ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΠΕΡΑΙΑΣ

  ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ

Η ΣΦΑΓΗ ΤΟΥ ΓΟΥΡΟΥΝΙΟΥ

Παραμονή Χριστουγέννων οι νοικοκυραίοι έσφαζαν το γουρούνι. Κάθε νοικοκυριό είχε ένα σε μια άκρη της αυλής. Το τάιζαν πίτουρα ανακατεμένα με νερό και διάφορα αποφάγια, που περίσσευαν στο σπίτι. Το έθρεφαν μερικούς μήνες, μέχρι να πιάσει κάποια κιλά, εξασφαλίζοντας έτσι ένα μεγάλο μέρος της διατροφής τους για αρκετούς μήνες. Το δέρμα του το έκαναν τσαρούχια. Το λίπος το έλιωναν και το έβαζαν στο φαγητό ή το άλειφαν στη φέτα. Τα ξίγκια καβουρντίζονταν για να γίνουν τσιγαρίδες και τα έντερα τα έκαναν λουκάνικα. Επίσης έκαναν καβουρμά, παστουρμά, λαρδί κ.α.


ΤΑ ΚΑΛΑΝΤΑ    

Τα μεγαλύτερα παιδιά ντυμένα με τα καλά τους και με τις τσάντες στους ώμους γύριζαν τα σπίτια του χωριού ψάλλοντας τα κάλαντα.

Χριστούγεννα πρωτούγεννα
πρώτη γιορτή του χρόνου
για βγείτε, δείτε, μάθετε
πως ο Χριστός γεννιέται.

Γεννιέται και ανασταίνεται
με μέλι και  με γάλα,
το γάλα τρων οι άρχοντες
το γάλα οι αφεντάδες.

Ανοίξτε τα κουτάκια σας
τα κατακλειδωμένα
και δώστε μας τον κόπο σας
για του Χριστού τη γέννα.

Σ’ αυτό το σπίτι που ‘ρθαμε
πέτρα να μη ραγίσει
κι ο νοικοκύρης του σπιτιού
χίλια χρόνια να ζήσει.

Σφάξαμε τον πετεινό
έμεινε η κότα
δώσε μας τον κόπο μας
να πάμε σ’ άλλη πόρτα.
Και του χρόνου!

Οι νοικοκυρές του έδιναν ξερά σύκα, καρύδια και ξυλοκέρατα

Κάλαντα έλεγαν επίσης και την Πρωτοχρονιά και τα Φώτα.

  ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ

Η ΛΑΜΠΑΔΑ

Την παραμονή των Θεοφανίων  η νονά χάριζε στο βαπτιστικό της μια λαμπάδα, η οποία είχε πάνω ένα μήλο και ένα πορτοκάλι ή μανταρίνι. Μέσα στο πορτοκάλι έβαζε μία ή δύο δραχμές καθώς και καραμέλες. Την ημέρα των Φώτων τα παιδιά έπαιρναν την λαμπάδα, την βουτούσαν στη λίμνη και μετά έτρωγαν τα φρούτα και τις καραμέλες.


  ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΑΠΟΚΡΙΑΣ

Η ΚΑΜΗΛΑ

Την ημέρα της αποκριάς έκαναν την καμήλα που τη σεργιανούσαν στα σοκάκια του χωριού. Για να την κατασκευάσουν έπαιρναν το κεφάλι από το κουφάρι ενός αλόγου, μια ξύλινη σκάλα, την οποία χρησιμοποιούσαν για σκελετό, δύο κοφίνια, που τα τοποθετούσαν στην αρχή και στο τέλος της σκάλας και παρίσταναν τις καμπούρες, ένα σαμάρι και κουρελούδες. Κάτω από τη σκάλα έμπαιναν δύο άνθρωποι και την κουβαλούσαν στους ώμους τους. Επίσης ένας τρίτος γινόταν ο καμηλιέρης, ο οποίος βαφόταν στο πρόσωπο με κάρβουνο έτσι ώστε να φαίνονται μόνο τα δόντια του. Η καμήλα, λοιπόν, ήταν έτοιμη για το σεργιάνι με τα παιδιά να τρέχουν πίσω της και να κάνουν χάζι.



ΧΑΣΚΑ

Το παιχνίδι αυτό παιζόταν με ένα βρασμένο αβγό, που το τρυπούσαν από τη μια άκρη ως την άλλη, του περνούσαν μια κλωστή και το κρεμούσαν από το ταβάνι. Ένας ενήλικας καθόταν όρθιος και το γυρνούσε πάνω από τα κεφάλια των παιδιών. Αυτά πάσχιζαν να το πιάσουν με το στόμα χωρίς να χρησιμοποιήσουν τα χέρια, κι αυτό τα διασκέδαζε πολύ .

ΣΥΓΧΩΡΕΣΗ

Ανήμερα της αποκριάς συνηθιζόταν τα παιδιά να φιλούν το χέρι των γονιών τους και να ζητούν συγχώρεση.



  ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΘΕΟΔΩΡΩΝ

ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΕΣΗ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ

Λέγεται πως κάποιοι ψαράδες από το απέναντι χωριό, τον Άγιο Παντελεήμονα, καθώς ψάρευαν τις νύχτες καταμεσής στη λίμνη, έβλεπαν κάποιο φως να τρεμοπαίζει στην απέναντι πλαγιά. Αφού το θέαμα επαναλήφθηκε πολλές βραδιές, οι ψαράδες βγήκαν στη στεριά, ανέβηκαν στην πλαγιά και μπήκαν στη σπηλιά του βράχου. Εκεί βρήκαν την εικόνα.
Άλλες μαρτυρίες πάλι λένε πως μία γυναίκα από το ίδιο χωριό είδε στον ύπνο της την εικόνα των Αγίων μέσα στο βράχο. Ζήτησε άδεια από τον μπέη της περιοχής, κατέβηκε στο βράχο και αφαίρεσε τις πέτρες και τα χώματα που έφραζαν τη σπηλιά. Μέσα βρήκε την εικόνα έτσι ακριβώς όπως την είδε στον ύπνο της.
Επίσης ακούγεται πως μια προσφυγοπούλα με το όνομα Ελπίδα, έβλεπε επί τρεις συνεχόμενες νύχτες στον ύπνο της να την καλούν οι Άγιοι να τους επισκεφτεί. Ταραγμένη ανακοίνωσε το όνειρο στον πατέρα της, ο οποίος την παρότρυνε να πάει, αφού θα τη συνόδευε ο ίδιος ως εκεί. Έτσι κι έγινε. Η Ελπίδα μπήκε στη σπηλιά του βράχου κι εκεί αντίκρισε χαραγμένο σταυρό πάνω στην πέτρα και την εικόνα ακουμπισμένη σε μία κόχη.
Ακόμη και σήμερα πολύς κόσμος πηγαίνει στη σπηλιά. Πρώτα περνούν από την Πέτρα, μπαίνουν μέσα, προσκυνούν και βγαίνουν από τη στενή έξοδο της σπηλιάς για το καλό. Άλλοι με φόβο μην τους «σφίξει» και άλλοι με δέος και κατάνυξη. Λένε πως αν κάποιον τον σφίξει πρέπει να τάξει κάτι στον Άγιο Θεόδωρο για να ελευθερωθεί.
Το 1950 λίγο πιο πάνω από βράχο χτίστηκε το ξωκλήσι των Αγίων με τη βοήθεια των κατοίκων του χωριού.  

Την παραμονή της εορτής γίνεται η περιφορά της εικόνας, την οποία συνοδεύουν και καβαλάρηδες. Ανήμερα οι γυναίκες του χωριού σηκώνονται νωρίς και ετοιμάζουν ρεβυθάδα και άλλα νηστίσιμα εδέσματα, τα οποία τα προσφέρουν στους πιστούς μετά το τέλος της λειτουργίας.