15 – 20 χρονών βουτάνε στα παγωμένα νερά για να τον πιάσουν. Μόλις τελειώσει το έθιμο αυτό και αλλάξουν ρούχα τα παιδιά, ο παπάς τους εμπιστεύεται τον Σταυρό για περιφορά. Τον γυρνάνε από σπίτι σε σπίτι ραντίζοντας με αγιασμό για ευλογία. Οι νοικοκύρηδες για το καλό τους δίνουν χρήματα και αυγά. Παλιότερα δε δίνανε χρήματα γιατί δεν είχαν, μόνο αυγά. Οι νεότεροι άρχισαν να δίνουν χρήματα, αλλά δε σταμάτησαν και το έθιμο των αυγών.
Πασιαλής Τάσος, Β΄ τάξη
«Προυσταβάινε» και «Λάμκα»
Σε πολλά ημερολόγια γράφει δίπλα από την Κυριακή της Τυρινής σε παρένθεση (Συγχωρήσεως). Την ημέρα του «Προυσταβάινε», λοιπόν, ζητάνε συγχώρεση από όσους ίσως πληγώσαμε άθελά μας ή ηθελημένα καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς. Όλη η οικογένεια συγκεντρώνεται στο σπίτι των παππούδων και οι μικρότεροι φιλάνε το χέρι των μεγαλύτερων ζητώντας έτσι συγχώρεση. Οι μεγαλύτεροι τους δίνουν σε αντάλλαγμα χρήματα. Μόλις τελειώσει το έθιμο αυτό, ακολουθεί το έθιμο της «Λάμκας». Έχουμε βρασμένα και ξεφλουδισμένα αυγά. Δένουμε ένα αυγό από τη μια άκρη της κλωστής και στην άλλη δένουμε ένα λεπτό ξύλο – κατά προτίμηση πλάστη. Ο μεγαλύτερος της οικογένειας κρατά τον πλάστη και οι μικρότεροι προσπαθούν με το στόμα μόνο (τα χέρια τα έχουν πίσω) να φάνε το αυγό. Το έθιμο αυτό συμβολίζει ότι πρέπει να νηστέψουμε για τη σαρακοστή που ακολουθεί. Κλείνουμε δηλαδή το στόμα μας με ένα αυγό και το ανοίγουμε πάλι με αυγό την Ανάσταση.
Μάντη Κατερίνα, Β΄ τάξη
Πασιαλής Γιώργος, Γ΄τάξη
J «Το προζύμι του γάμου»
Ένα έθιμο του χωριού μας για τον γάμο είναι ι το προζύμι. Αυτό γίνεται λίγες μέρες πριν από τη στέψη. Το προζύμι γίνεται από τρεις ανύπαντρες κοπέλες συγγενείς ή φίλες της νύφης. Η μια ρίχνει το νερό, η άλλη το αλεύρι και η τρίτη το ζυμώνει. Νωρίτερα τρία μικρά αγόρια κοσκινίζουν το αλεύρι. Αυτό γίνεται για να είναι το πρώτο παιδί του ζευγαριού αγόρι. Από το ζυμάρι αυτό θα φτιαχτούν τα πρόσφορα (λειτουργιές) για την Κυριακή το πρωί, και τα κουλουράκια σε σχήμα «Ω» με τα οποία καλούν τους Αγίους της εκκλησίας. Μόλις τελειώσει το ζύμωμα, σκεπάζουν την πινακωτή και οι συγγενείς ρίχνουν χρήματα. Μετά χορεύουν τρεις χορούς γύρω από το ζυμάρι. Έπειτα παίρνουν την πινακωτή και συνεχίζεται το γλέντι με παραδοσιακούς χορούς και τραγούδια, μεζέδες και ποτά.
Παπαδημητρίου Σοφία, ΣΤ΄ τάξη
«Τα Κερασιώτικα»
Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Κερασιάς «Αριστοτέλης» κάθε χρόνο διοργανώνει το φεστιβάλ «Τα Κερασιώτικα». Πραγματοποιείται τον μήνα Αύγουστο με το τέλος της συγκομιδής των κερασιών και διαρκεί τρεις ημέρες. Στο φεστιβάλ ο κόσμος μπορεί να παρακολουθήσει χορευτικά συγκροτήματα άλλων περιοχών (συλλόγων), οι οποίοι είναι καλεσμένοι καθώς και τις τοπικές ενδυμασίες αυτών. Στη διάρκεια των τριών ημερών ο κόσμος θα ακούσει τρία διαφορετικά μουσικά συγκροτήματα. Σκοπός της εκδήλωσης είναι η διατήρηση της πολιτιστικής παράδοσης.
Τρίπτση Μαρία, ΣΤ΄ τάξη
«Τα Δημητριάτικα»
«Τα Δημητριάτικα» είναι ένα έθιμο που το κάνουμε κάθε χρόνο, όταν γιορτάζει η εκκλησία μας του Αγίου Δημητρίου. Είναι ένα πανηγύρι – έθιμο που γίνεται κάθε χρόνο στην Κερασιά και διαρκεί από το πρωί ως το βράδυ. Όλος ο κόσμος διασκεδάζει με χορούς και τραγούδια, με φαγητό και άφθονο ποτό.
Πασιαλής Πέτρος, Ε΄ τάξη
«Περιφορά του Σταυρού την ημέρα των Φώτων»
Στο πάρκο του χωριού έχουμε ένα σιντριβάνι. Εκεί ρίχνει ο παπάς τον Σταυρό ανήμερα των Φώτων. Τα νέα παιδιά ηλικίας 15 – 20 χρονών βουτάνε στα παγωμένα νερά για να τον πιάσουν. Μόλις τελειώσει το έθιμο αυτό και αλλάξουν ρούχα τα παιδιά, ο παπάς τους εμπιστεύεται τον Σταυρό για περιφορά. Τον γυρνάνε από σπίτι σε σπίτι ραντίζοντας με αγιασμό για ευλογία. Οι νοικοκύρηδες για το καλό τους δίνουν χρήματα και αυγά. Παλιότερα δε δίνανε χρήματα γιατί δεν είχαν, μόνο αυγά. Οι νεότεροι άρχισαν να δίνουν χρήματα, αλλά δε σταμάτησαν και το έθιμο των αυγών.
Πασιαλής Τάσος, Β΄ τάξη
«Προυσταβάινε» και «Λάμκα»
Σε πολλά ημερολόγια γράφει δίπλα από την Κυριακή της Τυρινής σε παρένθεση (Συγχωρήσεως). Την ημέρα του «Προυσταβάινε», λοιπόν, ζητάνε συγχώρεση από όσους ίσως πληγώσαμε άθελά μας ή ηθελημένα καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς. Όλη η οικογένεια συγκεντρώνεται στο σπίτι των παππούδων και οι μικρότεροι φιλάνε το χέρι των μεγαλύτερων ζητώντας έτσι συγχώρεση. Οι μεγαλύτεροι τους δίνουν σε αντάλλαγμα χρήματα. Μόλις τελειώσει το έθιμο αυτό, ακολουθεί το έθιμο της «Λάμκας». Έχουμε βρασμένα και ξεφλουδισμένα αυγά. Δένουμε ένα αυγό από τη μια άκρη της κλωστής και στην άλλη δένουμε ένα λεπτό ξύλο – κατά προτίμηση πλάστη. Ο μεγαλύτερος της οικογένειας κρατά τον πλάστη και οι μικρότεροι προσπαθούν με το στόμα μόνο (τα χέρια τα έχουν πίσω) να φάνε το αυγό. Το έθιμο αυτό συμβολίζει ότι πρέπει να νηστέψουμε για τη σαρακοστή που ακολουθεί. Κλείνουμε δηλαδή το στόμα μας με ένα αυγό και το ανοίγουμε πάλι με αυγό την Ανάσταση.
Μάντη Κατερίνα, Β΄ τάξη
Πασιαλής Γιώργος, Γ΄τάξη
J «Το προζύμι του γάμου»
Ένα έθιμο του χωριού μας για τον γάμο είναι ι το προζύμι. Αυτό γίνεται λίγες μέρες πριν από τη στέψη. Το προζύμι γίνεται από τρεις ανύπαντρες κοπέλες συγγενείς ή φίλες της νύφης. Η μια ρίχνει το νερό, η άλλη το αλεύρι και η τρίτη το ζυμώνει. Νωρίτερα τρία μικρά αγόρια κοσκινίζουν το αλεύρι. Αυτό γίνεται για να είναι το πρώτο παιδί του ζευγαριού αγόρι. Από το ζυμάρι αυτό θα φτιαχτούν τα πρόσφορα (λειτουργιές) για την Κυριακή το πρωί, και τα κουλουράκια σε σχήμα «Ω» με τα οποία καλούν τους Αγίους της εκκλησίας. Μόλις τελειώσει το ζύμωμα, σκεπάζουν την πινακωτή και οι συγγενείς ρίχνουν χρήματα. Μετά χορεύουν τρεις χορούς γύρω από το ζυμάρι. Έπειτα παίρνουν την πινακωτή και συνεχίζεται το γλέντι με παραδοσιακούς χορούς και τραγούδια, μεζέδες και ποτά.
Παπαδημητρίου Σοφία, ΣΤ΄ τάξη
«Τα Κερασιώτικα»
Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Κερασιάς «Αριστοτέλης» κάθε χρόνο διοργανώνει το φεστιβάλ «Τα Κερασιώτικα». Πραγματοποιείται τον μήνα Αύγουστο με το τέλος της συγκομιδής των κερασιών και διαρκεί τρεις ημέρες. Στο φεστιβάλ ο κόσμος μπορεί να παρακολουθήσει χορευτικά συγκροτήματα άλλων περιοχών (συλλόγων), οι οποίοι είναι καλεσμένοι καθώς και τις τοπικές ενδυμασίες αυτών. Στη διάρκεια των τριών ημερών ο κόσμος θα ακούσει τρία διαφορετικά μουσικά συγκροτήματα. Σκοπός της εκδήλωσης είναι η διατήρηση της πολιτιστικής παράδοσης.
Τρίπτση Μαρία, ΣΤ΄ τάξη
«Τα Δημητριάτικα»
«Τα Δημητριάτικα» είναι ένα έθιμο που το κάνουμε κάθε χρόνο, όταν γιορτάζει η εκκλησία μας του Αγίου Δημητρίου. Είναι ένα πανηγύρι – έθιμο που γίνεται κάθε χρόνο στην Κερασιά και διαρκεί από το πρωί ως το βράδυ. Όλος ο κόσμος διασκεδάζει με χορούς και τραγούδια, με φαγητό και άφθονο ποτό.
Πασιαλής Πέτρος, Ε΄ τάξη
Δευτέρα 23 Νοεμβρίου 2015
ΗΘΗ ΚΙ ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΚΑΤΩ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΥ
ΗΘΗ ΚΙ ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΚΑΤΩ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΥ
Ο κάθε κατοικημένος τόπος έχει την ιστορία του , τα ήθη και τα έθιμά του. Στο Κάτω Γραμματικό ,οι κάτοικοι γιορτάζουν παραδοσιακά τις μεγάλες γιορτές της Χριστιανοσύνης :Χριστούγεννα , Πρωτοχρονιά ,Θεοφάνεια, Πάσχα , όπως επίσης και τις Απόκριες και την Πρωτομαγιά τηρώντας τα ήθη και τα έθιμα .
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ
Κάθε οικογένεια γιορτάζει την ονομαστική γιορτή και φιλοξένει τους πιο στενούς συγγενείς. Ο εορτασμός αρχίζει από την Εκκλησία , όπου παραδίδουν ότι χρειάζεται για τη λειτουργία –τη λειτουργιά, το πεντάρτο, το λάδι και το κρασί-. Από νωρίς το πρωί η εορτάζουσα οικογένεια προσκαλεί τους ηλικιωμένους συγγενείς. Μαζεύονται οι καλεσμένοι με επικεφαλής τον παπά , ο οποίος ευλογεί το γεύμα. Ακολουθεί το γεύμα από τη σούπα μέχρι το επιδόρπιο. Όταν η γιορτή γινόταν σε εποχή νηστείας , οι νοικοκυρές ετοίμαζαν νηστίσιμα φαγητά. Πρώτα σούπα νηστίσιμη από ρύζι , ένα φαγητό με ρεβίθι τριμμένο , σαρμάδες(ντολμαδάκια) κ.α. Οι φίλοι και οι φίλες του εορτάζοντα πηγαίνουν στο σπίτι του. Εκεί στην αυλή του ξεκινούν το τραγούδι κ στήνουν ένα μικρό γλέντι .
ΧΡΥΣΑΝΘΕΙΑ
Ο πατριάρχης Χρύσανθος αποτέλεσε σημαντική προσωπικότητα στο Κάτω Γραμματικό. Γεννήθηκε στο Κάτω Γραμματικό και προσέφερε σημαντικό έργο. Είναι μεγάλη τιμή για την περιοχή να έχει γεννήσει έναν τέτοιο μεγάλο άνδρα, ο οποίος έφερε σε πέρας το έργο του στα δύσκολα χρόνια της τουρκοκρατίας. Κάθε χρόνο οι κάτοικοι του χωριού διοργανώνουν πολιτιστικές εκδηλώσεις «Χρυσάνθεια», που γίνονται συνήθως στις 24-25 Αυγούστου, οι οποίες τιμούν την προσωπικότητα του Μακαριστού Οικουμενικού Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Χρυσάνθου Α’ (1768-1834).Το βράδυ της 24ης Αυγούστου πραγματοποιούνται μουσικοχορευτικές εκδηλώσεις στην πλατεία του χωριού , όπου παρουσιάζονται τοπικοί χοροί από χορευτικά συγκροτήματα της περιοχής, συνοδεία ορχήστρας. Ακολουθεί γλέντι .Την επομένη ,της 25ης Αυγούστου το πρωί, μετά τη Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό Αγίου Δημητρίου Κάτω Γραμματικού, πραγματοποιείται επιμνημόσυνη δέηση στο μνημείο του Πατριάρχη Χρύσανθου Α’ και στη συνέχεια ο Πολιτιστικός Σύλλογος προσφέρει κεράσματα στους παρευρισκόμενους.
ΑΓΙΟΥ ΤΡΥΦΩΝΟΣ
Ανήμερα του Αγίου Τρύφωνος , ο οποίος είναι ο προστάτης των κλαδευτάδων , ο παπάς του χωριού βγάζει το άγιασμα και αγιάζει όλους όσοι παρευρίσκονται στην εκκλησία. Μετά οι γυναίκες παίρνουν λίγο αγιασμό για να αγιάσουν το σπίτι. Έπειτα οι άντρες παίρνουν το αγίασμα και ρίχνουν στα χωράφια τους με τα καρποφόρα δέντρα για την επόμενη χρονιά να είναι γερά και δυνατά για να τα κλαδέψουν.
Η ΠΟΥΓΑΤΣΑ
Η «πουγάτσα» είναι ένα είδος ψωμιού που το έφτιαχναν για τους γάμους και το περπάτημα των παιδιών. Ήταν πάντα στολισμένη .Οι γυναίκες έφτιαχναν με λίγη ζύμη διάφορα σχέδια και τα τοποθετούσαν πάνω στη «πουγάτσα» και έπειτα την έψηναν .Όταν ένα μικρό παιδί έκανε τα πρώτα του βήματα , η μητέρα του παιδιού έφτιαχνε την «πουγάτσα» Πάντα στολισμένη. Όταν το παιδί περπατούσε , η μητέρα έπαιρνε την «πουγάτσα» και την έβαζε να κατρακυλάει πίσω από το παιδί , έτσι ώστε να έχει σταθερό και καλό περπάτημα.
Σχετική βιβλιογραφία: «Το Γραμματικό της επαρχίας της Έδεσσας του νομού Πέλλας»- Αναστασίου Γουσόπουλου συνταξιούχου Δασκάλου (1986)
Μαρτυρίες γονέων του χωριού
Ο κάθε κατοικημένος τόπος έχει την ιστορία του , τα ήθη και τα έθιμά του. Στο Κάτω Γραμματικό ,οι κάτοικοι γιορτάζουν παραδοσιακά τις μεγάλες γιορτές της Χριστιανοσύνης :Χριστούγεννα , Πρωτοχρονιά ,Θεοφάνεια, Πάσχα , όπως επίσης και τις Απόκριες και την Πρωτομαγιά τηρώντας τα ήθη και τα έθιμα .
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ
Κάθε οικογένεια γιορτάζει την ονομαστική γιορτή και φιλοξένει τους πιο στενούς συγγενείς. Ο εορτασμός αρχίζει από την Εκκλησία , όπου παραδίδουν ότι χρειάζεται για τη λειτουργία –τη λειτουργιά, το πεντάρτο, το λάδι και το κρασί-. Από νωρίς το πρωί η εορτάζουσα οικογένεια προσκαλεί τους ηλικιωμένους συγγενείς. Μαζεύονται οι καλεσμένοι με επικεφαλής τον παπά , ο οποίος ευλογεί το γεύμα. Ακολουθεί το γεύμα από τη σούπα μέχρι το επιδόρπιο. Όταν η γιορτή γινόταν σε εποχή νηστείας , οι νοικοκυρές ετοίμαζαν νηστίσιμα φαγητά. Πρώτα σούπα νηστίσιμη από ρύζι , ένα φαγητό με ρεβίθι τριμμένο , σαρμάδες(ντολμαδάκια) κ.α. Οι φίλοι και οι φίλες του εορτάζοντα πηγαίνουν στο σπίτι του. Εκεί στην αυλή του ξεκινούν το τραγούδι κ στήνουν ένα μικρό γλέντι .
ΧΡΥΣΑΝΘΕΙΑ
Ο πατριάρχης Χρύσανθος αποτέλεσε σημαντική προσωπικότητα στο Κάτω Γραμματικό. Γεννήθηκε στο Κάτω Γραμματικό και προσέφερε σημαντικό έργο. Είναι μεγάλη τιμή για την περιοχή να έχει γεννήσει έναν τέτοιο μεγάλο άνδρα, ο οποίος έφερε σε πέρας το έργο του στα δύσκολα χρόνια της τουρκοκρατίας. Κάθε χρόνο οι κάτοικοι του χωριού διοργανώνουν πολιτιστικές εκδηλώσεις «Χρυσάνθεια», που γίνονται συνήθως στις 24-25 Αυγούστου, οι οποίες τιμούν την προσωπικότητα του Μακαριστού Οικουμενικού Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Χρυσάνθου Α’ (1768-1834).Το βράδυ της 24ης Αυγούστου πραγματοποιούνται μουσικοχορευτικές εκδηλώσεις στην πλατεία του χωριού , όπου παρουσιάζονται τοπικοί χοροί από χορευτικά συγκροτήματα της περιοχής, συνοδεία ορχήστρας. Ακολουθεί γλέντι .Την επομένη ,της 25ης Αυγούστου το πρωί, μετά τη Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό Αγίου Δημητρίου Κάτω Γραμματικού, πραγματοποιείται επιμνημόσυνη δέηση στο μνημείο του Πατριάρχη Χρύσανθου Α’ και στη συνέχεια ο Πολιτιστικός Σύλλογος προσφέρει κεράσματα στους παρευρισκόμενους.
ΑΓΙΟΥ ΤΡΥΦΩΝΟΣ
Ανήμερα του Αγίου Τρύφωνος , ο οποίος είναι ο προστάτης των κλαδευτάδων , ο παπάς του χωριού βγάζει το άγιασμα και αγιάζει όλους όσοι παρευρίσκονται στην εκκλησία. Μετά οι γυναίκες παίρνουν λίγο αγιασμό για να αγιάσουν το σπίτι. Έπειτα οι άντρες παίρνουν το αγίασμα και ρίχνουν στα χωράφια τους με τα καρποφόρα δέντρα για την επόμενη χρονιά να είναι γερά και δυνατά για να τα κλαδέψουν.
Η ΠΟΥΓΑΤΣΑ
Η «πουγάτσα» είναι ένα είδος ψωμιού που το έφτιαχναν για τους γάμους και το περπάτημα των παιδιών. Ήταν πάντα στολισμένη .Οι γυναίκες έφτιαχναν με λίγη ζύμη διάφορα σχέδια και τα τοποθετούσαν πάνω στη «πουγάτσα» και έπειτα την έψηναν .Όταν ένα μικρό παιδί έκανε τα πρώτα του βήματα , η μητέρα του παιδιού έφτιαχνε την «πουγάτσα» Πάντα στολισμένη. Όταν το παιδί περπατούσε , η μητέρα έπαιρνε την «πουγάτσα» και την έβαζε να κατρακυλάει πίσω από το παιδί , έτσι ώστε να έχει σταθερό και καλό περπάτημα.
Σχετική βιβλιογραφία: «Το Γραμματικό της επαρχίας της Έδεσσας του νομού Πέλλας»- Αναστασίου Γουσόπουλου συνταξιούχου Δασκάλου (1986)
Μαρτυρίες γονέων του χωριού
Τετάρτη 18 Νοεμβρίου 2015
Η ΠΡΩΤΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΤΩΝ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΔΡΑΣΕΩΝ
1-ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΗΚΕ Η ΕΚΔΟΣΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΜΕ ΤΑ ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΟΡΕΙΝΟΥ ΟΓΚΟΥ
2-ΕΓΙΝΕ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΣΤΟΥΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΥΝ ΤΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΛΛΕΡΓΙΩΝ .
2-ΕΓΙΝΕ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΣΤΟΥΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΥΝ ΤΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΛΛΕΡΓΙΩΝ .
ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΑΡΝΙΣΣΑΣ
"Τζαμαλάρια" στην Άρνισσα
7 Ιανουαρίου, ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ
Τα «Τζαμαλάρια» ή «τζάμαρλα» είναι ένα χορευτικό- λατρευτικό δρώμενο των κατοίκων της Άρνισσας, με ρίζες πολλών αιώνων, παραπλήσιο με έθιμα που τελούνται σε διάφορες περιοχές της Μακεδονίας.
Το βασικό θέμα του εθίμου είναι ο ΓΑΜΟΣ, μια από τις σημαντικότερες τελετές των ανθρώπων, που σατιρίζεται με διάφορους τρόπους. Ένα αγόρι ντύνεται νύφη με παραδοσιακή τοπική φορεσιά, ενώ δυο άλλα που υποδύονται τα αδέλφια της νύφης, είναι οι Καπεταναίοι, την κρατάνε αγκαζέ και τη συνοδεύουν στη γαμήλια τελετή. Οι Καπεταναίοι προσπαθούν να προστατέψουν την τελετή του γάμου από το Μπουμπάρι, το ζιζάνιο που αποτελεί το άλλο κεντρικό πρόσωπο του εθίμου. Το Μπουμπάρι προσπαθεί να δώσει με τις ενέργειες και τις κινήσεις του ένα κωμικό και ταυτόχρονα τραγικό χαρακτήρα στην όλη παράσταση. Όλα τα παραπάνω μέλη του «θιάσου» και ένα πλήθος ατόμων με αγροτικές ενδυμασίες και κουδούνια (τζαμαλάρηδες), γυρνάει στους δρόμους του χωριού γλεντώντας. Το γλέντι συνοδεύεται από τοπική μουσική με χάλκινα μουσικά όργανα.
Στις κεντρικές πλατείες του χωριού γίνεται αναπαράσταση μιας σκηνής που μπορεί να έχει αρκετά στοιχεία αυτοσχεδιασμού, αλλά περιστρέφεται γύρω από το παρακάτω θέμα: Oι τζαμαλάρηδες δεν επιτρέπουν στο ζευγάρι να χαρούν τον έρωτά τους αλλά τους παρενοχλούν ή τους προτείνουν άλλο ταίρι. Το Μπουμπάρι με τη σειρά του ορμάει και αρπάζει τη νύφη, αλλά τα αδέλφια τον ρίχνουν στο έδαφος και το σκοτώνουν. Το Μπουμπάρι πειράζοντας τη Νύφη σκοτώνεται από τους Καπεταναίους με πολλά και βαριά χτυπήματα από τις μαγκούρες, «λασταγκάρκες» τους. Στη συνέχεια το λόγο παίρνει ο Μπάετς- Παινευτής, ένα ακόμη βασικό πρόσωπο της παρέας, ο οποίος παινεύει τα μέλη του σώματος του σκοτωμένου Μπουμπαριού και εικονικά τα μοιράζει, ανάλογα με τη χρησιμότητά τους στον κόσμο που παρακολουθεί και με κάποιο τρόπο συμμετέχει στο δρώμενο.
Η παράσταση τελειώνει με την ανάσταση του Μπουμπαριού και τα τρελά από τη χαρά πηδήματα των τζαμαλάρηδων, που προσπαθούν με αυτό τον τρόπο να προκαλέσουν θόρυβο χαράς τραγουδώντας πολλές φορές ως ρεφραίν στα επιφωνήματα χαράς το: «Μαύρη προβατίνα, άσπρο γάλα, μπρους-μπρους».
Στο χορευτικό-λατρευτικό δρώμενο των Τζαμαλάρηδων, στα πειράγματα που απευθύνει το Μπουμπάρι στη Νύφη και κυρίως στα λόγια του Παινευτή, υπάρχουν πολλοί συμβολισμοί, στους οποίους εμφανής είναι η προσπάθεια των μελών της κοινότητας να εξευμενίσουν μαγικά τις φυσικές δυνάμεις, που πίστευαν ότι επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά τις δραστηριότητές τους. Η γονιμότητα, η βλάστηση της γης, η καλή σοδειά και η προκοπή των κοπαδιών είναι μερικά από τα θέματα που γίνονται αντικείμενο σχολιασμού. Μια από τις διάφορες εκδοχές λέει ότι η Νύφη συμβολίζει το νέο χρόνο, τα αδέρφια συμβολίζουν τους αγγέλους, ενώ το Μπουμπάρι το Κακό.
Ο «γάμος» είναι η αρχή μιας νέας γόνιμης εποχής,ενώ το δυαδικό σχήμα ζωής – θανάτου αναπαρίσταται από την πάλη ανάμεσα στο Μπουμπάρι και τους Καπεταναίους/ αδέλφια. Ο διαρκής κύκλος του θανάτου και της ανάστασης της φύσης, περιγράφεται από το θάνατο και την ανάσταση του Μπουμπαριού. Παράλληλα, η πρόκληση δυνατού θορύβου από την κρούση των κουδουνιών με τα οποία είναι ζωσμένοι οι τζαμαλάρηδες, σύμφωνα με τις παλιότερες δεισιδαίμονες αντιλήψεις απομάκρυνε τους διαβόλους, τους καλικαντζάρους και γενικότερα κάθε κακό.
Κωνσταντίνα Γέσιου -ΣΤ` τάξη
Αποκριάτικα Έθιμα της Άρνισσας
Στην Άρνισσα την Κυριακή της Αποκρέω οι νοικοκυρές έσφαζαν έναν πετεινό τον οποίο μαγείρευαν με ρύζι. Η εβδομάδα μετά την Κυριακή της Αποκρέω μέχρι την Κυριακή της Τυροφάγου λεγόταν "Άσπρη Εβδομάδα", γιατί υπήρχε η συνήθεια να τρώνε μόνο γαλακτοκομικά προϊόντα και αυγά. Οι γυναίκες δεν λούζονταν την εβδομάδα αυτή, για να μην ασπρίσουν τα μαλλιά τους.
Την Κυριακή της Τυροφάγου έβγαζαν όργανα στην πλατεία του χωριού και κόσμος χόρευε και διασκέδαζε. Πολλοί μασκαρεμένοι πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι, και οι νοικοκυρές τους υποδέχονταν με γλυκά και ελάχιστα χρήματα. Την εποχή εκείνη οι στολές των μασκαράδων βασίζονταν στην φαντασία όσων τις φορούσαν και τις έραβαν από παλιά κομμένα ρούχα. Την ίδια ημέρα έφτιαχναν πίτα μόνο με τυρί(μπούρικ). Έπειτα άρχιζε η νηστεία του Πάσχα.
Το βράδυ της Τυρινής επικρατούσε το έθιμο της "συγχώρεσης" (Προσταβάινε). Οι κάτοικοι επισκέπτονταν τους γονείς τους, τα πεθερικά τους, τους κουμπάρους τους και αφού τους φιλούσαν το χέρι, ζητούσαν με αυτό τον τρόπο συγχώρεση. Στα παιδιά έδιναν χρήματα οι συγγενείς.
Άννα Ράδη - Κατερίνα Παλάκα (Ε` τάξη)
Το έθιμο του αυγού ή της Λάμκας
Το έθιμο της "Λάμκας" υπάρχει από τα πολύ παλιά χρόνια και επιβιώνει έως τις μέρες μας στα χωριά της περιοχής μας.
Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς μαζεύονταν όλη η οικογένεια γύρω από το τραπέζι, συνήθως το βράδυ, και πριν αρχίσει το φαγητό , ο παππούς της οικογένειας έπαιρνε τη ρόκα που έγνεθαν οι γυναίκες το μαλλί ή έναν πλάστη, και έδενε στο κέντρο μια μακριά κλωστή. Στην άλλη άκρη της κλωστής έδενε ένα αυγό βρασμένο και ξεφλουδισμένο. Κούναγε τη ρόκα περιστροφικά στο τραπέζι και όλα τα παιδιά καθισμένα πάντοτε, προσπαθούσαν να πιάσουν το αυγό με το στόμα τους.
Όποιο παιδί έπιανε το αυγό είχε την έννοια της οικογένειας και γινόταν όλα τα χατίρια του επειδή θεωρούνταν το πιο επιδέξιο από όλα τα παιδιά ή ο παππούς του έδινε ένα συμβολικό δώρο σαν επιβράβευση.
Έτσι μ' αυτή την συμβολική εκδήλωση η οικογένεια ετοιμάζονταν να μπει στην Σαρακοστή "καθαρή" από μικρές ή μεγάλες "αμαρτίες" και να προετοιμαστεί για τη μεγάλη γιορτή της Ορθοδοξίας, το Πάσχα.
Λέγεται ότι συμβολικά το στόμα σφραγίζει με το αυγό και ανοίγει με το αυγό το Πάσχα (κόκκινα αυγά).
Παπαζήση Κωνσταντίνα(Γ` τάξη) –Σουγάρη Γεωργία (ΣΤ` τάξη)
Λάζαρα και Λαζαράκια
Από τα πολύ παλιά χρόνια υπάρχει ένα έθιμο στον τόπο μας, που αναβιώνει ακόμα και σήμερα.
Το έθιμο "Λάζαρα".
Την Κυριακή του Βαΐων, μετά το σχόλασμα της εκκλησίας, μαζεύονταν παρέες κοριτσιών, έπαιρναν ένα ψάθινο καλάθι το οποίο είχαν στολίσει από την προηγούμενη ημέρα με πολλά λουλούδια και πολύχρωμες κλωστές -κορδέλες, και τραγουδούσαν "σήκω Λάζαρε και μην κοιμάσαι''. Οι νοικοκυρές τους έδιναν αβγά, καραμέλες και σπάνια κάποιο κέρμα μικρής αξίας. Τα κορίτσια φορούσαν τις τοπικές ενδυμασίες τους όπως...φουστάνια μακριά, πολύχρωμες ποδιές και μαντήλες στο κεφάλι καθώς και τις "ντουμπλές" τους. Οι ντουμπλές ήταν ένα είδος κρεμαστού που αποτελούνταν από φλουριά μεγάλα.
Όταν γύριζαν όλο το χωριό πήγαιναν σε κάποιο σπίτι και μοίραζαν τα αβγά που είχαν μαζέψει, για να τα βάψουν την Μεγάλη Πέμπτη. Το μεσημέρι της ίδιας ημέρας όλες οι νοικοκυρές μαγείρευαν ψάρι με κρεμμύδια στο φούρνο.
Τα "Λαζαράκια" ήταν κουλουράκια γλυκά πλασμένα σε σχήμα ενός μικρού φασκιωμένου παιδιού, που συμβόλιζαν τον πεθαμένο Λάζαρο.
Τα έφτιαχναν το Σάββατο. Έφτιαχναν ακόμη τα ίδια κουλούρια αλλά με ζύμη ψωμιού και τα έτρωγαν αντί για ψωμί.
Στις μέρες μας λίγα είναι τα κορίτσια που λένε τα "Λάζαρα" κυρίως στα χωριά, και χωρίς τις τοπικές ενδυμασίες του τόπου μας.
Σήκω Λάζαρε και μην κοιμάσαι
ήρθε η μάνα σου από την πόλη
σου έφερε χαρτί και κομπολόι .
Οι κοτούλες σας αυγά γεννάνε
κι οι φωλίτσες σας δεν τα χωράνε .
Δώστε μας και μας να τα χαρούμε
και του χρόνου πάλι να ξαναρθούμε.
( Δακτυλογραφήθηκε από το Τραϊανό Σερέτη)
Κωνσταντίνα Παπαζήση- Γ` τάξη
Βαρβαρίτσα και Αγία Βαρβάρα
Κάθε χρόνο στο χωριό μας γίνεται το έθιμο της Βαρβαρίτσας. Την παραμονή της γιορτής μετά τον εσπερινό μαζεύονται παρέες παιδιών και ανάβουν φωτιές. Τα αγόρια του χωριού μαζεύουν ξύλα για τις φωτιές αρκετές μέρες πιο νωρίς . Τα παλιά χρόνια οι παππούδες έπαιρναν σε ένα μπρίκι φακή, το βάζανε στη φωτιά και δίνανε στα παιδιά να φάνε για να μην αρρωσταίνουν. Τα παιδιά της περιοχής με μια βέργα (ταπούζα), η οποία ήταν από κάτω σαν μπαλίτσα, λέγανε ένα τραγούδι περπατώντας γύρω από την φωτιά «τσιβριβρί, τσιβριβρί». Έπαιρναν στάχτη από τη φωτιά και την πήγαιναν έξω από το κοτέτσι για να γεννούν οι κότες.
Όταν ανάβει η φωτιά λένε το τραγούδι: « Βαρβαρίτσα, Νικολίτσα, κάρο ξύλα(κόλα ντάρβα), κάρο αλεύρι(κόλα μπράσνο), Βάρβαρα», που σηματοδοτούσε την αρχή του χειμώνα.
Οι νοικοκυρές φτιάχνουν νηστίσιμες λιχουδιές για τα παιδιά, όπως πιτουλίτσες και λουκουμάδες.
Το ξημέρωμα της Αγίας Βαρβάρας έπαιρναν την ταπούζα και τις βρασμένες φακές και λέγανε τα κάλαντα( τα λόγια που έλεγαν και στη φωτιά). Οι νοικοκύρηδες έπαιρναν δυο –τρία σπυριά φακές από τους καλαντάρηδες για υγεία και έδιναν ξερά σύκα, ξυλοκέρατα, αλεύρι ή χρήματα.
Αυτό το έθιμο γίνεται στην Άρνισσα από τα παλιά τα χρόνια, πολύ πριν χτιστεί η εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας. Σύμφωνα με τον βίο της Αγίας Βαρβάρας, διέταξαν τον αποκεφαλισμό της και όρισαν την ποινή να την εκτελέσει ο ίδιος ο πατέρας της που ήταν και επιθυμία του, αφού αυτή ήταν χριστιανή και εκείνος ειδωλολάτρης. Την στιγμή όμως που είχε τελειώσει το έγκλημα του, έπεσε νεκρός χτυπημένος από κεραυνό κατά θεία δίκη. Η φωτιά της Βαρβαρίτσας μάλλον συμβολίζει αυτό το γεγονός. Η Αγία Βαρβάρα είναι προστάτιδα της Άρνισσας.
Κείμενο: Σταυρούλα Μπόγια - Ευθύμης Σιπάκης (Β’ τάξη)
Δαχτυλογράφηση: Θεοδώρα Παπαδοπούλου - Άννα Ράδη (Στ’ τάξη)
7 Ιανουαρίου, ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ
Τα «Τζαμαλάρια» ή «τζάμαρλα» είναι ένα χορευτικό- λατρευτικό δρώμενο των κατοίκων της Άρνισσας, με ρίζες πολλών αιώνων, παραπλήσιο με έθιμα που τελούνται σε διάφορες περιοχές της Μακεδονίας.
Το βασικό θέμα του εθίμου είναι ο ΓΑΜΟΣ, μια από τις σημαντικότερες τελετές των ανθρώπων, που σατιρίζεται με διάφορους τρόπους. Ένα αγόρι ντύνεται νύφη με παραδοσιακή τοπική φορεσιά, ενώ δυο άλλα που υποδύονται τα αδέλφια της νύφης, είναι οι Καπεταναίοι, την κρατάνε αγκαζέ και τη συνοδεύουν στη γαμήλια τελετή. Οι Καπεταναίοι προσπαθούν να προστατέψουν την τελετή του γάμου από το Μπουμπάρι, το ζιζάνιο που αποτελεί το άλλο κεντρικό πρόσωπο του εθίμου. Το Μπουμπάρι προσπαθεί να δώσει με τις ενέργειες και τις κινήσεις του ένα κωμικό και ταυτόχρονα τραγικό χαρακτήρα στην όλη παράσταση. Όλα τα παραπάνω μέλη του «θιάσου» και ένα πλήθος ατόμων με αγροτικές ενδυμασίες και κουδούνια (τζαμαλάρηδες), γυρνάει στους δρόμους του χωριού γλεντώντας. Το γλέντι συνοδεύεται από τοπική μουσική με χάλκινα μουσικά όργανα.
Στις κεντρικές πλατείες του χωριού γίνεται αναπαράσταση μιας σκηνής που μπορεί να έχει αρκετά στοιχεία αυτοσχεδιασμού, αλλά περιστρέφεται γύρω από το παρακάτω θέμα: Oι τζαμαλάρηδες δεν επιτρέπουν στο ζευγάρι να χαρούν τον έρωτά τους αλλά τους παρενοχλούν ή τους προτείνουν άλλο ταίρι. Το Μπουμπάρι με τη σειρά του ορμάει και αρπάζει τη νύφη, αλλά τα αδέλφια τον ρίχνουν στο έδαφος και το σκοτώνουν. Το Μπουμπάρι πειράζοντας τη Νύφη σκοτώνεται από τους Καπεταναίους με πολλά και βαριά χτυπήματα από τις μαγκούρες, «λασταγκάρκες» τους. Στη συνέχεια το λόγο παίρνει ο Μπάετς- Παινευτής, ένα ακόμη βασικό πρόσωπο της παρέας, ο οποίος παινεύει τα μέλη του σώματος του σκοτωμένου Μπουμπαριού και εικονικά τα μοιράζει, ανάλογα με τη χρησιμότητά τους στον κόσμο που παρακολουθεί και με κάποιο τρόπο συμμετέχει στο δρώμενο.
Η παράσταση τελειώνει με την ανάσταση του Μπουμπαριού και τα τρελά από τη χαρά πηδήματα των τζαμαλάρηδων, που προσπαθούν με αυτό τον τρόπο να προκαλέσουν θόρυβο χαράς τραγουδώντας πολλές φορές ως ρεφραίν στα επιφωνήματα χαράς το: «Μαύρη προβατίνα, άσπρο γάλα, μπρους-μπρους».
Στο χορευτικό-λατρευτικό δρώμενο των Τζαμαλάρηδων, στα πειράγματα που απευθύνει το Μπουμπάρι στη Νύφη και κυρίως στα λόγια του Παινευτή, υπάρχουν πολλοί συμβολισμοί, στους οποίους εμφανής είναι η προσπάθεια των μελών της κοινότητας να εξευμενίσουν μαγικά τις φυσικές δυνάμεις, που πίστευαν ότι επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά τις δραστηριότητές τους. Η γονιμότητα, η βλάστηση της γης, η καλή σοδειά και η προκοπή των κοπαδιών είναι μερικά από τα θέματα που γίνονται αντικείμενο σχολιασμού. Μια από τις διάφορες εκδοχές λέει ότι η Νύφη συμβολίζει το νέο χρόνο, τα αδέρφια συμβολίζουν τους αγγέλους, ενώ το Μπουμπάρι το Κακό.
Ο «γάμος» είναι η αρχή μιας νέας γόνιμης εποχής,ενώ το δυαδικό σχήμα ζωής – θανάτου αναπαρίσταται από την πάλη ανάμεσα στο Μπουμπάρι και τους Καπεταναίους/ αδέλφια. Ο διαρκής κύκλος του θανάτου και της ανάστασης της φύσης, περιγράφεται από το θάνατο και την ανάσταση του Μπουμπαριού. Παράλληλα, η πρόκληση δυνατού θορύβου από την κρούση των κουδουνιών με τα οποία είναι ζωσμένοι οι τζαμαλάρηδες, σύμφωνα με τις παλιότερες δεισιδαίμονες αντιλήψεις απομάκρυνε τους διαβόλους, τους καλικαντζάρους και γενικότερα κάθε κακό.
Κωνσταντίνα Γέσιου -ΣΤ` τάξη
Αποκριάτικα Έθιμα της Άρνισσας
Στην Άρνισσα την Κυριακή της Αποκρέω οι νοικοκυρές έσφαζαν έναν πετεινό τον οποίο μαγείρευαν με ρύζι. Η εβδομάδα μετά την Κυριακή της Αποκρέω μέχρι την Κυριακή της Τυροφάγου λεγόταν "Άσπρη Εβδομάδα", γιατί υπήρχε η συνήθεια να τρώνε μόνο γαλακτοκομικά προϊόντα και αυγά. Οι γυναίκες δεν λούζονταν την εβδομάδα αυτή, για να μην ασπρίσουν τα μαλλιά τους.
Την Κυριακή της Τυροφάγου έβγαζαν όργανα στην πλατεία του χωριού και κόσμος χόρευε και διασκέδαζε. Πολλοί μασκαρεμένοι πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι, και οι νοικοκυρές τους υποδέχονταν με γλυκά και ελάχιστα χρήματα. Την εποχή εκείνη οι στολές των μασκαράδων βασίζονταν στην φαντασία όσων τις φορούσαν και τις έραβαν από παλιά κομμένα ρούχα. Την ίδια ημέρα έφτιαχναν πίτα μόνο με τυρί(μπούρικ). Έπειτα άρχιζε η νηστεία του Πάσχα.
Το βράδυ της Τυρινής επικρατούσε το έθιμο της "συγχώρεσης" (Προσταβάινε). Οι κάτοικοι επισκέπτονταν τους γονείς τους, τα πεθερικά τους, τους κουμπάρους τους και αφού τους φιλούσαν το χέρι, ζητούσαν με αυτό τον τρόπο συγχώρεση. Στα παιδιά έδιναν χρήματα οι συγγενείς.
Άννα Ράδη - Κατερίνα Παλάκα (Ε` τάξη)
Το έθιμο του αυγού ή της Λάμκας
Το έθιμο της "Λάμκας" υπάρχει από τα πολύ παλιά χρόνια και επιβιώνει έως τις μέρες μας στα χωριά της περιοχής μας.
Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς μαζεύονταν όλη η οικογένεια γύρω από το τραπέζι, συνήθως το βράδυ, και πριν αρχίσει το φαγητό , ο παππούς της οικογένειας έπαιρνε τη ρόκα που έγνεθαν οι γυναίκες το μαλλί ή έναν πλάστη, και έδενε στο κέντρο μια μακριά κλωστή. Στην άλλη άκρη της κλωστής έδενε ένα αυγό βρασμένο και ξεφλουδισμένο. Κούναγε τη ρόκα περιστροφικά στο τραπέζι και όλα τα παιδιά καθισμένα πάντοτε, προσπαθούσαν να πιάσουν το αυγό με το στόμα τους.
Όποιο παιδί έπιανε το αυγό είχε την έννοια της οικογένειας και γινόταν όλα τα χατίρια του επειδή θεωρούνταν το πιο επιδέξιο από όλα τα παιδιά ή ο παππούς του έδινε ένα συμβολικό δώρο σαν επιβράβευση.
Έτσι μ' αυτή την συμβολική εκδήλωση η οικογένεια ετοιμάζονταν να μπει στην Σαρακοστή "καθαρή" από μικρές ή μεγάλες "αμαρτίες" και να προετοιμαστεί για τη μεγάλη γιορτή της Ορθοδοξίας, το Πάσχα.
Λέγεται ότι συμβολικά το στόμα σφραγίζει με το αυγό και ανοίγει με το αυγό το Πάσχα (κόκκινα αυγά).
Παπαζήση Κωνσταντίνα(Γ` τάξη) –Σουγάρη Γεωργία (ΣΤ` τάξη)
Από τα πολύ παλιά χρόνια υπάρχει ένα έθιμο στον τόπο μας, που αναβιώνει ακόμα και σήμερα.
Το έθιμο "Λάζαρα".
Την Κυριακή του Βαΐων, μετά το σχόλασμα της εκκλησίας, μαζεύονταν παρέες κοριτσιών, έπαιρναν ένα ψάθινο καλάθι το οποίο είχαν στολίσει από την προηγούμενη ημέρα με πολλά λουλούδια και πολύχρωμες κλωστές -κορδέλες, και τραγουδούσαν "σήκω Λάζαρε και μην κοιμάσαι''. Οι νοικοκυρές τους έδιναν αβγά, καραμέλες και σπάνια κάποιο κέρμα μικρής αξίας. Τα κορίτσια φορούσαν τις τοπικές ενδυμασίες τους όπως...φουστάνια μακριά, πολύχρωμες ποδιές και μαντήλες στο κεφάλι καθώς και τις "ντουμπλές" τους. Οι ντουμπλές ήταν ένα είδος κρεμαστού που αποτελούνταν από φλουριά μεγάλα.
Όταν γύριζαν όλο το χωριό πήγαιναν σε κάποιο σπίτι και μοίραζαν τα αβγά που είχαν μαζέψει, για να τα βάψουν την Μεγάλη Πέμπτη. Το μεσημέρι της ίδιας ημέρας όλες οι νοικοκυρές μαγείρευαν ψάρι με κρεμμύδια στο φούρνο.
Τα "Λαζαράκια" ήταν κουλουράκια γλυκά πλασμένα σε σχήμα ενός μικρού φασκιωμένου παιδιού, που συμβόλιζαν τον πεθαμένο Λάζαρο.
Τα έφτιαχναν το Σάββατο. Έφτιαχναν ακόμη τα ίδια κουλούρια αλλά με ζύμη ψωμιού και τα έτρωγαν αντί για ψωμί.
Στις μέρες μας λίγα είναι τα κορίτσια που λένε τα "Λάζαρα" κυρίως στα χωριά, και χωρίς τις τοπικές ενδυμασίες του τόπου μας.
Σήκω Λάζαρε και μην κοιμάσαι
ήρθε η μάνα σου από την πόλη
σου έφερε χαρτί και κομπολόι .
Οι κοτούλες σας αυγά γεννάνε
κι οι φωλίτσες σας δεν τα χωράνε .
Δώστε μας και μας να τα χαρούμε
και του χρόνου πάλι να ξαναρθούμε.
( Δακτυλογραφήθηκε από το Τραϊανό Σερέτη)
Κωνσταντίνα Παπαζήση- Γ` τάξη
Βαρβαρίτσα και Αγία Βαρβάρα
Κάθε χρόνο στο χωριό μας γίνεται το έθιμο της Βαρβαρίτσας. Την παραμονή της γιορτής μετά τον εσπερινό μαζεύονται παρέες παιδιών και ανάβουν φωτιές. Τα αγόρια του χωριού μαζεύουν ξύλα για τις φωτιές αρκετές μέρες πιο νωρίς . Τα παλιά χρόνια οι παππούδες έπαιρναν σε ένα μπρίκι φακή, το βάζανε στη φωτιά και δίνανε στα παιδιά να φάνε για να μην αρρωσταίνουν. Τα παιδιά της περιοχής με μια βέργα (ταπούζα), η οποία ήταν από κάτω σαν μπαλίτσα, λέγανε ένα τραγούδι περπατώντας γύρω από την φωτιά «τσιβριβρί, τσιβριβρί». Έπαιρναν στάχτη από τη φωτιά και την πήγαιναν έξω από το κοτέτσι για να γεννούν οι κότες.
Όταν ανάβει η φωτιά λένε το τραγούδι: « Βαρβαρίτσα, Νικολίτσα, κάρο ξύλα(κόλα ντάρβα), κάρο αλεύρι(κόλα μπράσνο), Βάρβαρα», που σηματοδοτούσε την αρχή του χειμώνα.
Οι νοικοκυρές φτιάχνουν νηστίσιμες λιχουδιές για τα παιδιά, όπως πιτουλίτσες και λουκουμάδες.
Το ξημέρωμα της Αγίας Βαρβάρας έπαιρναν την ταπούζα και τις βρασμένες φακές και λέγανε τα κάλαντα( τα λόγια που έλεγαν και στη φωτιά). Οι νοικοκύρηδες έπαιρναν δυο –τρία σπυριά φακές από τους καλαντάρηδες για υγεία και έδιναν ξερά σύκα, ξυλοκέρατα, αλεύρι ή χρήματα.
Αυτό το έθιμο γίνεται στην Άρνισσα από τα παλιά τα χρόνια, πολύ πριν χτιστεί η εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας. Σύμφωνα με τον βίο της Αγίας Βαρβάρας, διέταξαν τον αποκεφαλισμό της και όρισαν την ποινή να την εκτελέσει ο ίδιος ο πατέρας της που ήταν και επιθυμία του, αφού αυτή ήταν χριστιανή και εκείνος ειδωλολάτρης. Την στιγμή όμως που είχε τελειώσει το έγκλημα του, έπεσε νεκρός χτυπημένος από κεραυνό κατά θεία δίκη. Η φωτιά της Βαρβαρίτσας μάλλον συμβολίζει αυτό το γεγονός. Η Αγία Βαρβάρα είναι προστάτιδα της Άρνισσας.
Κείμενο: Σταυρούλα Μπόγια - Ευθύμης Σιπάκης (Β’ τάξη)
Δαχτυλογράφηση: Θεοδώρα Παπαδοπούλου - Άννα Ράδη (Στ’ τάξη)
Έθιμα Ζέρβης
Έθιμα Ζέρβης
Τα έθιμα της Ζέρβης δε διαφέρουν μ' αυτά του υπόλοιπου πληθυσμού της περιοχής μας . Δεν αλλοιώθηκαν, ούτε χάθηκαν, παρότι το γένος μας, και ειδικότερα η περιοχή μας, έπαθε πολλά από κατακτητές.
Κάλαντα – Φωτιές
Μέρες νωρίτερα τα παιδιά αρχίζουν να συγκεντρώνουν ξύλα στην πλατεία του χωριού για να είναι εκεί τη νύχτα της προπαραμονής των Χριστουγέννων τα μεσάνυχτα μεταξύ 23 και 24 Δεκεμβρίου . Οι κάτοικοι του χωριού το πρωί της προπαραμονής σφάζουν το γουρούνι τους για να το έχουν για το τραπέζι των Χριστουγέννων μετά την νηστεία . Κάθε γειτονιά είχε τη δική της φωτιά . Καθένας την ήθελε καλύτερη, γιατί η φωτιά ζεσταίνει «τους τσοπάνους που τούτη τη στιγμή επισκέπτονται τον νεογέννητο Χριστό». Τα παιδιά τραγουδούν τα κάλαντα και παίρνουν ως δώρα μανταρίνια, αμύγδαλα, ζαχαρωτά και χριστόψωμα, τα λεγόμενα «κολατσίνα» .Τα ίδια δώρα προσφέρουμε και την Πρωτοχρονιά. Σήμερα η φωτιά είναι μόνο μία στην πλατεία του χωριού.
Τα Θεοφάνεια ντυνόμαστε καρναβάλια και γυρίζουμε σε όλο το χωριό για να μαζέψουμε δώρα που θα μας δώσουν οι κάτοικοι του χωριού .Οι στολές μας είναι φτιαγμένες από παλιά ρούχα και υφάσματα. Το φαγητό εκείνης της ημέρας είναι πίτα που τα φύλλα της τα ψήνουμε σε ξυλόσομπα . Σε ένα φύλλο βάζουμε κέρματα , σε ένα άλλο κλωστή και σε ένα άλλο άχυρο. Όποιος βρει τα χρήματα θα αναλάβει τα έξοδα της οικογένειας , την κλωστή θα αναλάβει τα χωράφια και το άχυρο τα ζώα .
Τα έθιμα της Ζέρβης δε διαφέρουν μ' αυτά του υπόλοιπου πληθυσμού της περιοχής μας . Δεν αλλοιώθηκαν, ούτε χάθηκαν, παρότι το γένος μας, και ειδικότερα η περιοχή μας, έπαθε πολλά από κατακτητές.
Κάλαντα – Φωτιές
Μέρες νωρίτερα τα παιδιά αρχίζουν να συγκεντρώνουν ξύλα στην πλατεία του χωριού για να είναι εκεί τη νύχτα της προπαραμονής των Χριστουγέννων τα μεσάνυχτα μεταξύ 23 και 24 Δεκεμβρίου . Οι κάτοικοι του χωριού το πρωί της προπαραμονής σφάζουν το γουρούνι τους για να το έχουν για το τραπέζι των Χριστουγέννων μετά την νηστεία . Κάθε γειτονιά είχε τη δική της φωτιά . Καθένας την ήθελε καλύτερη, γιατί η φωτιά ζεσταίνει «τους τσοπάνους που τούτη τη στιγμή επισκέπτονται τον νεογέννητο Χριστό». Τα παιδιά τραγουδούν τα κάλαντα και παίρνουν ως δώρα μανταρίνια, αμύγδαλα, ζαχαρωτά και χριστόψωμα, τα λεγόμενα «κολατσίνα» .Τα ίδια δώρα προσφέρουμε και την Πρωτοχρονιά. Σήμερα η φωτιά είναι μόνο μία στην πλατεία του χωριού.
Τα Θεοφάνεια ντυνόμαστε καρναβάλια και γυρίζουμε σε όλο το χωριό για να μαζέψουμε δώρα που θα μας δώσουν οι κάτοικοι του χωριού .Οι στολές μας είναι φτιαγμένες από παλιά ρούχα και υφάσματα. Το φαγητό εκείνης της ημέρας είναι πίτα που τα φύλλα της τα ψήνουμε σε ξυλόσομπα . Σε ένα φύλλο βάζουμε κέρματα , σε ένα άλλο κλωστή και σε ένα άλλο άχυρο. Όποιος βρει τα χρήματα θα αναλάβει τα έξοδα της οικογένειας , την κλωστή θα αναλάβει τα χωράφια και το άχυρο τα ζώα .
Τρίτη 10 Νοεμβρίου 2015
ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΤΡΟΦΙΜΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΡΟΥΧΑ
ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΘΗΚΑΝ ΣΤΟ ΚΑΛΕΣΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΥΛΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ
Τρίτη 3 Νοεμβρίου 2015
Ο Σχολικός Σύμβουλος της 2ης Περιφέρειας καλεί σε συνάντηση τους υπεύθυνους του δικτύου συνεργαζόμενων σχολείων ορεινού όγκου Έδεσσας
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ
ΠΑΙΔΕΙΑΣ,
ΕΡΕΥΝΑΣ
ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ,
ΠΕΡ.
Δ/ΝΣΗ Π/Δ ΕΚΠ/ΣΗΣ
Κ.
ΜΑΚ/ΝΙΑΣ
ΓΡΑΦΕΙΟ
ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ
2ΗΣ ΠΕΡΙΦ. Δ.Ε.
Ν. ΠΕΛΛΑΣ
_______
Tαχ. Δ/νση : Φλωρίνης 73
Ταχ. Κώδ. : 582 00
Έδεσσα
Πληροφορίες : Φανιόπουλος Χ.
Τηλέφωνο : 23810 24290
Fax :
23810 24290
Κινητό
: 6977355340
E-mail : faniopoulos@sch.gr
Site users.sch.gr/faniopoulos
|
Έδεσσα,
03-11-2015
Αριθ. Πρωτ.
: 308
Προς
·
Αγίου
Αθανασίου
·
Άγρα
·
Άρνισσας
·
Βρυτών
·
Ζέρβης
·
Καρυδιάς
·
Κερασιάς
·
Μεσημερίου
·
Νησίου
·
Παναγίτσας
·
Περαίας
·
Σωτήρα
·
Αγίας
Φωτεινής
·
Κάτω
Γραμματικού
|
ΘΕΜΑ:
«Δίκτυο συνεργαζόμενων σχολείων ορεινού όγκου Έδεσσας μετάθεση
ημερομηνίας»
Ο Σχολικός Σύμβουλος της 2ης Περιφέρειας καλεί σε συνάντηση τους υπεύθυνους του
δικτύου συνεργαζόμενων σχολείων ορεινού όγκου Έδεσσας (Άγιος Αθανάσιος, Άγρας,
Άρνισσα, Βρυτά, Ζέρβη, Καρυδιά, Κερασιά,
Μεσημέρι, Νησί, Παναγίτσα, Περαία, Σωτήρα από την 2η Περιφέρεια και
Αγία Φωτεινή και Κάτω Γραμματικό από την 1η Περιφέρεια) την ΤΕΤΑΡΤΗ
11 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2015 και ώρα 12:00-14:00
στο Δημοτικό Σχολείο Άρνισσας. Θέμα της συνάντησης είναι η έκδοση εφημερίδας του δικτύου και ο
προγραμματισμός εκδηλώσεων και δράσεων του δικτύου.
Ο Σχολικός
Σύμβουλος
Πέμπτη 29 Οκτωβρίου 2015
Η Γιαγιά Κατίνα μας διηγείται μερικά από τα έθιμα της Καρυδιάς
Η Γιαγιά Κατίνα μας διηγείται μερικά από τα έθιμα της Καρυδιάς
Έθιμα Χριστουγέννων
Οι νοικοκυρές το μοναδικό γλυκό που έφτιαχναν ήταν ο μπακλαβάς με σπιτικά φύλλα. Μάλιστα τον έκρυβαν για να μην το βρουν τα παιδιά και το φάνε. Σήμερα συνεχίζουν οι νοικοκυρές μας να φτιάχνουν το γλυκό, αλλά δεν είναι πλέον το μοναδικό. Χαρακτηριστικό έθιμο είναι το σφάξιμο του γουρουνιού. Κάθε οικογένεια έτρεφε ένα γουρούνι και το έσφαζε μια βδομάδα πριν τη γιορτή των Χριστουγέννων. Από το λίπος τους έφτιαχναν τις τσιγαρίδες (τζουμέρκες). Το έθιμο συνεχίζεται και στις μέρες μας, μάλιστα συνοδεύεται από γλέντι και τραγούδι. Ακόμα παραμονή των Θεοφανείων ο παπάς περνάει από κάθε σπίτι για το αγιάσει.
Έθιμο Αποκριάς
Στις Απόκριες τα νέα παλικάρια μάζευαν ξύλα και άναβαν φωτιές. Τραγουδούσαν τραγούδια που αναφέρονταν στους έρωτες τους, πιάνονταν χέρι-χέρι και χόρευαν. Το βράδυ της Αποκριάς γινόταν η συγχώρεση. Οι μικρότεροι σε ηλικία περνούσαν από τα σπίτια των μεγαλύτερων και φιλούσαν το χέρι για να συγχωρεθούν. Κάποιοι κάτοικοι του χωριού ακόμα το τηρούν το έθιμο
Έθιμα του Πάσχα
Οι νοικοκυρές συνήθιζαν να ασπρίζουν τα σπίτια τους, έπλενα κουβέρτες και υφαντά στις γούρνες του χωριού. Η καθαριότητα του σπιτιού αυτές τις Άγιες μέρες ακόμα και σήμερα είναι η κύρια φροντίδα της καρυδιώτισσας νοικοκυράς.
Τη Μεγάλη Πέμπτη το βράδυ οι χωριανοί κάθονταν όλη τη νύχτα και στην εκκλησία να φυλάνε τον Σταυρωμένο Χριστό μας. Τη Μεγάλη Παρασκευή δεν επιτρέπεται καμιά εργασία. Νήστευαν και έφτιαχναν τη νερόσουπα που γινόταν μόνο με ρύζι. Την Κυριακή του Πάσχα στην πλατεία του χωριού ήταν απαραίτητο να βγουν τα όργανα και να διασκεδάσουν. Την Τρίτη μέρα του Πάσχα στόλιζαν τα άλογά τους και πήγαινα στο εξωκκλήσι του Αγίου Κωνσταντίνου. Έπειτα οι καβαλάρηδες γυρνούσαν από σπίτι σε σπίτι και δέχονταν κεράσματα.
Άλλα έθιμα
21 Μαΐου γίνεται το παραδοσιακό πανηγύρι με χάλκινα στο πανέμορφο χώρο του ναού Κων/νου & Ελένης στην . τοποθεσία "κόστενο" Καρυδιάς, με εδέσματα, χορούς & παραδοσιακή μουσική.)
Πρώτη Κυριακή του Ιούνη γίνονται εορταστικές εκδηλώσεις προς τιμή των μακεδονομάχων Άγρα-Μίγκα. Ακολουθεί παραδοσιακή Μουσική στην πλατεία του χωριού.
26 Ιουλίου, της Αγίας Παρασκευής κάθε νοικοκυρά ζύμωνε ψωμί με μαγιά από ρεβίθι., ένα ιδιαίτερο ψωμί μό- νο για αυτήν τη μέρα. Μάλιστα την παραμονή συνήθιζαν να κοιμούνται το βράδυ εκεί υπέρ υγείας.
Έθιμα Χριστουγέννων
Οι νοικοκυρές το μοναδικό γλυκό που έφτιαχναν ήταν ο μπακλαβάς με σπιτικά φύλλα. Μάλιστα τον έκρυβαν για να μην το βρουν τα παιδιά και το φάνε. Σήμερα συνεχίζουν οι νοικοκυρές μας να φτιάχνουν το γλυκό, αλλά δεν είναι πλέον το μοναδικό. Χαρακτηριστικό έθιμο είναι το σφάξιμο του γουρουνιού. Κάθε οικογένεια έτρεφε ένα γουρούνι και το έσφαζε μια βδομάδα πριν τη γιορτή των Χριστουγέννων. Από το λίπος τους έφτιαχναν τις τσιγαρίδες (τζουμέρκες). Το έθιμο συνεχίζεται και στις μέρες μας, μάλιστα συνοδεύεται από γλέντι και τραγούδι. Ακόμα παραμονή των Θεοφανείων ο παπάς περνάει από κάθε σπίτι για το αγιάσει.
Έθιμο Αποκριάς
Στις Απόκριες τα νέα παλικάρια μάζευαν ξύλα και άναβαν φωτιές. Τραγουδούσαν τραγούδια που αναφέρονταν στους έρωτες τους, πιάνονταν χέρι-χέρι και χόρευαν. Το βράδυ της Αποκριάς γινόταν η συγχώρεση. Οι μικρότεροι σε ηλικία περνούσαν από τα σπίτια των μεγαλύτερων και φιλούσαν το χέρι για να συγχωρεθούν. Κάποιοι κάτοικοι του χωριού ακόμα το τηρούν το έθιμο
Έθιμα του Πάσχα
Οι νοικοκυρές συνήθιζαν να ασπρίζουν τα σπίτια τους, έπλενα κουβέρτες και υφαντά στις γούρνες του χωριού. Η καθαριότητα του σπιτιού αυτές τις Άγιες μέρες ακόμα και σήμερα είναι η κύρια φροντίδα της καρυδιώτισσας νοικοκυράς.
Τη Μεγάλη Πέμπτη το βράδυ οι χωριανοί κάθονταν όλη τη νύχτα και στην εκκλησία να φυλάνε τον Σταυρωμένο Χριστό μας. Τη Μεγάλη Παρασκευή δεν επιτρέπεται καμιά εργασία. Νήστευαν και έφτιαχναν τη νερόσουπα που γινόταν μόνο με ρύζι. Την Κυριακή του Πάσχα στην πλατεία του χωριού ήταν απαραίτητο να βγουν τα όργανα και να διασκεδάσουν. Την Τρίτη μέρα του Πάσχα στόλιζαν τα άλογά τους και πήγαινα στο εξωκκλήσι του Αγίου Κωνσταντίνου. Έπειτα οι καβαλάρηδες γυρνούσαν από σπίτι σε σπίτι και δέχονταν κεράσματα.
Άλλα έθιμα
21 Μαΐου γίνεται το παραδοσιακό πανηγύρι με χάλκινα στο πανέμορφο χώρο του ναού Κων/νου & Ελένης στην . τοποθεσία "κόστενο" Καρυδιάς, με εδέσματα, χορούς & παραδοσιακή μουσική.)
Πρώτη Κυριακή του Ιούνη γίνονται εορταστικές εκδηλώσεις προς τιμή των μακεδονομάχων Άγρα-Μίγκα. Ακολουθεί παραδοσιακή Μουσική στην πλατεία του χωριού.
26 Ιουλίου, της Αγίας Παρασκευής κάθε νοικοκυρά ζύμωνε ψωμί με μαγιά από ρεβίθι., ένα ιδιαίτερο ψωμί μό- νο για αυτήν τη μέρα. Μάλιστα την παραμονή συνήθιζαν να κοιμούνται το βράδυ εκεί υπέρ υγείας.
Τρίτη 27 Οκτωβρίου 2015
ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΕΣΗΜΕΡΙΟΥ ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ
ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ
- Τα κάλαντα
Την παραμονή των Χριστουγέννων που τα παιδιά έλεγαν τα κάλαντα οι γυναίκες παλιά έψηναν ψωμιά στη στάχτη και έβαζαν στο ψωμί ένα νόμισμα για τον τυχερό. Το ζύμωναν με σόδα και όχι με προζύμι. Τα κάλαντα είναι βέβαια ένα έθιμο που το συναντάμε απ’ άκρη σε άκρη σε όλη την Ελλάδα αλλά με διάφορες παραλλαγές. Εδώ τα κάλαντα τα έλεγαν τα παιδιά κρατώντας βέργες από συκιά. Σήμερα τα κάλαντα έχουν μια πιο σύγχρονη μορφή όπου τα παιδιά γυρνούν από σπίτι σε σπίτι και ψέλνοντας τα κάλαντα τους δίνουν χρήματα ή κεράσματα.
- Το σφάξιμο του γουρουνιού.
Παλαιότερα επειδή δεν είχαν ψυγεία για να διατηρούν τα φαγητά τους και ειδικά το κρέας, έσφαζαν το γουρούνι παραμονή Χριστουγέννων για να φάνε τις επόμενες μέρες. Όσο κρέας περίσσευε το έκαναν καβουρμά ή το πάστωναν με αλάτι για να διατηρηθεί.
- Οι φωτιές.
Κατά την τελετή (23 Δεκεμβρίου) μαζεύεται πολύς κόσμος στην πλατεία και ανάβουμε μια μεγάλη φωτιά και χορεύουμε, υπό τους ήχους ζωντανής ορχήστρας, γύρω της όλο το βράδυ μέχρι να σβήσει. Τα παιδιά με τα τρακτέρ φέρνουν ρίζες και σμαρέκες. Ο σύλλογος του χωριού "Αριστοτέλης" ψήνει όλο το βράδυ σουβλάκια και λουκάνικα, σερβίρει ζεστή φασολάδα, τσίπουρο και άλλα ποτά. Η φωτιά συμβολίζει κατά την παράδοση τη φωτιά που άναψαν οι βοσκοί για να ζεστάνουν το μικρό Χριστό στη Βηθλεέμ.
Ακόμη να υπογραμμίσουμε ότι η στάχτη από τη φωτιά δεν πετιέται αλλά την παίρνουν οι χωρικοί στα χωράφια τους όπου την σκορπίζουν για να έχουν καλύτερη και περισσότερη σοδειά.
- Θεοφάνια.
Την ημέρα των Θεοφανίων ο Αγιασμός των Υδάτων γίνεται σε μια δεξαμενή που έχουμε και λέγεται Μεγάλη Βρύση και βρίσκεται λίγο έξω από το χωριό. Εκεί πέφτουν πολλοί να πιάσουν το Σταυρό και τελικά αυτός που τον πιάνει γυρίζει τα σπίτια για να τον προσκυνήσουν όλοι.
- Βασιλόπιτα.
Στο χωριό μας, δεν κόβουμε τη γνωστή βασιλόπιτα που μοιάζει με τσουρέκι αλλά συνήθως οι νοικοκυρές κάνουν μια τυρόπιτα ή κολοκυθοτυρόπιτα ή κάτι παρόμοιο όπου βάζουν το φλουρί για τον τυχερό. Βέβαια υπάρχουν σήμερα και αρκετά σπίτια που κάνουν και την γνωστή βασιλόπιτα. Η βασιλόπιτα ή τυρόπιτα κόβονται κατά την αλλαγή του χρόνου ή την ημέρα της Πρωτοχρονιάς.
- Η Κυριακή της συγχώρεσης.
Την Κυριακή της συγχώρεσης μαζεύονταν όλη η οικογένεια. Εκτός από τα διάφορα εδέσματα υπήρχε και η παραδοσιακή πίτα. Αυτήν την έκοβε ο παππούς. Ακόμη ο παππούς σε έναν πλάστη είχε δεμένη μια κλωστή και στην άλλη άκρη της δεμένο ένα αυγό καλά βρασμένο. Όποιος το έπιανε με το στόμα, αφού ο παππούς το κουνούσε πέρα δώθε έτρωγε το αυγό και την κλωστή την έκαιγαν λίγο λίγο από τον μικρότερο στον μεγαλύτερο και σε όποιον άναβε πιο πολύ έλεγαν ότι θα είναι ο πιο γερός. Ακόμη το έθιμο συμβόλιζε ότι με το κλείσιμο του στόματος με το αυγό σταματούσαν να τρώνε όλα τα φαγητά και ξεκινούσαν να τρώνε μόνο νηστίσιμα και μετρημένα. «Έκλεινε το στόμα» δηλαδή. Στο τέλος όλη η οικογένεια περνούσε μπροστά από τον παππού και ζητούσε συγχώρεση, γι’ αυτό και ονομαζόταν γιορτή της συγχώρεσης. Στις μέρες μας αρκετά σπίτια συνεχίζουν να διατηρούν το έθιμο αυτό.
- Γιορτή τσίπουρου
Το χωριό μας είναι ονομαστό για τα τσίπουρα που παράγει. Τα τσίπουρα γίνονται από σταφύλια που παράγονται σε αμπέλια του χωριού μας ή των γύρω περιοχών. Κάθε χρόνο βράζουν οι χωρικοί, και όχι μόνο, τα τσίπουρά τους στα δύο καζάνια του χωριού. Το ένα είναι ιδιωτικό και το άλλο είναι της εκκλησίας. Εκεί λοιπόν κατά τα τέλη Οκτώβρη, αρχές Νοέμβρη γίνεται η γιορτή τσίπουρου στο χωριό μας που είναι ονομαστή σε όλη την περιοχή. Έρχονται επισκέπτες από άλλα χωριά και πόλεις και στήνεται ένα τρικούβερτο γλέντι στην πλατεία με κεράσματα, ψητά κρέατα, υπό τους ήχους ορχήστρας και άφθονο τσίπουρο. Το γλέντι κρατά μέχρι το πρωί.
Γιορτή τσίπουρου στην κεντρική πλατεία του χωριού.
- Το πανηγύρι του Αγίου Αθανασίου.
Πάνω από το χωριό, στο δάσος υπάρχει ένα εξωκκλήσι, αυτό του Αγίου Αθανασίου. Είναι αφιερωμένο στον Άγιο Αθανάσιο που τον γιορτάζουμε στις 2 Μαΐου (ανακομιδή λειψάνων) και όχι στις 18 Ιανουαρίου. Εκεί λοιπόν κάθε χρόνο στις 2 Μαΐου μαζεύεται όλο το χωριό και γίνεται γλέντι μεγάλο με ψητά, τσίπουρα, κρασιά και άλλα ποτά. Επίσης πολλές φορές υπάρχει και ζωντανή μουσική.
Φωτό από την περσινή εκδήλωση
- Έθιμα γάμου.
Στο Μεσημέρι υπάρχουν κάποια έθιμα του γάμου που σε άλλα σημεία είναι διαφορετικά και σε άλλα μοιάζουν ή είναι ίδια με άλλες περιοχές της Ελλάδας.
Και αναφέρουμε εδώ μερικά από αυτά.
Το προζύμι. Ένα κορίτσι ζυμώνει σε μια σκάφη με μπόλικο αλεύρι. Κάνει μια τρύπα στη μέση, βάζει μέσα το προζύμι, ζυμώνει και βάζουν λίγο ζεστό νερό. Μετά ανακατεύει. Όταν τελειώσει βάζουν από πάνω ένα τραπεζομάντηλο, ρίχνουν τη βέρα και μετά όλοι δωρίζουν χρήματα. Αμέσως μετά το κορίτσι που ζύμωσε μπαίνει πρώτη να σύρει το χορό, ρίχνοντας μπροστά της με μια κανάτα νερό. Τα χρήματα που έριξαν όσοι ήταν εκεί, τα μοιράζονται το κορίτσι και οι βοηθοί της.
Το νυφικό. Γίνεται ως συνήθως το βράδυ της Πέμπτης αφού οι γάμοι γίνονται πάντα Σαββατοκύριακο. Οι φίλοι του γαμπρού και το κουμπαριό πηγαίνουνε στη νύφη το νυφικό μαζί με τα παρανυφάκια. Το χορεύουν με το συρτό (παραδοσιακός χορός). Σερβίρουν στους καλεσμένους και στους προσκεκλημένους πατάτες στο φούρνο με κοτόπουλο, τυρί, τζατζίκι, μπαμπαλάσκες (κεφτεδάκια με χοιρινό και μοσχαρίσιο κιμά), τουρσί και άλλους μεζέδες. Αυτό συνεχίζεται μέχρι τις 2-3 η ώρα τα ξημερώματα υπό τους ήχους της ορχήστρας με χορούς και ποτά.
Όταν πηγαίνει ο κουμπάρος να πάρει τη νύφη από το πατρικό της σπίτι για να την πάει στην εκκλησία, τότε ο πατέρας της νύφης και γενικά η οικογένειά της ζητούν από το κουμπαριό χρήματα για να την δώσουν. Και φυσικά ο κουμπάρος πρέπει να είναι αρκετά εφοδιασμένος με αυτά για να πάρει την νύφη. Αρχίζει να δίνει χρήματα, λίγα στην αρχή και περισσότερα μετά, μέχρι που η οικογένεια της νύφης "συμφωνήσει" να την δώσει για να πάει στην εκκλησία να παντρευτεί. Όταν "δώσουν" την έγκριση λοιπόν οι δικοί της αρχίζει ένα μικρό γλέντι υπό τους ήχους ορχήστρας. Χορεύουν όλοι μαζί ένα συρτό χορό και αν ο χρόνος και το κέφι το επιτρέπουν χορεύουν και άλλους χορούς μέχρι να πάνε στην εκκλησία.
Την ώρα που βγαίνει η νύφη από το σπίτι της για να πάει στην εκκλησία να παντρευτεί έκοβε πάνω από το κεφάλι της μια φέτα ψωμιού από εκείνο που είχαν ζυμώσει την Παρασκευή. Τη μισή φέτα την έδινε στο σόι της και την άλλη μισή στο σόι του γαμπρού. Έτσι άφηνε τη μισή τύχη της στο πατρικό της σπίτι και την άλλη μισή στο νέο σπιτικό της. Το έθιμο συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Στην εκκλησία απ’ έξω της έδιναν ένα μωρό στην αγκαλιά – κατά προτίμηση αγόρι – για να αποκτήσει και αυτή. Η νύφη δώριζε ένα ρούχο και καραμέλες και στραγάλια. Στη συνέχεια πήγαινε ο πεθερός της, του φιλούσε το χέρι και του έβαζε μια πετσέτα στον ώμο. Αυτός την έπαιρνε από το χέρι και την παρέδιδε στο γαμπρό, γινόταν το μυστήριο και μετά δέχονταν ευχές όπως γίνεται παντού.
Γενικά ο γάμος διαρκούσε 15 μέρες μέχρι να φτάσουμε σε αυτό το σημείο. Ο αρραβώνας γινόταν με προξενιό. Πήγαιναν μετά το σόι του γαμπρού για να δουν τη νύφη και να δώσουν δώρα. Ο γάμος δεν αργούσε. Γινόταν σε λίγο καιρό. Η προίκα γινόταν όλη στο χέρι. Υφαντά, κεντήματα, ρούχα, σκεπάσματα, χαλιά κλπ. Ο γάμος όπως είπαμε διαρκούσε 15 ημέρες. Τη Δευτέρα καθαρίζανε και την Τρίτη έρχονταν οι συγγενείς με λίγο σιτάρι και εύχονταν. Οι κοπέλες και φίλες της νύφης κερνούσαν στραγάλια με κουφέτα και ούζο. Την Τετάρτη πήγαιναν το σιτάρι στο μύλο για να το αλέσει. Την Πέμπτη έπιαναν το προζύμι, κοσκίνιζαν το αλεύρι. Τα αγόρια και τα κορίτσια δεν έπρεπε να μιλήσουν, για να μη μιλά και η νύφη στην πεθερά. Την Παρασκευή ζύμωναν το ψωμί και έπαιρναν την προίκα με τα κάρα. Στα νεότερα χρόνια έπαιρναν την προίκα με τα αυτοκίνητα. Η προίκα στο σπίτι της νύφης ήταν απλωμένη μια εβδομάδα. Μια εβδομάδα πριν καλούσαν όλο το χωριό με γαρύφαλλα. Τα όργανα ήταν όλη την εβδομάδα στο σπίτι του γαμπρού και της νύφης και χόρευαν και γλεντούσαν οι συγγενείς. Την Παρασκευή που πήγαιναν να πάρουν την προίκα από το σπίτι της νύφης δεν έπρεπε να δουν τη νύφη. Με στάχτη ή αλεύρι στα χέρια τους έδιωχναν. Το Σάββατο έσφαζαν κατσίκια για να φιλέψουν τον κόσμο που είχε έρθει στον γάμο. Έφτιαχναν ένα καζάνι σούπα κι ένα καζάνι αρνάκι φρικασέ. Το πρωί της Κυριακής οι φίλοι του γαμπρού τον πήγαιναν σ’ ένα φούρνο και τον μαύριζαν. Όμως και οι ίδιοι μαυρίζονταν. Μετά πήγαιναν στη Μεγάλη Βρύση και πλένονταν. Τους συνόδευαν τα όργανα με μουσική. Έπειτα τον γαμπρό τον ξύριζαν και τον έντυναν. Στο σπίτι της νύφης είχε άλλα έθιμα. Χόρευαν το νυφικό οι φίλες της και μετά όλοι οι κοντινοί συγγενείς τη χαιρετούσαν δίνοντάς της χρήματα και αυτή με τη σειρά της τους δώριζε. Έπειτα την έκαναν νύφη και τη στόλιζαν τραγουδώντας. Μετά την απόλυση της εκκλησιάς έστρωναν τραπέζια και τάιζαν τους καλεσμένους. Τα όργανα δε σταματούσαν τη μουσική. Το σόι του γαμπρού πήγαινε επίσης με όργανα να πάρει τον κουμπάρο και από εκεί τη νύφη χορεύοντας στο δρόμο. Στη συνέχεια έχουμε μερικά έθιμα όπως το κόψιμο της φέτας του ψωμιού πάνω από το κεφάλι της νύφης, το παζάρεμα με τα χρήματα με τον κουμπάρο τα οποία προαναφέρθηκαν.
Αναπαράσταση παραδοσιακού γάμου
Φωτογραφίες από κανονικό γάμο παλαιότερης εποχής.
- Τα κάλαντα
Την παραμονή των Χριστουγέννων που τα παιδιά έλεγαν τα κάλαντα οι γυναίκες παλιά έψηναν ψωμιά στη στάχτη και έβαζαν στο ψωμί ένα νόμισμα για τον τυχερό. Το ζύμωναν με σόδα και όχι με προζύμι. Τα κάλαντα είναι βέβαια ένα έθιμο που το συναντάμε απ’ άκρη σε άκρη σε όλη την Ελλάδα αλλά με διάφορες παραλλαγές. Εδώ τα κάλαντα τα έλεγαν τα παιδιά κρατώντας βέργες από συκιά. Σήμερα τα κάλαντα έχουν μια πιο σύγχρονη μορφή όπου τα παιδιά γυρνούν από σπίτι σε σπίτι και ψέλνοντας τα κάλαντα τους δίνουν χρήματα ή κεράσματα.
- Το σφάξιμο του γουρουνιού.
Παλαιότερα επειδή δεν είχαν ψυγεία για να διατηρούν τα φαγητά τους και ειδικά το κρέας, έσφαζαν το γουρούνι παραμονή Χριστουγέννων για να φάνε τις επόμενες μέρες. Όσο κρέας περίσσευε το έκαναν καβουρμά ή το πάστωναν με αλάτι για να διατηρηθεί.
- Οι φωτιές.
Κατά την τελετή (23 Δεκεμβρίου) μαζεύεται πολύς κόσμος στην πλατεία και ανάβουμε μια μεγάλη φωτιά και χορεύουμε, υπό τους ήχους ζωντανής ορχήστρας, γύρω της όλο το βράδυ μέχρι να σβήσει. Τα παιδιά με τα τρακτέρ φέρνουν ρίζες και σμαρέκες. Ο σύλλογος του χωριού "Αριστοτέλης" ψήνει όλο το βράδυ σουβλάκια και λουκάνικα, σερβίρει ζεστή φασολάδα, τσίπουρο και άλλα ποτά. Η φωτιά συμβολίζει κατά την παράδοση τη φωτιά που άναψαν οι βοσκοί για να ζεστάνουν το μικρό Χριστό στη Βηθλεέμ.
Ακόμη να υπογραμμίσουμε ότι η στάχτη από τη φωτιά δεν πετιέται αλλά την παίρνουν οι χωρικοί στα χωράφια τους όπου την σκορπίζουν για να έχουν καλύτερη και περισσότερη σοδειά.
- Θεοφάνια.
Την ημέρα των Θεοφανίων ο Αγιασμός των Υδάτων γίνεται σε μια δεξαμενή που έχουμε και λέγεται Μεγάλη Βρύση και βρίσκεται λίγο έξω από το χωριό. Εκεί πέφτουν πολλοί να πιάσουν το Σταυρό και τελικά αυτός που τον πιάνει γυρίζει τα σπίτια για να τον προσκυνήσουν όλοι.
- Βασιλόπιτα.
Στο χωριό μας, δεν κόβουμε τη γνωστή βασιλόπιτα που μοιάζει με τσουρέκι αλλά συνήθως οι νοικοκυρές κάνουν μια τυρόπιτα ή κολοκυθοτυρόπιτα ή κάτι παρόμοιο όπου βάζουν το φλουρί για τον τυχερό. Βέβαια υπάρχουν σήμερα και αρκετά σπίτια που κάνουν και την γνωστή βασιλόπιτα. Η βασιλόπιτα ή τυρόπιτα κόβονται κατά την αλλαγή του χρόνου ή την ημέρα της Πρωτοχρονιάς.
- Η Κυριακή της συγχώρεσης.
Την Κυριακή της συγχώρεσης μαζεύονταν όλη η οικογένεια. Εκτός από τα διάφορα εδέσματα υπήρχε και η παραδοσιακή πίτα. Αυτήν την έκοβε ο παππούς. Ακόμη ο παππούς σε έναν πλάστη είχε δεμένη μια κλωστή και στην άλλη άκρη της δεμένο ένα αυγό καλά βρασμένο. Όποιος το έπιανε με το στόμα, αφού ο παππούς το κουνούσε πέρα δώθε έτρωγε το αυγό και την κλωστή την έκαιγαν λίγο λίγο από τον μικρότερο στον μεγαλύτερο και σε όποιον άναβε πιο πολύ έλεγαν ότι θα είναι ο πιο γερός. Ακόμη το έθιμο συμβόλιζε ότι με το κλείσιμο του στόματος με το αυγό σταματούσαν να τρώνε όλα τα φαγητά και ξεκινούσαν να τρώνε μόνο νηστίσιμα και μετρημένα. «Έκλεινε το στόμα» δηλαδή. Στο τέλος όλη η οικογένεια περνούσε μπροστά από τον παππού και ζητούσε συγχώρεση, γι’ αυτό και ονομαζόταν γιορτή της συγχώρεσης. Στις μέρες μας αρκετά σπίτια συνεχίζουν να διατηρούν το έθιμο αυτό.
- Γιορτή τσίπουρου
Το χωριό μας είναι ονομαστό για τα τσίπουρα που παράγει. Τα τσίπουρα γίνονται από σταφύλια που παράγονται σε αμπέλια του χωριού μας ή των γύρω περιοχών. Κάθε χρόνο βράζουν οι χωρικοί, και όχι μόνο, τα τσίπουρά τους στα δύο καζάνια του χωριού. Το ένα είναι ιδιωτικό και το άλλο είναι της εκκλησίας. Εκεί λοιπόν κατά τα τέλη Οκτώβρη, αρχές Νοέμβρη γίνεται η γιορτή τσίπουρου στο χωριό μας που είναι ονομαστή σε όλη την περιοχή. Έρχονται επισκέπτες από άλλα χωριά και πόλεις και στήνεται ένα τρικούβερτο γλέντι στην πλατεία με κεράσματα, ψητά κρέατα, υπό τους ήχους ορχήστρας και άφθονο τσίπουρο. Το γλέντι κρατά μέχρι το πρωί.
Γιορτή τσίπουρου στην κεντρική πλατεία του χωριού.
- Το πανηγύρι του Αγίου Αθανασίου.
Πάνω από το χωριό, στο δάσος υπάρχει ένα εξωκκλήσι, αυτό του Αγίου Αθανασίου. Είναι αφιερωμένο στον Άγιο Αθανάσιο που τον γιορτάζουμε στις 2 Μαΐου (ανακομιδή λειψάνων) και όχι στις 18 Ιανουαρίου. Εκεί λοιπόν κάθε χρόνο στις 2 Μαΐου μαζεύεται όλο το χωριό και γίνεται γλέντι μεγάλο με ψητά, τσίπουρα, κρασιά και άλλα ποτά. Επίσης πολλές φορές υπάρχει και ζωντανή μουσική.
Φωτό από την περσινή εκδήλωση
- Έθιμα γάμου.
Στο Μεσημέρι υπάρχουν κάποια έθιμα του γάμου που σε άλλα σημεία είναι διαφορετικά και σε άλλα μοιάζουν ή είναι ίδια με άλλες περιοχές της Ελλάδας.
Και αναφέρουμε εδώ μερικά από αυτά.
Το προζύμι. Ένα κορίτσι ζυμώνει σε μια σκάφη με μπόλικο αλεύρι. Κάνει μια τρύπα στη μέση, βάζει μέσα το προζύμι, ζυμώνει και βάζουν λίγο ζεστό νερό. Μετά ανακατεύει. Όταν τελειώσει βάζουν από πάνω ένα τραπεζομάντηλο, ρίχνουν τη βέρα και μετά όλοι δωρίζουν χρήματα. Αμέσως μετά το κορίτσι που ζύμωσε μπαίνει πρώτη να σύρει το χορό, ρίχνοντας μπροστά της με μια κανάτα νερό. Τα χρήματα που έριξαν όσοι ήταν εκεί, τα μοιράζονται το κορίτσι και οι βοηθοί της.
Το νυφικό. Γίνεται ως συνήθως το βράδυ της Πέμπτης αφού οι γάμοι γίνονται πάντα Σαββατοκύριακο. Οι φίλοι του γαμπρού και το κουμπαριό πηγαίνουνε στη νύφη το νυφικό μαζί με τα παρανυφάκια. Το χορεύουν με το συρτό (παραδοσιακός χορός). Σερβίρουν στους καλεσμένους και στους προσκεκλημένους πατάτες στο φούρνο με κοτόπουλο, τυρί, τζατζίκι, μπαμπαλάσκες (κεφτεδάκια με χοιρινό και μοσχαρίσιο κιμά), τουρσί και άλλους μεζέδες. Αυτό συνεχίζεται μέχρι τις 2-3 η ώρα τα ξημερώματα υπό τους ήχους της ορχήστρας με χορούς και ποτά.
Όταν πηγαίνει ο κουμπάρος να πάρει τη νύφη από το πατρικό της σπίτι για να την πάει στην εκκλησία, τότε ο πατέρας της νύφης και γενικά η οικογένειά της ζητούν από το κουμπαριό χρήματα για να την δώσουν. Και φυσικά ο κουμπάρος πρέπει να είναι αρκετά εφοδιασμένος με αυτά για να πάρει την νύφη. Αρχίζει να δίνει χρήματα, λίγα στην αρχή και περισσότερα μετά, μέχρι που η οικογένεια της νύφης "συμφωνήσει" να την δώσει για να πάει στην εκκλησία να παντρευτεί. Όταν "δώσουν" την έγκριση λοιπόν οι δικοί της αρχίζει ένα μικρό γλέντι υπό τους ήχους ορχήστρας. Χορεύουν όλοι μαζί ένα συρτό χορό και αν ο χρόνος και το κέφι το επιτρέπουν χορεύουν και άλλους χορούς μέχρι να πάνε στην εκκλησία.
Την ώρα που βγαίνει η νύφη από το σπίτι της για να πάει στην εκκλησία να παντρευτεί έκοβε πάνω από το κεφάλι της μια φέτα ψωμιού από εκείνο που είχαν ζυμώσει την Παρασκευή. Τη μισή φέτα την έδινε στο σόι της και την άλλη μισή στο σόι του γαμπρού. Έτσι άφηνε τη μισή τύχη της στο πατρικό της σπίτι και την άλλη μισή στο νέο σπιτικό της. Το έθιμο συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Στην εκκλησία απ’ έξω της έδιναν ένα μωρό στην αγκαλιά – κατά προτίμηση αγόρι – για να αποκτήσει και αυτή. Η νύφη δώριζε ένα ρούχο και καραμέλες και στραγάλια. Στη συνέχεια πήγαινε ο πεθερός της, του φιλούσε το χέρι και του έβαζε μια πετσέτα στον ώμο. Αυτός την έπαιρνε από το χέρι και την παρέδιδε στο γαμπρό, γινόταν το μυστήριο και μετά δέχονταν ευχές όπως γίνεται παντού.
Γενικά ο γάμος διαρκούσε 15 μέρες μέχρι να φτάσουμε σε αυτό το σημείο. Ο αρραβώνας γινόταν με προξενιό. Πήγαιναν μετά το σόι του γαμπρού για να δουν τη νύφη και να δώσουν δώρα. Ο γάμος δεν αργούσε. Γινόταν σε λίγο καιρό. Η προίκα γινόταν όλη στο χέρι. Υφαντά, κεντήματα, ρούχα, σκεπάσματα, χαλιά κλπ. Ο γάμος όπως είπαμε διαρκούσε 15 ημέρες. Τη Δευτέρα καθαρίζανε και την Τρίτη έρχονταν οι συγγενείς με λίγο σιτάρι και εύχονταν. Οι κοπέλες και φίλες της νύφης κερνούσαν στραγάλια με κουφέτα και ούζο. Την Τετάρτη πήγαιναν το σιτάρι στο μύλο για να το αλέσει. Την Πέμπτη έπιαναν το προζύμι, κοσκίνιζαν το αλεύρι. Τα αγόρια και τα κορίτσια δεν έπρεπε να μιλήσουν, για να μη μιλά και η νύφη στην πεθερά. Την Παρασκευή ζύμωναν το ψωμί και έπαιρναν την προίκα με τα κάρα. Στα νεότερα χρόνια έπαιρναν την προίκα με τα αυτοκίνητα. Η προίκα στο σπίτι της νύφης ήταν απλωμένη μια εβδομάδα. Μια εβδομάδα πριν καλούσαν όλο το χωριό με γαρύφαλλα. Τα όργανα ήταν όλη την εβδομάδα στο σπίτι του γαμπρού και της νύφης και χόρευαν και γλεντούσαν οι συγγενείς. Την Παρασκευή που πήγαιναν να πάρουν την προίκα από το σπίτι της νύφης δεν έπρεπε να δουν τη νύφη. Με στάχτη ή αλεύρι στα χέρια τους έδιωχναν. Το Σάββατο έσφαζαν κατσίκια για να φιλέψουν τον κόσμο που είχε έρθει στον γάμο. Έφτιαχναν ένα καζάνι σούπα κι ένα καζάνι αρνάκι φρικασέ. Το πρωί της Κυριακής οι φίλοι του γαμπρού τον πήγαιναν σ’ ένα φούρνο και τον μαύριζαν. Όμως και οι ίδιοι μαυρίζονταν. Μετά πήγαιναν στη Μεγάλη Βρύση και πλένονταν. Τους συνόδευαν τα όργανα με μουσική. Έπειτα τον γαμπρό τον ξύριζαν και τον έντυναν. Στο σπίτι της νύφης είχε άλλα έθιμα. Χόρευαν το νυφικό οι φίλες της και μετά όλοι οι κοντινοί συγγενείς τη χαιρετούσαν δίνοντάς της χρήματα και αυτή με τη σειρά της τους δώριζε. Έπειτα την έκαναν νύφη και τη στόλιζαν τραγουδώντας. Μετά την απόλυση της εκκλησιάς έστρωναν τραπέζια και τάιζαν τους καλεσμένους. Τα όργανα δε σταματούσαν τη μουσική. Το σόι του γαμπρού πήγαινε επίσης με όργανα να πάρει τον κουμπάρο και από εκεί τη νύφη χορεύοντας στο δρόμο. Στη συνέχεια έχουμε μερικά έθιμα όπως το κόψιμο της φέτας του ψωμιού πάνω από το κεφάλι της νύφης, το παζάρεμα με τα χρήματα με τον κουμπάρο τα οποία προαναφέρθηκαν.
Αναπαράσταση παραδοσιακού γάμου
Φωτογραφίες από κανονικό γάμο παλαιότερης εποχής.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)